Carl Ulitzka
Aleksander Lubina
Carl Ulitzka
Literatura o Śląsku i po śląsku
Der katholische Pfarrer und Politiker Carl Ulitzka hat als langjähriger Reichstagsabgeordneter und Vorsitzender des oberschlesischen Zentrums die Geschichte Oberschlesiens in der ersten Hälfte des 20. Jahrhunderts nachhaltig geprägt. Seine Biografie spiegelt gleichsam die besondere Entwicklung dieser umkämpften Grenzregion, die Abstimmungskämpfe in Oberschlesien nach dem Versailler Friedensvertrag wider. Deutlich werden die Positionen des Zentrums innerhalb des Parteienspektrums sowie des deutschen Katholizismus vor und während der nationalsozialistischen Gewaltherrschaft.
Jako wieloletni poseł do Reichstagu i przewodniczący Centrum Górnośląskiego, katolicki ksiądz i polityk Carl Ulitzka wywarł trwały wpływ na historię Górnego Śląska pierwszej połowy XX wieku. Jego biografia odzwierciedla, że tak powiem, szczególny rozwój tego spornego regionu przygranicznego, walki wyborcze na Górnym Śląsku po traktacie pokojowym w Wersalu. Jasne staje się stanowisko centrum w spektrum partii i w obrębie niemieckiego katolicyzmu przed tyranią narodowosocjalistyczną i w jej trakcie.
Dalszŏ tajla artykułu niżyj
Rezensionsnotiz zu Frankfurter Allgemeine Zeitung, 07.05.2003
“Man darf Ulitzka den Vater der Provinz Oberschlesien nennen”, gestattet Herbert Hupka und schreibt in seiner Rezension sehr viel über diesen patriotischen Pfarrer und Weimarer Zentrumspolitiker und eher wenig über das Buch, das ihn der Vergessenheit entreißen soll. Carl Ulitzka, erfahren wir, war der entscheidende Mann auf deutscher Seite, als im Anschluss des Versailler Vertrages 1921-22 erbittert um die nationale Zugehörigkeit Oberschlesiens gekämpft wurde. Er repräsentierte dort als Vorsitzender der Katholischen Volkspartei die stärkste politische Kraft und spielte dem Buch zufolge auch auf nationaler parteipolitischer Ebene eine bedeutende Rolle. Der Autor Guido Hitze, schreibt Hupka, informiere darüber kundig und “voller Sympathie”, beantworte alle denkbaren Fragen zu Ulitzka “gründlich und überzeugend” und verliere sich nur leider ein wenig in der Fülle seines Materials.
„Można nazwać Ulitzkę ojcem prowincji górnośląskiej” – przyznaje Herbert Hupka i w swojej recenzji pisze wiele o tym patriotycznym pastorze i weimarskim polityku centrowym, a niewiele o książce, która ma go wybawić od zapomnienia. Jak dowiadujemy się, Karol Ulitzka był osobą decydującą po stronie niemieckiej, gdy po traktacie wersalskim w latach 1921–1922 toczyła się zacięta walka o tożsamość narodową Górnego Śląska. Jako przewodniczący Katolickiej Partii Ludowej reprezentował tam najsilniejszą siłę polityczną i – jak wynika z książki – odgrywał także ważną rolę na szczeblu politycznym partii ogólnonarodowej. Autor Guido Hitze, pisze Hupka, dostarcza kompetentnych i „życzliwych” informacji, odpowiada na wszystkie możliwe pytania dotyczące Ulitzki „dokładnie i przekonująco” i niestety trochę gubi się w bogactwie swojego materiału.
