Ślōnzoki we Papui – Nowyj Gwinyji
Ludzie, jo Wōm powiym, tych Ślōnzokōw idzie trefić wszyndy. Tym razym wybrali sie do Papui Nowyj Gwinyje. Piyrszy wybroł sie tam brat Szymōn ze Zgrōmadzynio Ôjcōw Werbistōw (SVD) we 2011 roku, a latoś pojechali tam ku niymu na byzuch ludzie we Rybnika a ôkolic: Jego Ôjcowie – Józef a Hela, farorz Rōman ze Radoszōw, a Fojerman Stanik ze swojōm cerōm Martynōm.
Lot trwoł ze dwa dni, straciyli my sie w tych rachōnkach a strefach czasowych, dyć było wert. Na razie jeszcze niy ma połowy tej rajzy, a już my widzieli tela, co możno żodyn z nos niy widzioł bez colki życi. A to wszyjsko głōwnie dziynka bratu Szymōnowi, ale tyż Wszyjskim Jego Kamratōm – Farorzōm a Zakōnnikōm, kerzi nos sam goszczōm po krōlewsku i to praje dosłownie, bo Józefa niōśli ci Papuasy do swojij ôsady, choby jakigo krōla. Sam wszyjscy ci ludzie sōm inksi, tacy barzij uśmiychnyci, pōmocni a życzliwi i to niy yno ci miejscowi, ale tyż ci misjōnarze. Bez nich by my sam zginyli, abo by nas zeżarły kopruchy, abo krokodyle. A tak, dziynka Szymōnowi, my mōgli skosztować kōnsek krokodyla, ôkōmpać sie we morzu ze biskupym Józefym ze Wewak, a warzili nōm, abo nas woziyli min. diakōn Janusz, dwōch ksiynży Michałōw, brat Carlo ze Filipin, brat Michael ze Kōnga. Dyć już we Warszawie nōm pōmōgli, bo mōmy kaj postawić auta, a ôdwiōźli nos na lotnisko. Kejby niy te farorze, a misjōnarze, to by my sam niy przijechali, bo niy było by po co. Zawiōźli nos na teryny taki mało rozwinyte, kaj niy ma ani hotelōw, ani dobrych drōgōw, niy idzie płacić kartōm. Idzie pedzieć, co w tych strōnach wszyjsko sie zwyrce kole misjōnarzōw, bo państwo Papua – Nowo Gwinyjo je doś biydne, a niy do rady wszyjskim pōmōc.
Dziynka b. Szymōnowi byli my już nad rzykōm Sepik, pora setkōw km ôd „normalnej“ cywilizacyje. Ta normalno cywilizacyjo we Papui, to je tako, że we izbie je sztrōm (niy dycko) a woda we kokotku. Tam nad Sepikym ci ludzie myszkajōm we chałupkach ze liścio na palikach, coby ich niy zaloło. Ô sztrōmie, abo ciepłej wodzie żodyn tam niy słyszoł. Bezmała je (była?) tam jakoś szkoła, yno niy ma rechtorōw, tōż dziecka do szkoły niy chodzōm. Cołki życi w takij wiosce wyglōndo tak samo. Ludzie rano stanōm a siedzōm cołki dziyń przed chałupkōm, abo pod niōm pod spodkym we ciyniu a żujōm betel. Je tam chałupa drzewianno dlo biskupa, a farorza, jak tam przijadōm roz za miesiōnc, abo i rzodziyj. We chałupie ôd biskupa sōm luksusy (wiym, bo my tam byli): brauza do kōmpanio je kole chałupy ze kokotka z beczki z deszczōwkōm, a kōnsek plały na sztyrech patykach. My ze b. Szymōnym a Martynōm spali u kościelnego – Tomasa (Papuasa). Była to chałupa blisko kościoła, luksusowo ze drzewa a niy ze liścio, miyndzy inkszymi chałupami. Wlazuje sie tam po drabinie z bambusa, a we pojstrzodku je jedna izba na cołko chałupa z delōwkōm, nic wiyncyj. Dlo tych ludzi byli my tak zocni, co ôdstōmpiyli nōm pōł chałupy ze przodku, a sami sie kajś gniōtli ze zadku ze cołkōm srogōm familijōm. Nasze łōżka to były madrace na delōwce, co my se prziwiōźli ze sobōm, a moskitiery na kopruchy rozwieszōne nad łōżkami prziwiōnzane szpagatym do balka. Noc tyż była piykno, trocha duszno, ale za to bez cołko noc pioły kokoty, ôdzywały sie kury, ptoki, a ku tymu jakiś jaszczurki, abo inkszo zwierzina. Gospodorze pod chałupōm polyli jakoś fojera, abo inkszo zielina, coby było trocha kurzu a ôdganiało kopruchy.
My tam byli w tej wiosce Palimbe we porze suchej, dyć jak je pora deszczowo, to i bez pora miesiyncy niy idzie wylyź ze chałupy, a cołko familijo siedzi we dnie a w nocy głōwnie we pojstrzodku, abo pływiōm na łōdce. A jeś coś trza. Jak sie udo nazbiyrać jakich ôwocōw, abo chycić jako ryba, to je dobrze. Dyć sōm taki czasy, co trza jeś saksak. Taki jakiś guminienne coś bez szmaku, dlo zatkanio żōłōndka. Coby kupić co lepszego, dejmy na to tytka ryżu, to piyrsze muszōm baby ze młodziokami płynyć kajś na jezioro na miesiōnc, a nachytać rybōw, potym trza jakoś te ryby ôporzōndzić a zawiyż łōdkami na torg do miasta, kole 100-150 km. Tam se mogōm co kupić za pora Kina. Dyć sama tako rajza kosztuje bezmała 50 kina, tōż niy dycko wieś styko na to, coby posłać kerego na tako rajza. A na państwo niy ma co czakać, jedynie na jakigo misjōnarza, co przipłynie ze łōdkōm a co prziwieziedo jodła, abo jaki lyki, bo dochtōr tyż je yno we mieście.
Dalszŏ tajla artykułu niżyj
Dyć sama Papua je fest piykno, niy do ôpedzyni, ale ô wszyjskim Wōm sam niy moga napisać za jednym razym, tōż możno sie jeszcze ôdezwiymy.
Fojerman ze Kamratami
