Zdarzyło się w styczniu – śląskie kalendarium

1 stycznia 20252 stycznia 2025 Redakcyjŏ 0 Kōmyntarzy

URODZILI SIĘ:
6.I.1486 – Matrin Agricola (zm. 10.VI.1556) teoretyk muzyki;
14.I.1782 – Carl Ferdinand Langhans (zm. 22.XI.1862) architekt;
24.I.1798 – Karl von Holtei (zm. 1880) prawnik, poeta;
16.I.1811 – Jan Dzierżon (zm. 26.X.1906) ksiądz, pszczelarz;
29.I.1821 – Robert Spiske (zm. 5.III.1888) ksiądz, założyciel „Stowarzyszenia św. Jadwigi”, błogosławiony;
19.I.1877 – Brunon Bauch (zm. 27.II.1942) filozof;
22.I.1879 – Joseph Wittig (zm. 22.VIII.1949) profesor teologii, filozof, poeta, kronikarz;
25.I.1881 – Emil Ludwig właśc. Emil Cohn (zm. 15.IX.1954) pisarz, biografista;
12.I.1889 – Arkadiusz „Arka” Bożek (zm. 29.XI.1954) działacz polski na „Śląsku Opolskim”, wicewojewoda śląsko-dąbrowski;
23.I.1895 – Paweł Steller (zm. 14.IX.1974) artysta grafik, pedagog, więzień obozów stalinowskich;
21.I.1912 – Konrad Emil Bloch (zm. 15.X.2000) biochemik, laureat Nagrody Nobla;
5.I.1916 – Wilhelm Szewczyk (zm. 8.VI.1991) prozaik, publicysta, krytyk literacki, poeta, tłumacz;
11.I.1928 –Bronisław Lubosz (ur. 6.IX.2001) pisarz, tłumacz (literatury niemieckiej i łużyckiej), poeta, publicysta, juror konkursu „Po naszymu, czyli po śląsku”;
18.I.1928 – Franciszek Pieczka, aktor;
20.I.1949 – Henryk Kroll, poseł, jeden z liderów mniejszości niemieckiej;
22.I.1962 – Piotr Polk, aktor;
15.I.1974 – Adam Ledwoń, piłkarz;
28.I.1978 – Rafał Trzaskalik, muzyk, gitarzysta zespołu Łzy;
7.I.1981 – Anna Dereszowska, aktorka;

ZMARLI:
16.I.1554 – Ambrosius Moiban (ur. 4.IV.1494) zwolennik reformacji, przyjaciel Lutra i Melanchtona, pedagog ewangelicki;
12.I.1834– Friedrich Daniel Ernst Schleiermacher (ur. 21.XI.1768) protestancki teolog, filozof i pedagog;
6.I.1884 – Gregor Johann Mendel (ur. 20.VII.1822) zakonnik, twórca genetyki;
16.I.1912 – Georg Heym (ur. 30.X.1887) pisarz;
29.I.1934 – Fritz Haber (ur. 9.XII.1868) chemik, laureat Nagrody Nobla;
13.I.1942 – Emil Szramek, pseud. Ludomir (ur. 19.IX.1887) ksiądz, historyk, działacz społeczny, więzień Dachau. W 1999 beatyfikowany;
26.I.1942 – Felix Hausdorff (ur. 8.XI.1868) matematyk, jeden z twórców topologii.
23.I.1945 – Helmut James von Moltke (ur. 11.III.1097) prawnik, twórca antyhitlerowskiego „Kręgu z Krzyżowej”;

Dej pozōr tyż: Przegląd Kina Bułgarskiego - rozmowa z reżyserką Janą Lekarską

19.I.1954 – Theodor Kaluza (ur. 9.XI.1885) matematyk, fizyk, współtwórca teorii Kaluzy-Kleina;
5.I.1970 – Max Born (ur. 11.XII.1882) matematyk, fizyk. Laureat nagrody Nobla;
15.I.1978 – Teofil Ociepka (ur. 22.IV.1891) górnik, malarz-samouk, teozof – jeden z przywódców janowskiej gminy okultystycznej;
3.I.1980 – Joy Adamson właść. Fryderyka Gessner (ur. 20.X.1910) przyrodniczka, malarka i pisarka. Autorka „Elsa z afrykańskiego buszu”;
1.I.1999 – Stanisław Hadyna (ur. 25.IX.1919) kompozytor, dyrygent muzykolog i pisarz. Założyciel Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk”;
27.I.2005 – Paweł Berger (ur. 6.IX.1950) muzyk, współzałożyciel zespołu Dżem;

