Piotr Zdanowicz: Ślązacy dostali w prezencie czołgi…

Zainspirowany tym, co napisał w kwestii „katowickich obchodów 15 sierpnia” pan Szczepan Twardoch, chciałbym i ja „coś napisać”. Oczywiście tekst pana Szczepana, jest tradycyjnie trafiony w „samo sedno tarczy” – że zacytuję jeden z zabawniejszych zwrotów z coraz bardziej (niestety) aktualnego filmu „Rozmowy kontrolowane” – więc nie chodzi, broń Boże, o polemikę, ale o garść własnych, może nieco innych przemyśleń.

Zapytajmy zatem na wstępie, komu zawdzięczamy „katowickie obchody”. Oczywiście partii rządzącej, której zależy na poparciu w wyborach. Jednak myślę, że w tym wypadku nie chodzi o jedne wybory, ale o „zawłaszczenie” Śląska na wiele kolejnych wyborów… Jest też oczywiście nieustająca historyczna farsa związana z powstaniami śląskimi… obłuda, kłamstwa, arogancja… Tutaj nic się nie zmienia i tego można się było spodziewać…

Zresztą jako Ślązak, nigdy nie spodziewałem się otrzymania od władz warszawskich czegokolwiek, na czym mi w kwestiach śląskości zależy. Trudno też oczekiwać, że mieszkańcy podzielonego administracyjnie Górnego Śląska, którzy w większości nie są Ślązakami, pójdą „na barykady” w imię obrony śląskiej tożsamości, tym bardziej, że „warszawscy dobrodzieje” bardzo trafnie „rozdają cukierki”…

Zatem o co mi chodzi?… Otóż zaryzykuję stwierdzenie, że być może, trudniej byłoby zorganizować „katowicką masówkę”, której byliśmy świadkami, gdybyśmy wiele lat temu jako Ślązacy utworzyli jeden front w „walce” o „górnośląskie interesy”. Był przecież czas „odwilży” po 1989 r. Był też czas, gdy Ślązacy zyskali wreszcie reprezentację w sejmiku wojewódzkim…

Dalszŏ tajla artykułu niżyj

No i co? – no i nic – wróciliśmy na „z góry upatrzone pozycje” i jeżeli trend się nie odwróci, to znowu zostanie nam tylko „nie śląski” zespół Śląsk i cała reszta „śląskiej tradycji po warszawsku”, czyli śląskość, która nie powinna wykraczać poza granice”folkloru” „cepelii” i „kabaretu”… I zajś bydzie „Bercik”, szlagry, krupniŏk na begmańki biesiadzie i wuszt na żniwniŏku, ale wszystko to będzie się miało do istoty górnośląskiej tożsamości, mniej więcej tak, jak ma się do istoty tożsamości dolnośląskiej – siła przesłania, jakie niesie nazwa klubu sportowego Śląsk Wrocław.

W tym miejscu pokuszę się o dygresję. Otóż napisał kiedyś Jan Kochanowski, że „Polak i przed szkodą i po szkodzie głupi”, jednak wydaje mi się, że jest to już stwierdzenie nie do końca aktualne (przynajmniej jeśli chodzi o Polaków). Dlaczego? Ponieważ, kiedy Polacy walczyli z komuną, to szli mniej więcej wspólnym frontem i dopiero po osiągnięciu najważniejszych celów, czyli po 1989 roku, zaczęli się kłócić i popadli we wzajemną nienawiść.

Niestety, my Ślązacy zaczęliśmy się kłócić zanim jeszcze osiągnęliśmy jakiekolwiek istotne cele w kwestii prawnego potwierdzenia śląskiej tożsamości. Efekt jest taki, że mamy wprawdzie cokolwiek więcej niż mieliśmy za „komuny”, ale wynika to głównie z kreatywności jednostek i postępu cywilizacyjnego, a także z uczestnictwa Polski w strukturach Unii Europejskiej i wynikających stąd prawach społeczności lokalnych. Natomiast w kwestii usytuowania „śląskości” w przestrzeni publiczno-prawnej państwa polskiego zmieniło się naprawdę niewiele.

Zważając zaś na to ile udało się „ugrać” na ten przykład, mniej licznym kamratom Kaszubom, czy też kolegom z mniejszości niemieckiej, to można bez zbytniej przesady orzec, że od pewnego czasu stoimy w miejscu, a wiadomo, że stojąc w miejscu cofamy się dość gwałtownie, co w wymiarze politycznym pokazały dobitnie niedawne wybory samorządowe.

Na koniec jeszcze konkluzja, którą z racji poruszanych treści napiszę w języku śląskim… We rokach 70-tych XX. storŏcza, bōłżech blank mody i gupi, i beztōż niy poradziyłżech spokopić camu mōj Starzik durch pierōnili i mielił łeski we ôcach, jak we telewizorze, jego modsze kamaraty bergmany zicały we „Spodku” wele towarzyszy, Gierka i Breżniewa i rycały: „Niech żyje bratni Związek Radziecki”.

Starzik robiyli na grubie 40 rokōw, ale mieli przerwa po 1945., kej „bratni Związek Radziecki” zaprosiył Ônego i inkszych chopōw ze Bogucicōw na rajza za Ural. Starzik widzieli tyż jak wojŏki ze tyjże „bratniej armii” na Ślōnsku mordowali, gwołciyli i kradli…

Piszã to skuli tego, coby pedzieć, że po „katowickim „evencie” we Matki Boski Zielnyj A.D. 2019” trochã barżyj poradzã Starzika spokopić. Jŏ wiym – sōm blank inksze czasy – żŏdyn nos niy ssyło do lagrōw, żŏdyn nos niy morduje i niy gwołci, niy muszymy tysz ryceć: „Niech żyje bratni Związek Radziecki”…

 Ale możno gynau beztōż, my wszyske, kere sie mōmy za echt Ślōnzokōw, muszymy sie spytać ô to, czy aby richtik niy mōglimy zrobić wiyncyj, coby gynau 40 rokōw po tym spōminanym tukej porã razy 1989. roku niy bōło we Katowicach tego cołkigo „świyntowanio”.

 Jŏ niy wiym czy mōm recht, kej to wszysko szkryflōm. Za mało żech do Ślōnska zrobiōł i po prŏwdzie niy wiym czy inksze ze ôsobna miały przileżitoś coby zrobić wiyncyj, ale wiym na zicher, że choć mōm tyż we życiu wiynksze i moc barżyj ważne utropy, to dzisioj czujã sie jako Ślōnzŏk tak fest upokorzōny i bezradny, jak żech sie niy czuł już dŏwno…

Piotr Zdanowicz – pasjonat oraz badacz historii, kultury i przyrody Górnego Śląska. Dziennikarz, autor lub współautor książek i reportaży, a także kilkunastu prelekcji, kilkudziesięciu artykułów prasowych oraz kilkuset tysięcy fotografii o tematyce śląskiej. Pomysłodawca rowerowych i pieszych szlaków krajoznawczych na terenie Katowic, Mysłowic i Tychów oraz powiatu kędzierzyńsko-kozielskiego. Poeta, muzyk i plastyk-amator. Z zawodu elektronik, budowlaniec oraz magister teologii.