Rada Języka Śląskiego bierze się do roboty
Ôtwarty listek do ślōnskich strzodowisk, czyli List otwarty do środowisk śląskich zarówno po polsku, jak i po śląsku wystosowała Rada Języka Śląskiego. Informuje w nim o swoich pierwszych działaniach i apeluje o opinie i współpracę.
Powstała w grudniu 2023 roku, a pod swe skrzydła wzięło ją Stowarzyszenie Pro Loquela Silesiana – Towarzystwo Kultywowania i Promowania Śląskiej Mowy. Radę utworzyli przedstawiciele śląskich środowisk akademickich, pisarze, tłumacze, artyści, wydawcy i dziennikarze. Jej członków łączy miłość do Śląska i wspólny cel: uznanie języka śląskiego za język regionalny.
Radą kieruje trzyosobowy zarząd. Na jego czele stanął tłumacz literatury na język śląski, Grzegorz Kulik. Stanowiska zastępców powierzono prof. dr. hab. Jolancie Tambor – lingwistce i badaczce języka śląskiego – a także Rafałowi Szymie, śląskiemu pisarzowi.
Rada zamierza kontynuować pracę nad kodyfikacją języka śląskiego. Oprócz tego, współdziałając z władzami państwa, chce między innymi upowszechniać wiedzę o języku śląskim i jego odmianach, dbać o jego rozwój oraz badać go. W planach ma też organizowanie konferencji naukowych, chce rozstrzygać wątpliwości językowe, a także opiniować sposób, w jaki śląski jest używany w życiu publicznym.
Dalszŏ tajla artykułu niżyj
Na ostatnim posiedzeniu powołano do życia zespoły mające się zająć różnymi kwestiami. Najważniejsze z nich to zespół ds. standaryzacji, odpowiedzialny za sprawy związane z ustalaniem kodyfikacji języka śląskiego, oraz zespół ds. edukacji, który zajmie się przygotowaniem programu nauczania języka śląskiego w szkole. Utworzono także składający się z ôpolŏkōw zespół ds. Śląska Opolskiego. Zajmie się on sprawami dziejącymi się w województwie opolskim, niekoniecznie widzianymi i rozumianymi we wschodniej części Górnego Śląska.
Oto treść śląskiej wersji listu:
Roztōmiyli,
Kamraciŏ,
Wszyscy ci, co dō nich ślōnski jynzyk je bliski i co chcōm sie nim rozmajtymi spōsobami pŏrać!
We grudniu 2023 roku powstała Rada Ślōnskigo Jynzyka – wziōnło jã formalnie pod swojã pieczã stŏwarziszynie Pro Loquela Silesiana. Tŏwarzistwo Kultywowaniŏ i Prōmowaniŏ Ślōnskij Mŏwy. Radzi my sōm skirz tego, bo Rada, żeby mogła fungować i spōłfungować ze ôrganami ôd Państwa, ôna musi mieć formalne umocowanie. A Tŏwarzistwo Pro Loquela Silesiana – niy idzie ôdkŏzać – mŏ za tyla stabilności i zasug na polu propagowaniŏ i dōnżyniŏ ku uznaniu ślōnskigo jynzyka za regijōnalny jynzyk, żeby mogło takõ funkcyjõ wykōnować. Ôkrōm tego, co je moc ważne dlŏ edukacyjnych działań, ôno je Stŏwarziszynie, co mŏ uregulowanõ rejestrowõ sytuacyjõ prawnõ.
Beztōż kej (niy prawiymy „jeźli”, ino gynau „kej”) ślōnski jynzyk uzyskŏ status regijōnalnego jynzyka i bydzie sie mōg wkludzić jako taki do szkōł, to Tŏwarzistwo bydzie mogło nastympne kroki wykōnować i procedury poświadczać. Podwiela ale dojdzie do nauczaniŏ ślōnskigo jynzyka we szkołach, to czekŏ na nŏs wszyskich siyła roboty.
Toć, wiymy, iże tŏwarzistw i grup, co sie pŏrajōm prōmocyjōm ślōnskigo jynzyka
i tworzyniym we ślōnskim jynzyku je moc i Wy wszyscy mŏcie sam ôgrōmne zasugi. Skuli tego przichodzymy do Wŏs, żeby poinformiyrować ô powezniyntych działaniach i poprosić ô podporã. Ta podpora mŏ mieć realnõ formã. Mōmy nadziejã, że usłyszymy Wasze głosy i ôpinije. Mōmy nadziejã, że niykerzi z Wŏs bydōm chcieli weznōńć udzioł we robocie ôd zespołōw przi Radzie, niykerzi bydōm chcieli możno rozmajte propozycyje i postanowiynia ôpinijować. Ino ôzprawianie, dyskusyjŏ i spōlne poczynania przizwolōm na wyrobiynie naprŏwdã dobrych rozwiōnzań.
