Górny Śląsk na lekcjach historii
Aleksander Lubina
Górny Śląsk na lekcjach historii
w szkole podstawowej w klasach IV-VIII.
Cykl: Współczesna edukacja na Górnym Śląsku
Pojęcia kluczowe:
pojęcia kluczowe:
– kształcenie regionalne/środowiskowe
– krajobraz kulturowy
– przestrzeń wielu wymiarów i nieskończonej liczby pytań:
Czy musiało tak być?
Dlaczego do tego doszło?
Jakie były i są następstwa danego wydarzenia?
Skąd wiemy, jak było?
Co pamiętamy?
Dlaczego różnie są oceniane te same wydarzenia?
Jak się pisze historię? Co jest prawdą, a co manipulacją? –
– Ważne, aby w centrum pozostawał człowiek – zarówno ten w opowiadanej historii, jak i ten,
który ją opowiada, ale przede wszystkim ten, który tę opowieść poznaje.
– uczeń potrafi dokonać analizy i interpretacji różnych ocen historiograficznych w oparciu o dowolny tekst
– ważna jest umiejętność analizy tekstów historiograficznych, a nie ich pamięciowe odtwarzanie
Podstawowa programowa kształcenia ogólnego – Szkoła podstawowa – Historia
https://www.ore.edu.pl/wp-content/uploads/2017/05/historia.-pp-z-komentarzem.-szkola-podstawowa-1.pdf
liczy stron 70, oto jej spis treści
Preambuła podstawy programowej kształcenia ogólnego,
III etap edukacyjny: 4-letnie liceum ogólnokształcące oraz 5-letnie technikum ………………. 5
Podstawa programowa przedmiotu historia …………………………………………………………………..13
Komentarz do podstawy programowej przedmiotu historia,Włodzimierz K. Kowalczyk…….39
Preambuła podstawy programowej kształcenia ogólnego,
III etap edukacyjny: branżowa szkoła I stopnia ……………………………………………………………..51
Podstawa programowa przedmiotu historia …………………………………………………………………..57
Komentarz do podstawy programowej. Szkoła branżowa, Włodzimierz K. Kowalczy ……..63
Dalszŏ tajla artykułu niżyj
Uczniowie w klasach 4 -8 mają jeszcze takie przedmioty: biologia, chemia, edukacja dla bezpieczeństwa, edukacja wczesnoszkolna, fizyka, geografia, historia, informatyka, język obcy nowożytny, drugi język obcy nowożytny, język polski, matematyka, muzyka, plastyka, przyroda, technika, wiedza o społeczeństwie, wychowanie fizyczne.
Wyliczone przedmioty realizowane są w poszczególnych klasach w tygodniowym wymiarze godzin:
Przedmioty w 4. klasie szkoły podstawowej:
• język polski – 5 godzin tygodniowo
• język obcy nowożytny – 3 godziny tygodniowo
• matematyka – 4 godziny tygodniowo
• informatyka – 1 godzina tygodniowo
• technika – 1 godzina tygodniowo
• historia – 1 godzina tygodniowo
• przyroda – 1 godzina tygodniowo
• muzyka – 1 godzina tygodniowo
• plastyka – 1 godzina tygodniowo
• wychowanie fizyczne – 4 godziny tygodniowo
W sumie w wymiarze 22 godziny tygodniowo + ew. 2h religii
• Przedmioty w 5. i 6. klasie szkoły podstawowej:
• język polski – 5 godzin tygodniowo
• język obcy nowożytny – 3 godziny tygodniowo
• matematyka – 4 godziny tygodniowo
• informatyka – 1 godzina tygodniowo
• technika – 1 godzina tygodniowo
• geografia – 1 godzina tygodniowo
• biologia – 1 godzina tygodniowo
• historia – 2 godziny tygodniowo
• muzyka – 1 godzina tygodniowo
• plastyka – 1 godzina tygodniowo
• wychowanie fizyczne – 4 godziny tygodniowo
W sumie w wymiarze 24 godziny tygodniowo + ew. 2h religii
Przedmioty szkolne w 7 klasie to:
• język polski (5 godzin tygodniowo);
• pierwszy język obcy (3 godziny tygodniowo);
• drugi język obcy nowożytny (2 godziny tygodniowo);
• matematyka (4 godziny tygodniowo);
• chemia (2 godziny tygodniowo);
• fizyka (2 godziny tygodniowo);
• geografia (2 godziny tygodniowo);
• historia (2 godziny tygodniowo);
• biologia (1 godzina tygodniowo);
• informatyka (1 godzina tygodniowo);
• wychowanie fizyczne (4 godziny tygodniowo);
• zajęcia z wychowawcą, godzina wychowawcza (1 godzina tygodniowo);
• muzyka – (1 godzina tygodniowo);
• plastyka – (1 godzina tygodniowo);
• zajęcia z zakresu doradztwa zawodowego (10 godzin tygodniowo).