ZDARZYŁO SIĘ:
10.I.1289 – Kazimierz II książę bytomski składa hołd lenny królowi czeskiemu;
1.I.1345 – Świdniccy kupcy uzyskują przywilej wolnego handlu z Rusią;
24.I.1588 – Bitwa pod Byczyną;
3.I.1741 – Wrocław podpisuje układ o swej neutralności wobec wojsk pruskich;
19÷22.I.1741 – Bombardowanie Nysy przez Prusaków;
19.I.1788 – w Tarnowskie Górach uruchomiono pierwszą maszynę parową na kontynencie europejskim (poza Anglią). Została użyta do odwadniania kopalni;
25.I.1813 – Fryderyk Wilhelm III przenosi się do Wrocławia aby wyrwać się spod kurateli francuskiej;
1.I.1885 – powstaje Czytelnia Akademików Polskich we Wrocławiu;
25.I.1907 – deputowanymi do Reichstagu zostają Adam Napieralski i Wojciech Korfanty;
2.I.1919 – powstaje Korpus Ochotników Śląskich (Freiwilligenkorps Schlesien);
3.I.1919 – manifestacja w Królewskiej Hucie, ginie 20stu jej uczestników;
11.I.1919 – powstaje Polska Organizacja Wojskowa (POW);
13.I.1919 – na terenie rejencji opolskiej zostaje wprowadzony stan oblężenia;
15.I.1919 – w Bytomiu powstaje autonomiczny Związek Górnoślązaków (Bund der Oberschlesier);
20.I.1919 – początek strajku generalnego na Górnym Śląsku;
23.I.1919 – wojska czechosłowackie zajmują Śląsk Cieszyński;
29.I.1919 – Bitwa pod Skoczowem;
I.1920 – do Cieszyna przybywa Międzysojusznicza Komisja Plebiscytowa;
10.I.1920 – w życie wchodzą postanowienia traktatu wersalskiego;
19.I.1920 – Międzysojusznicza Komisja Graniczna wytycza granicę na terenie powiatów sycowskiego i namysłowskiego;
27.I.1920 – przybycie pierwszych oddziałów sojuszniczych;
I.1920 – rząd polski oferuje do 2% zysków z utworzonego monopolu węglowego w przypadku przyłączenia ziem Górnego Śląska do Polski;
5.I.1921 – Rada Najwyższa ogłasza regulamin plebiscytu;
23.I.1929 – Sejm Śląski powołuje do życia Muzeum Śląskie;
3.I.1926 – Konsekracja pierwszego biskupa śląskiego ks. Augusta Hlonda, późniejszego prymasa Polski;
I.1943 – rusza budowa zakładów zbrojeniowych w Jelczu;
19.I.1945 – Armia Czerwona rozpoczęła zajmowanie Górnego Śląska;
28.I.1945 – do Katowic przybywa Grupa Operacyjna z gen. A . Zawadzkim na czele powołana przez Rząd Tymczasowy w celu zorganizowania administracji, uruchomienia transportu i przemysłu;
I.1946 – rozpoczyna działalność Komisja Ustalania Nazw Miejscowych dla Ziem Odzyskanych;
1.I.1951 – Formalne połączenie Bielska i Białej w jedno miasto – Bielsko-Białą;
16.I.1959 – powstaje Karkonoski Park Narodowy;
12.I.1972 – powstaje Fabryka Samochodów Małolitrażowych w Bielsku-Białej;
1.I.1999 – reforma administracyjna. Powstają województwa dolnośląskie, opolskie i śląskie;
28.I.2006 – Zawalił się dach hali Międzynarodowych Targów Katowickich,