Diktand Ślōnskij Godki 2014-2024
Diktand Ślōnskij Godki mo 10 lot. Zaczło sie w 2014 roku, niy było jeszcze wtedy DURŚ, a pamiyntōm, co Józef Porwoł jeździōł po chałupach, a zaproszoł ludzi, coby prziszli pisać tyn diktand. Niy było niczego: piniyndzy (tego niy ma dalij), spōnsorōw, placu, kaj by szło tyn diktand pisać. Ważne, co było pora ludzi, co im sie chciało. Niy chca sam wymiyniać tych ludzi, bo wszyskich niy znōm, ale poza z nich trza sam spōmnieć. Niy gorszcie sie na mie, jak ô kim niy spōmnia, abo gorszcie sie, ale yno na mie, a niy na ôrganizatorōw Diktanda. Śp. Grażyna Kohut, dyrechtorka ZST we Rybniku, zgodziyła sie, coby we szkolnej klasie mōgli my pisać tyn diktand. Pisza „mōgli my”, bo jo żech tyż tyn diktand pisoł. Pisoł tyż tyn piyrszy diktand, a go wygroł, Alojz Zimōńczyk, rechtōr z tej szkoły, co mioł wachować szkoły w czasie diktanda, tōż siod tyż do ławki a pisoł. Taki to były czasy. Ôd tego czasu Alojz Zimōńczyk bez pora lot robiōł dużo przi Diktandzie, a niy yno. Diktand czytała, a potym go ôcyniała prof. Jolanta Tambor. Jo żech siedzioł we ławce ze dr. Arturym Czesakym ze UJ, za nami siedzieli „Utopek” Bogdan Dzierżawa, Hajnel Postawka. Trza tyż spōmnieć ô tym, co tekst diktanda napisoł Andrzej Szczepōnek, a tyż mi sie zdo ôcynioł tyn diktand. Andrzej Szczepōnek stoji czynto kajś z boku, po cichu, ale je to chłop, co wymyślōł tyn Diktand, a bez te 10 lot je we jury. Ze I Diktanda trza jeszcze spōmnieć Pawła Helisa, Andrzeja Rocznioka, Mariana Makule, a zespōł „032”, co groł na binie. Drugi Diktand w 2015 roku, już za czasōw a pod patrōnatym Prezidynta Piotra Kuczery. Dostali my plac do pisanio diktanda (DK Niedobczyce), diplōmy, puchary a inksze geszynki. Jo żech bōł jeszcze po tej strōnie szkolorzi, co pisali diktand we ławkach. Je to dō mie dycko pamiyntny rok, bo udało mi sie tyn diktand wygrać, a potym pojechać na byzuch do Ojroparlamyntu we Brukseli. Bōł to geszynk ôd śp. Marka Plury, kery ôd tego czasu, aż do kōńca dycko bōł z nami na diktandzie, a prziwoziōł ze sobōm geszynki, wtedy jak bōł Ojroposłym a tyż potym, jak bōł Synatorym. Tyn II Diktand czytoł prof. Joachim Kozioł, we jury była zaś mi sie zdo prof. Jolanta Tambor, a pisoł diktand min. Piotr Masłowaki, wtedy Wiceprezidynt Rybnika, a dzisiej Synator. Praje ôd poczōntku je przi Diktandzie Łukasz Kohut, człōnek DURŚ, fotograł, Ślōnzok, Ojroposeł. Łukasz Kohut, po Marku Plurze, dalij biere zwyciynzcōw na byzuch do Ojroparlamyntu, kupuje geszynki na Diktand, a terazki tyż na „Dursika”. We 2016 roku Diktand bōł piyrszy roz na Hoymgrybie, a je tam do terazka. To we 2016 roku skuli Diktanda na Hoymgrubie była wystawa „Silesius”, a jo żech za drugi plac pojechoł zaś do Ojroparlamyntu, terazki do Sztrasburga. Rok 2016 bōł tyż ôstatni rok, co żech jo pisoł diktand. Ôd roku 2017 bōł żech już „yno” jurorym, a łōński rok przijechoł żech aże z zagranice, coby być na diktandzie. Powiym Wōm, co z tym jurorym, to je gorszy, jak ze pisaniym. Trza dać pozōr, coby żodnego niy skrziwdzić, a jynzyk ślōnski niy ma do kōńca skodyfikowany, tōż ciynżko je ôcynić, co je feler a co niy, abo kery feler je srogszy. Co je dobrze: tela/ tyla, też/ tyż, cugym/ cugiym, abo czy ta kryska postawiōno je poziōmo (ō), a możno ze szrega (ó) . Dyć dycko robiymy to tak, coby było prawiedliwie, na tela na wiela poradzymy. We jury, za prziwōdce, nojwiyncyj razy bōł z nami dr Artur Czesak, ale tyż prof Hynryk Jaroszewicz, a na X Diktand prziszła zaś nazod prof. Jolanta Tambor. Pōmogali im przi tymu ôcynianiu Diktandōw niy yno Alojz Zimōńczyk, Andrzej Szczepōnek, ale tyż Rafał Adamus, Rafał Szyma, Grzegorz Buchalik, Andrzej Roczniok, Beata Szołtysek, a Jōzef Porwoł. Trza tyż spōmnieć ô tych, co Diktand czytali: prof. Jolanta Tambor, prof. Joachim Kozioł, Izolda Czmok-Nowak, śp. Eugeniusz Kosmała – „Ojgyn ze Pniokōw”, dr Henryk Mercik, Beata Szołtysek, a latoś Grażyna Bułka. Autorōw tekstōw sam niy wymiynia, tak samo jak wszyskich spōnsorōw, tōż yno im podziynkuja.
