Z dawnej prasy śląskiej: “Nowiny – pismo ludowe” 1918

Wszystko już było, historia kołem się toczy itd… . Zmagamy się z epidemią covid, a prawie równo sto lat temu, bardzo podobna zaraza pustoszyła kraje Europy. Proszę zwrócić uwagę na zalecenia lekarza, autora tekstu. Niewiele te już ponad stuletnie zalecenia różnią się od tego co zaleca się dzisiaj. Właściwie brakuje tylko maseczek.

Zresztą sprawdźcie sami. Zapraszam do lektury!

„Jak się ustrzec „hiszpanki”?”

I znowu mamy nową klęskę szerzącą się w całej Europie. I u nas przybiera ona coraz bardziej zastraszające rozmiary, odrywa ludzi zarobkujących od pracy, zwiększając biedę i śmiertelność. Są rodziny, w których wszyscy członkowie leżą chorzy na „ Hiszpankę“. Dom zmienił się na prawdziwy szpital. Tak zwana „hiszpanka“ jest niewątpliwie pewną postacią grypy (influenzy) i należy do wielkiego szere­gu chorób zakaźnych, to jest powstaje przez wtargnięcie do naszego ustroju małego okiem nie widzial­nego drobnoustroju. Zarazek ten dotąd dokładnie zba­danym nie został i musimy poczekać cierpliwie na dal­sze badania drobnowidzowe i doświadczalne.

Dalszŏ tajla artykułu niżyj

Teraz wiemy napewno, że tak zwana „hiszpanka“ jest szczególnie niebezpieczną dla ludzi starszych mających osłabione serce, dotkniętych katarami (nieżytami) i rozedmą płuc, często bowiem w takich razach dołącza się zapalenie płuc – kładąc kres życiu. Szczególnie więc ludzie starsi powinni wystrzegać się złośliwej „hiszpanki“. Dla ludzi młodszych jest niebezpieczną dla mających skłonność  do gruźlicy, często bowiem po niej rozwijają się suchoty puchne (miało być chyba – płucne?) i mała odporność ustroju usposa­bia niewątpliwie do „hiszpanki“, jak i do wszystkich chorób zakaźnych.

Zdaje się, że przenosi się z człowie­ka na człowieka, i dlatego chorych należy możliwie unikać. Lepiej jest również obecnie wcale nie podawać ręki. Szczególnie należy unikać chorych kaszlących, rozpryskiwana bowiem przy kaszlu plwocina zawiera niewątpliwe zarazki, które mogą u zdrowych wywołać chorobę. Zdaje się że zarazek znajduje się w wydzielinach z nosa, krtani i oskrzeli, dlatego też powalane przez nie chustki do nosa, bielizna mogą również przenosić zara­zę. Takiej więc zanieczyszczonej przez wydzieliny bie­lizny nie trzeba się dotykać.

W zwykłej grypie (influen­zy) zarazek utrącą swoją zjadliwość przez “wysuszenie”, a o ile się zdaje, stosuje się to: do „hiszpanki“. Za­ziębienie, jakkolwiek bezpośrednio nie wywołuje choroby, jednak niewątpliwie uspasabia do niej i dlatego trzeb się wystrzegać gwałtownych zmian temperatury i nie wychodzić będąc zgrzanym na powietrze. Niektóre osoby mało zahartowane, są szczególnie skłonne do za­ziębienia i to zwłaszcza wieczorami, powinny się ciepło ubierać i unikać przemoczenia nóg.

Wzorowa czystość mieszkania, bielizna, pościeli, częste przewietrzanie, re­gularny higieniczny tryb życia, wczesne udawanie się na spoczynek, wzmacniają odporność naszego ustroju i bronią niewątpliwie od „hiszpanki“. Na te drobne zwy­kle lekceważone szczegóły naszego życia obecnie bacz­ną uwagę zwracać wypada, by nie paść ofiarą tej złośliwej zarazy. A powtarzam, szczególnie ludzie osłabieni i starsi, powinni baczną na siebie zwracać uwagę. Już przy pierwszych dreszczykach, ziębieniu i ogółem niedomaganiu, należy się natychmiast położyć się do łóż­ka, napić się gorącej herbaty i wziąć proszek aspiry­ny(0,5) z chininą (0,3).

Zdarza się często, że ludzie dot­knięci gorączką chodzą po mieście i załatwiają swoje interesy, czem naturalnie pogarszają i przewlekają spra­wę. Przy każdem niedomaganiu należy temperaturę mie­rzyć dwa razy dziennie i jeżeli przekracza 370 (powinno być 37st), położyć się do łóżka i ciepło się nakryć, zachowując przy tem staranną dyetę. Nietrzeba również spieszyć się z wstaniem z łóżka, bo łatwo w ten sposób narazić się można na za­palenie płuc będące, jak to już powiedziałem, częstą przyczyną śmierci.

A jakie są objawy tej zdradzieckiej choroby? Oto ogólne rozłamanie, osłabienie, bóle w członkach silny katar, suchy męczący kaszel i gorączka dochodząca często do 39° a nawet i 40°. Choroba trwa od kilku dni do paru tygodni i u ludzi silnych i zdrowych kończy się po największej części wyzdrowieniem. Dobrze jest uni­kać obecnie wielkich zbiorowisk ludzi, gdzie jest po­wietrze zepsute i bardzo gorąco, wychodząc bowiem z takich lokali łatwo przeziębić się można dostać „hiszpanki“. W ostatnich czasach pisma donoszą o specjalnej surowicy przeciwko „hiszpance“ wykrytej przez lekarza Polaka. Dr. Władysław Chodecki.”

Artykuł pochodzi z: „Nowiny – Pismo Ludowe” z 5 listopada 1918r.

(Pisownia oryginalna, tekst ze zbiorów Śląskiej Biblioteki Cyfrowej)

Tomasz Heisig – Ślązak z urodzenia i wyboru. Amator górnośląskiej historii, literatury, krajobrazu i kuchni 🙂