Jak pisać po ślōnsku – ô ksiōnżce
“Jak pisać po ślōnsku” – tyn heft idzie se już swobodnie ôbsztalować. Piyrsze wydanie cołkie my (tj. Silesia Progress z partnerym tamtego wydanio – Ślōnskōm Bibliotekōm, a tyż Ślōnski Uniwersytet) rozdali szkołōm, rechtorōm-regijōnalistōm a popularyzatorōm ślōnskij godki. Ôd poczōntku ale stoli my (w Silesia Progress) ô to, coby ksiōnżka miała jak nojszyrszo dostympność; coby se jōm mōg kupić kożdy, fto ino chce. Bez to prawie zaczła być dostympno i online i – pōnkt za pōnktym – w regijōnalnych ksiyngarniach.
Na co ôna je? Mo robić za fest praktyczno i leko do pochytanio pōmoc do tych, co po ślōnsku godajōm, a chcieli by tyż pisać… abo chocioż potrynować czytanie ślōnskich tekstōw i przewiedzieć sie, po jakimu wyglōndajōm tak, jak wyglōndajōm.
Przi robocie ze ślōnskimi tekstami roz za kiedy trefiołech na ludzi, co richtich chcieli sie nauczyć pisać po ślōnsku i zaglōndali tam a sam, jak tyż to zrobić. Trza sie było tego naszukać, bo prawidła były porozciepowane po internecie i narychtowane ôd – i do – ludzi z jynzykoznowczym bildōngiym. A ku tymu… Na nauka pisanio we wielkich, ôficjalnych godkach mieli my cołkie lata. Stoli nad nami rechtory, musieli my czytać ksiōnżka za ksiōnżkōm, zapisować heft za heftym, a to, jak tyż nōm ta nauka szła, stoło na cynzurze.
Jak czytać i pisać po ślōnsku – tego ale żodyn nos niy uczōł.
Dalszŏ tajla artykułu niżyj
Tōż sprōbowoł żech narychtować tako pōmoc, jako sōm bych chcioł mieć. Pozbiyrać do kupy to, co już je w tymacie ślōnskigo szrajbōnku dogodane, ale tak, coby szło to leko spokopić.
Nojprzōd ślōnskie litery – pora znakōw wkludzōnych ekstra na to, coby pochytać ślōnskie źwiynki. Potym inksze rozwiōnzania – na co jeszcze my (użytkowniki zapisowanyj ślōnskij godki) sie ugodali. Potym trza było ofyn pedzieć, iże ślōnsko godka zmiynio sie podug regijōnu i niy mo jednego, ôficjalnego mustra, bez to i systym zapisowanio mo mieć plac na regijōnalne ôdmiany. Na ôstatku pokozały sie przikładowe teksty, tak coby jeszcze lepij sie do tego systymu przizwyczajić.
Mōm sam przileżytość podziynkować Adrianowi Katroshimu, Klaudiuszowi Kaufmannowi a Kaśce Polce za to, że dali wrazić swoje kōnski do heftu. Ś nimi godka w hefcie je bogatszo, bo z poru strōn Ślōnska. Dziykuja tyż Kamilowi Czaińskimu, co wachowoł, coby pōmysłu na heft niy popsuły moje felery.
Zdo mi sie, iże żodyn roz jeszcze takij, blank praktycznyj pōmocy po ślōnsku niy zrychtowoł. Bez to niy gorszcie sie, jak uwidzicie kaj stoć cosik, co by szło zrychtować lepij, klarownij, wiyncyj do porzōndku. Tyn heft to niy ma podryncznik, kiery by uczōł godki abo zbiyroł kożdo jedna rzecz, co stoji w dokumyntach i publikacyjach z prawidłami: ôd “ustaleń cieszyńskich” aże do “Zasad pisowni języka śląskiego”. W hefcie je praktyka, a po teoryjo trza zōńś do zdrzōdłōw.
Wziyni my sam ino to, co nojczyńścij sie przidowo przi pisaniu po ślōnsku. Wytuplikowali ino to, co je nojważniyjsze i z czym widzioł żech ludzi mieć nojwiyksze problymy. To podstawy, piyrszy krok, nojczynstsze przipadki, coby spokojnie poznać prawidła i zacznōńć pisać po ślōnsku.
Bo pisać po ślōnsku niy ma ciynżko. Kożdy sōm to szafnie… a tyn hefcik może sie do tego przido.
Wachtyrz.eu robi za patrōna tego wydanio.