W sumie w wymiarze 31 godziny tygodniowo + ew. 2h religii Przedmioty w klasie 8. szkoły podstawowej:
• język polski – 5 godzin tygodniowo
• język obcy nowożytny – 3 godziny tygodniowo
• drugi język obcy nowożytny – 2 godziny tygodniowo + 2 godziny w klasach dwujęzycznych
• matematyka – 4 godziny tygodniowo
• informatyka – 1 godzina tygodniowo
• geografia – 1 godzina tygodniowo
• biologia – 1 godzina tygodniowo
• chemia – 2 godziny tygodniowo
• fizyka – 2 godziny tygodniowo
• historia – 2 godziny tygodniowo
• edukacja dla bezpieczeństwa – 1 godzina tygodniowo
• wiedza o społeczeństwie – 2 godziny tygodniowo
• wychowanie fizyczne – 4 godziny tygodniowo
W ósmej klasie dzieci odbywają jeszcze zajęcia z wychowawcą w wymiarze 1 godziny lekcyjnej tygodniowo. Razem daje to 31 (+2) godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych.
W sumie w wymiarze 32 godziny tygodniowo + ew. 2h religii.
Niech więc nie łudzą poniższe górnolotne zapisy w podstawie programowej historii:
Nauka historii – niezależnie od poruszanej problematyki nigdy nie jest ograniczeniem, wręcz przeciwnie – poszerza horyzonty i uczy rozumieć otaczający świat. Jest fascynującą podróżą przez dzieje innych ludzi i narodów. Historia tworzy przecież przestrzeń wielu wymiarów i nieskończonej liczby pytań – nie tylko tych w rodzaju: Jak było naprawdę?, ale także, a może przede wszystkim, pytań bardziej złożonych: Czy musiało tak być? Dlaczego do tego doszło? Jakie były i są następstwa danego wydarzenia? Skąd wiemy, jak było? Co pamiętamy? Dlaczego różnie są oceniane te same wydarzenia? Jak się pisze historię? Co jest prawdą, a co manipulacją? itp. Ważne, aby w centrum pozostawał człowiek – zarówno ten w opowiadanej historii, jak i ten, który ją opowiada, ale przede wszystkim ten, który tę opowieść poznaje.
Warto podkreślić, że ten chronologiczno-problemowy układ treści szczegółowych otwiera moduł zatytułowany Historia jako nauka stanowiący teoretyczne wprowadzenie do tej dyscypliny. Jego zapisy dedykowane są refleksji nad historią każdej epoki i każdego poznawanego wydarzenia czy procesu historycznego. Wyraźnie zróżnicowano tu poziom trudności zagadnień z zakresu podstawowego i z zakresu rozszerzonego. W tym drugim przypadku wprowadzono nowe wymaganie dotyczące nauk pomocniczych historii, a także – co szczególnie cenne – wymaganie odnoszące się do umiejętności analizowania różnych ocen historiografii, które doprecyzowuje zapis wymagania ogólnego (II.3): „[Uczeń] dostrzega mnogość perspektyw badawczych oraz różnorakie interpretacje historii i ich przyczyny”. Wprowadzenie takich zapisów stwarza możliwość odwoływania się przy każdej okazji do różnych ocen dokonywanych przez historyków, ich analizowania i interpretowania, inicjowania dyskusji. (…) Obecnie nacisk został położony na to, by przy każdej okazji uczeń potrafił dokonać analizy i interpretacji różnych ocen historiograficznych w oparciu o dowolny tekst – ważna jest zatem umiejętność analizy tekstów historiograficznych, a nie ich pamięciowe odtwarzanie.
Niech więc nie łudzą powyższe górnolotne zapisy w podstawie programowej historii, bo jak zwykle szkopuł tkwi w szczegółach, bo wymagań szczegółowych (tematów) jest przeszło 250 – w LIX rozdziałach, w ciągu 5 lat, od klasy 4 do klasy 8 włącznie.
Współczesna edukacja na Górnym Śląsku postrzegana jest różnie. Wielu postuluje wprowadzania edukacji regionalnej do szkół. Ale taka edukacja jest możliwa od zawsze, a od roku 2017 w szkołach podstawowych według obowiązującej (znowelizowanej) podstawy programowej.
W konsekwencji pisząc ten cykl uparcie powtarzam tezę:
W obecnych warunkach edukację regionalną (środowiskową) oraz kształcenie językowe (uczenie/nauczanie języka śląskiego) można/należy prowadzić w ramach podstawy programowej. O czym powinni wiedzieć przede wszystkim rodzice, ale także wójtowie, starostowie, burmistrzowie i prezydenci miast oraz dyrektorzy szkół i nauczycielki/nauczyciele.
