Chorzōw: słownik Hutniczo Mowa

Muzeum Hutnictwa w Chorzowie ogłasza premierę on-line słownika socjolektu hutniczego HUTNICZO MOWA – pierwszej publikacji porządkującej i objaśniającej żywy język pracy hutników. Wydawnictwo powstało w ramach projektu „HUTNICZO MOWA we modych gowach. Na ratunek znikającemu socjolektowi hutniczemu”, dofinansowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Instytutu Dziedzictwa Niematerialne – przekaż dalej.

Publikacja ma charakter opisowy i popularyzatorski – dokumentuje użycie. Obejmuje zarówno precyzyjne terminy techniczne, jak i zwroty zwyczajowe, humorystyczne czy ceremonialne, a także lokalne warianty spotykane w poszczególnych zakładach. Jej celem jest udostępnienie wiedzy o kulturze pracy szerokiemu gronu odbiorców: szkołom, instytucjom kultury, rodzinom i wszystkim zainteresowanym dziedzictwem przemysłowym. Słownik ukazał się w wersji cyfrowej na stronie Muzeum oraz będzie dostępny w nakładzie 450 egzemplarzy.

Na kształt publikacji wpłynęły kwerendy, ankiety, spotkania z depozytariuszami i cykl warsztatów z młodzieżą. Zebrane hasła zostały uporządkowane i „uruchomione” w praktyce – uczestnicy tworzyli krótkie formy literackie, komiksy i teksty piosenek, które towarzyszą leksyce jako przykłady użycia. Dzięki temu materiał nie tylko ocala słowa, lecz także pokazuje ich współczesne konteksty i funkcje.

Dodatkowo trwają pracę nad zestawem gier edukacyjnych, zarówno w wersji drukowanej, jak i online – oraz komplet dokumentacji fotograficznej i krótki film. Materiały będą są systematycznie uzupełniane w dedykowanej zakładce na stronie Muzeum, z myślą o wygodnym wykorzystaniu w edukacji i animacji kultury.

Integralną częścią działań są oprowadzania po wystawie stałej „Królestwo Żelaza” z wykorzystaniem mowy hutniczej oraz warsztaty porządkujące i twórcze, które wzmacniają dialog międzypokoleniowy i przekuwają leksykę w praktyczne narzędzia dydaktyczne. Ścieżki zwiedzania i oferta edukacyjna Muzeum zapewniają naturalne środowisko do bieżącego użycia i rozwijania publikacji.

Za projektem stoi szerokie partnerstwo środowiskowe. W prace włączyli się pracownicy i emeryci Huty Pokój, Huty Królewskiej (ArcelorMittal), Huty Batory i Walcowni Blach Batory, a także Politechnika Śląska, Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Przemysłu Hutniczego, Krajowa Sekcja Hutnictwa oraz partnerzy miejscy: Miejski Dom Kultury „Batory” oraz  Stowarzyszenie „Chorzowska Lauba” i organizacje pracujące z dziećmi i młodzieżą.

Dla kogo? Publikacja i materiały towarzyszące są adresowane do uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych (w tym technicznych), nauczycieli, rodzin, animatorów i instytucji kultury oraz do środowisk branżowych związanych z hutnictwem. Zasoby wspierają lekcje, zajęcia świetlicowe i warsztaty, a także domową edukację regionalną.

Dostępność

Wersja drukowana (nakład 450 egz.) będzie dostępna w Muzeum Hutnictwa w listopadzie; z wersją cyfrową można zapoznać się nieodpłatnie na stronie Muzeum w zakładce projektu: https://muzeumhutnictwa.pl/hutniczo-mowa-slownik/.