Dyć Diktand, to przeca niy ma yno jury, abo czytocz, ale cołko grupa ludzi, co to rychtuje, ôd tych ze Hoymgruby, ze DURŚ, a inkszych. Keryś musi powiesić te fany, banery, popakować geszynki, prziwiyź kołocz, bōnkawa. Tōż sam yno spōmnia ô Grażynie Jarząbek, dr. Sebastianie Musiole, Marcinie Pettersie, Krzysztofie Szwedzie. Mōm nadzieja, co inksi mi wyboczōm, co żech ich sam minōł. Jeszcze trza spōmnieć, co latoś przi Diktandzie mieli my III Edycyjo „Dursika” dlo dziecek, a kej „Dursik”, to Mirosław Górka, co downiyj bōł we DURŚ wiceprezesym, a wymyślôł te miano. Pora lot to trwało, ale udało sie z tym „Dursikym” ruszyć. Dwa lata tymu dziecka malowały Dursika, łōński rok śpiywały po ślōnsku, a latoś recytowały ślōnski wiersze. Było 25 dziecek, z czego sie fest radujymy. Na bezrok zać co możno wymyślymy.
Dyć jeszcze ô Diktandzie, a niy było by Diktanda, jak by niy było ludzi, co go piszōm. Niy rozchodzi sie yno ô tych, co wygrowajōm, abo majōm wysoki place, ale tyz ô tych, co możno majōm te diplōmy „za udział” ale sōm z nami. Jo tych ludzi czynsto niy znōm, abo znōm yno z widzynio, znōm miana, dyć pora chca ich sam spōmnieć. Krzysztof Kokot przijyżdżo ku nōm aże z Nowego Targu, Ewa Szczodra” miała „pecha”, pora razy miała drugi plac, ale trefiyła praje na Bartłōmieja Wanota, co wtedy wygroł trzi razy Diktand. Terazki już zwyciynzce Diktanda niy mogōm pisać, yno poza kōnkursym, bezto Bartłōmiej Wanot przijyżdżo yno kibicować inkszym. Aleksandra Gruszka tyż już wygrała Diktand, tōż latoś pisała poza kōnkursym. Kejby niy tyn regulamin, to Aleksandra Gruszka miała by jedyn ze pucharōw dlo zwyciynzcōw. „Utopek” Bogdan Dzierżawa tyż bōł na piyrszym Diktandzie i na tym X, chocioż niyroz narzyko na te ślabikorzowe ptoszki, to przijyżdżo, a prōmuje ta nasza, ślōnsko godka. Ludzie ze zagranice tyż z nami piszōm: Paweł Szutow, Natalia Shlikhutka.
Ôd I Diktanda Godki Ślōnskij minyło 10 lot i było X Diktandōw. W roku 2020 Diktanda niy było skuli pandymije, a we 2021 bōł Diktand we wrześniu. We inkszych latach Diktand je dycko pod kōniec moja, piyrwej we piōntek, a terazki już we ôstatnio sobota moja. Tōż już dziesiej zaproszōmy na 31 moja 2025, a wierzymy, co to bydzie „I Ôficjalny Diktand Jynzyka Ślōnskigo” po uznaniu naszego jynzyka ôd Rzeczpospolitej Polskij.
Dalszŏ tajla artykułu niżyj
Stanisław Neblik – Fojerman
