Hans-Dieter Rutsch “Das preußische Arkadien”
Aleksander Lubina
Cykl: Literatura na Śląsku i po Śląsku
Hans-Dieter Rutsch “Das preußische Arkadien”
Klappentext
Als Goethe 1790 durch Schlesien reist, schreibt er von unterwegs an Herder und schwärmt davon, welch “sonderbar schönes, sinnliches und begreifliches Ganze” er dort entdeckt habe. Im Zentrum: das Hirschberger Tal, eine der reichsten und idyllischsten Kulturlandschaften Mitteleuropas. Hans-Dieter Rutsch macht sich auf, Schlesien und das Hirschberger Tal zu erkunden, lässt sich von seinen Bewohnern die Geschichte dieses “preußischen Arkadiens” erzählen und spürt den Schicksalen nach, die sich damit verbinden: Wir erfahren etwa, wie sich Caspar David Friedrich von der Schneekoppe, dem höchsten Berg des Riesengebirges, zu einem seiner berühmtesten Gemälde inspirieren ließ, von Gerhart Hauptmanns Rückzugsort in Agnetendorf und von Günter Artmann, einem Polen mit deutschen Wurzeln, der sich seit 1970 für den Erhalt des leerstehenden Schlosses Boberstein engagiert.
Nota wydawnicza
Kiedy w 1790 r. Goethe podróżował po Śląsku, po drodze pisał do Herdera i zachwycał się, jaką tam odkrył „dziwnie piękną, zmysłową i pojętną jedność”. W centrum: Dolina Hirschberg (Jelenia Góra), jeden z najbogatszych i najbardziej idyllicznych krajobrazów kulturowych w Europie Środkowej. Hans-Dieter Rutsch wyrusza na eksplorację Śląska i Doliny Hirschberger, pozwala jego mieszkańcom opowiedzieć mu historię tej „pruskiej Arkadii” i śledzi losy z nią związane: Dowiadujemy się m.in. o tym, jak Caspar David Friedrich jak Schneekoppe (Śnieżką), najwyższa góra w Karkonoszach, zainspirowała go do namalowania jednego z jego najsłynniejszych obrazów, oraz schronieniu się Gerharta Hauptmanna w Agnetendorf (Jagniątków) i Güntera Artmanna, Polaka o niemieckich korzeniach, który od 1970 roku angażuje się w konserwację pustego zamku Boberstein.
Rezensionsnotiz zu Süddeutsche Zeitung, 10.02.2015
Mit gemischten Gefühlen hat Rezensent Andreas Kossert Hans-Dieter Rutschs unter dem Titel “Das preußische Arkadien” erschienenes Buch über Schlesien gelesen. Durchaus bewegt folgt der Kritiker den Erinnerungen des Autors an seine Kindheit als Sohn schlesischer Eltern, begleitet ihn durch die von Verlust, Trauer und Heimweh geprägten Bilder der fast vergessenen Landschaft, lernt etwas über kulturelle und historische Bedeutung Schlesiens und liest interessante, kulturgeschichtliche Porträts. Zugleich muss der Rezensent aber gestehen, dass Rutsch, bei allem aufklärerischen Verdienst, die polnische Gegenwart nur am Rande berührt, überhaupt vermisst Kossert einen Blick auf die Geschichte nach 1945. Darüber hinaus erscheint ihm so manches halbfiktionale Porträt, etwa das eines wandernden Caspar David Friedrichs, ein wenig zu rührselig. Etwas weniger Rückwärtsgewandtheit hätte diesem Buch gut getan, meint der Kritiker.
Dalszŏ tajla artykułu niżyj
Notatka recenzyjna dla Süddeutsche Zeitung z 10 lutego 2015 r
Recenzent Andreas Kossert z mieszanymi uczuciami przeczytał książkę Hansa-Dieterrutscha o Śląsku, wydaną pod tytułem „Pruska Arkadia”. Krytyk jest głęboko poruszony wspomnieniami autora z dzieciństwa jako syna śląskich rodziców, towarzyszy mu przy obrazach niemal zapomnianego krajobrazu naznaczonego stratą, smutkiem i tęsknotą, dowiaduje się czegoś o kulturowym i historycznym znaczeniu Śląska oraz czyta ciekawe portrety kulturowo-historyczne. Jednocześnie recenzent musi przyznać, że mimo wszystkich swoich walorów edukacyjnych Schiebe porusza polską teraźniejszość jedynie przelotnie; Kossertowi brakuje spojrzenia na historię po 1945 roku. Poza tym pojawia się u niego wiele portretów na wpół fikcyjnych, jak np. jak wędrujący Caspar David Friedrich, trochę zbyt ckliwy. Zdaniem krytyka ta książka zyskałaby na nieco mniejszym myśleniu o przeszłości.
Odsyłam do cyklu Moc kultury (znajdziecie tam Państwo przeszło 50 tekstów) oraz do cyklu Piękno poezji (znajdziecie tam Państwo kilkanaście tekstów o poetach i poetkach ze Śląska).