Mōmy ôgrōmnõ nadziejã, iże społym dojdymy do takigo uznaniŏ dlŏ naszego jynzyka, na jake ôn naprŏwdã zasuguje. Czekōmy na Wasze głosy, uwŏgi i pytania.
—
Rada Ślōnskigo Jynzyka
Strōna internetowŏ: www.radaslonskigojynzyka.org, www.radajezykaslaskiego.org
Email:razym@radaslonskigojynzyka.org
Facebook: facebook.com/slonskijynzyk
Na jakich zasadach i w jakich obszarach mogę nawiązać współpracę?
Roztōmiyli,
Raduja sie, coście sam som i że robijycie, co robijycie.
O cośik chcołbych sie Wos zapytać.
Mogecie mi pedzieć, jake som we Waszym rozumiēniu rōżnice miyndzy “jynzykem”, “mowōm” a “godkōm”?
U nos (we Zobrzu) zowdy godało sie godkom, a jynzyk sie trzyimało w dziōbie.
Po polskiemu mog sie ktosik zapytać “W jakim on mówi języku?”, a po ślōnsku “Po jakemu on godo?”.
Jo, stary Ślōnżok, nie słyszołżech, coby moje staroszki godali “jynzyk”, dycki yno “godka”.
Patrzcie jako!
Mosz recht, godka jes richtik. Fto wiy, czamu jynzyk?
Dobrze rzōńdzićie, “jynzyk” we znaczyniu “gŏdki” / “mŏwy” je polonizmym, coby podkrejślić polskosozialisowanym ludziōm, co rozłajzi se ô gŏdkã niy ino rzōndzōnõ ale tyż pisanõ.
Godka je barzij odpowiednikiym mowy, a nie języka. “Po jakimu on godo?” barzij pasuje na “Jak on mówi?”, “W czym on mówi?” Dalij idzie pedzieć “ślōnsko godka” tak jak idzie pedzieć “śląska mowa”, ale to ni jak nie godo czym ta godka/mowa ja (o czym pisza dalij). Z drugij strony trza paminytać, iże “godka” ni ma durch staro – we ślōnskich ksiōnżkach z pocznotkōw XIX stolecio zamiast “godo” pisali “mówi”.
Dalij trza mieć pozōr na to, że jynzyk je pojynciym naukowym, a tym sie rada bydzie zajmować. Jako chcecie tuplikować roztomajte godki z rozotomajtych zortōw Ślōnska? W klasyfikacyji genetycznej jynzyk dzieli sie na dialkety i subdialkty (gwary), a wyżyj na grupy i familie. Tego tyż nie śmiymy używać, bo wasz starzik tak nie godali? No chyba ni, no i chyba wasze starziki ô klasyfikacyji jynzykōw nie rozprawiali.
A na sōm koniec trza pedzieć, że Ślonzoki mogły by se dać już pokōj z tym polonocentryzmym. “Jynzyk” je starosłowiański i używo sie go we wszystkich słowiańskich jynzykach, czamu nie miałoby być w ślōnskim. W Češtinie momy jednako “jazyk” i na zicher to słowo na Ślōnsku fungowało setki lot tymu. Nie kożde słowo kiere je i w polskim i w ślōnskim to je polonizm.
Ale artikel po polsku? Cojsik wōm jako radzie tukej polazło niy tako jako miało…
Listek je po ślōnsku.
Ech kamratce polōnistce, website RJŚ pokŏzoł, to sie zdziwiōła, co je ôna hauptsächlich po polsku schreibniyntŏ, coby niy pedzieć, żech se musioł kuli tygo źdźebko gańby najejś… Tyż se zastanŏwiōm, ejźli to b(aj)e ino takŏ maskotka te ślōnske texty. Skeptycznie to widzã, coby cołki content ladować po polsku, abo tyż wele ślōnskigo übersetzung na polske. Jako mŏ ta gŏdka stanōńć na nogi, kej człek z rubsza je zginyły i b(aj)e czytoł texty po polsku? Szkoda, coby ślōnskŏ gŏdka miała być podanŏ na te wysztopowane ptŏki. A dyć człek ftory dejmy na to poradźi po polsku a mŏ interessã we ślōnsku, to se leko poradzi ślōnski text spokopić.