Kto ponosi odpowiedzialność za rzetelną edukację?
Adresatami cyklu są rodzice i dziadkowie, ale także wójtowie, starostowie, burmistrzowie i prezydenci miast jako organy prowadzące placówki oświatowe oraz dyrektorzy szkół i nauczycielki/nauczyciele wszystkich typów placówek oświatowych.
Po zapisach ogólnych podstaw programowych dla przedszkola, szkoły podstawowej oraz szkoły ponadpodstawowej przejdę do podstaw programowych poszczególnych przedmiotów nauczania, a następnie do metod i technik umożliwiających skuteczne uczenie się.
Za wykształcenie, które jest składową wychowania Górnoślązaczek i Górnoślązaków ich odpowiadają rodzice i dziadkowie. To oni w ramach przysługujących im praw, o których już pisałem, powinni nadzorować nauczycieli i dyrektorów.
Na rodzicach i dziadkach ciąży także obowiązek uczenia się przez całe życie, popularne long life learning.
Podobne obowiązki mają polityczki i politycy. Z tą różnicą, że polityczki i politycy biorą za to pieniądze. Politykami i polityczkami zostali jednak z wyboru, bardzo często szermując hasłami regionalnymi i oświatowymi.
Pieniądze biorą także politycy samorządowi: radni miast i gmin, wójtowie, burmistrzowie i prezydenci miast – oni także mają decydujący głos przy powoływaniu dyrektorów szkół.
Dyrektorzy sprawują bezpośredni nadzór nad pracą nauczycieli!
Przypomnę kolejny raz – podstawa programowa to obowiązkowy na danym etapie edukacyjnym zestaw treści nauczania oraz umiejętności, które muszą być uwzględnione w programie nauczania i umożliwiają ustalenie kryteriów ocen szkolnych i wymagań egzaminacyjnych.
Podstawę programową określa Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej (Dz.U. z 2017 r. poz. 356).
Podstawę programową dla wszystkich rodzajów szkół ogłasza minister właściwy do spraw oświaty i wychowania.
Podstawę programową znajdujemy w Dzienniku Ustaw z 2017 r. pozycja 356.
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U. z 2017 r. poz. 356)
Całość podstawy programowej tu:
https://www.ore.edu.pl/category/ksztalcenie-i-wychowanie/podstawa-programowa/
Przeszło 30 publikacji z cyklu Współczesna edukacja na Górnym Śląsku znajduje się na:
wachtyrzu.eu https://wachtyrz.eu/
oraz na stronie fb Środowisko i język Górnego Śląska
https://www.facebook.com/profile.php?id=61550746354882
Źródła (warto śledzić):
https://www.ore.edu.pl/wp-content/uploads/2017/05/historia.-pp-z-komentarzem.-szkola-podstawowa-1.pdf
Egzamin maturalny formule 2023
https://cke.gov.pl/egzamin-maturalny/egzamin-maturalny-w-formule-2023/podstawa-programowa/
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej.
Dz.U. z 2017 r., poz. 356
1) kształcenie regionalne/środowiskowe, inaczej edukacja regionalna ma dwa znaczenia:
a) edukacja o regionie;
b) edukacja w regionie.
Bez uczciwej oświaty w regionie, nie ma mowy o uczciwym kształceniu regionalnym/środowiskowym. Czytamy o tym, kiedy mowa o: zajęciach terenowych 4), wyposażeniu pracowni 5) i niezbędnym sprzęcie 6).
2) Krajobraz kulturowy: ogół obiektów i cech fizycznych, obserwowalne wzrokowo wyrażenie kultury ludzkiej na powierzchni Ziemi, łączący elementy środowiska przyrodniczego i kulturowego. Krajobraz kulturowy jest wynikiem przekształcania krajobrazu naturalnego przez grupę lub kilka grup kulturowych i nakładania zróżnicowanych elementów kulturowych różnego wieku na tę samą rzeźbę terenu. Przestrzeń przyrodnicza, która znajduje się w sferze oddziaływań człowieka przyjmuje formę kulturową, wyrażoną w postaci krajobrazu kulturowego. Krajobraz ten można rozumieć jako antropogenicznie ukształtowany fragment przestrzeni geograficznej, powstały w wyniku zespolenia oddziaływań środowiskowych i kulturowych, tworzących specyficzną strukturę, objawiającą się regionalną odrębnością, postrzeganą jako swoistą fizjonomię. (Myga-Piątek, 2001, Nita, Myga-Piątek, 2006).
1. Źródło:
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej.
Dz.U. z 2017 r., poz. 356
