Piotr Zdanowicz: Prawda po polsku – czyli Cycero, gdyby jeszcze żył #2

Pierwsza część

Polska propaganda dotycząca historii Śląska kojarzy się głównie z czasami Peerelu. Tymczasem obecny historyczny przekaz – choć pozbawiony już tragikomicznego patosu, wciąż zawiera te same „odwieczne dogmaty” i być może właśnie współczesne „subtelne” matactwa zakłamują historię bardziej skutecznie, niż dawny groteskowy bełkot.

Historycznie, kartograficznie, ironicznie…

Zgłębiając historię „po polsku” przy udziale sporej dozy ironii – można mieć wrażenie, że Polacy opracowali jakąś rewolucyjną metodę logicznego dowodzenia polegającą na tym, że nie skutek jest pochodną przyczyny, ale odwrotnie.  – Na przykład: dlaczego pada deszcz? – bo są kałuże… W ten sposób historyczne zawiłości stały się banalnie proste, a polskie nauki historyczne wyprzedziły swe czasy o całą długość Wiadomości w TVP1 (a przecież, każdy kto choć raz próbował je obejrzeć do końca – wie, że einsteinowska teza o względności czasu znajduje tutaj swe bolesne empiryczne potwierdzenie). Zostawmy jednak „dziadka” Einsteina z jego „nikomu niepotrzebnymi fizycznymi pierdołami”, i zajmijmy się polską historiografią.

Dalszŏ tajla artykułu niżyj

O co chodzi? Otóż „wynalazek”, któremu nadałem roboczą nazwę „dowodzenie do tyłu” po prostu „rozwala system”, a historyczne problemy, nad którymi głowiły się całe pokolenia badaczy, dłubiąc w ziemi oraz archiwach – polscy spece ogarniają teraz z marszu (dłubiąc co najwyżej w nosie).

Na potwierdzenie, dwa proste przykłady z historyczną kartografią w tle. Na początek postawmy pytanie, jaka była tożsamość etniczno-kulturowa plemion zachodniosłowiańskich we wczesnym średniowieczu… No cóż? – wykopaliska, analizy, główkowanie?… A guzik! Polska nauka załatwia takie sprawy jednym „pierd(…)ęciem”. – Wystarczy współczesna mapa Polski z nazwami owych plemion oraz podpis: „plemiona polskie” – i po sprawie…

Oczywiście osoby nie ufające (nie wiadomo czemu) polskiej myśli historycznej, będą  pytały – ale dlaczego polskie? – I tutaj dochodzimy do „samego sedna tarczy”, by wykazać wreszcie jak skuteczna jest anonsowana wcześniej rewolucyjna metoda badawcza. Zatem, dlaczego polskie? – Ponieważ przeszło 1000 lat później w miejscu ich bytności jest Polska.

Okej, niedowiarkowie będą drążyć dalej: no dobra, ale czy ci Gołęszyce, Ślężanie, Wiślanie, Opolanie – naprawdę wiedzieli, że są Polakami?… Okej, pytanie jest podchwytliwe, ale dzięki polskim metodom dedukcji, riposta będzie równie prosta co miażdżąca… – A co nas obchodzi czy oni wiedzieli (zresztą, mogli nie wiedzieć, bo to „głupole” były)… – My teraz i tutaj wiemy!… a przecież to ludziom żyjącym teraz i tutaj, a nie jakimś Gołęszycom – mamy robić wodę z mózgu… No i po wytoczeniu tak obiektywnie niepodważalnych argumentów pozostaje nam tylko ze spokojem „spełnionego mędrca” zapisać upragnione przez każdego naukowca „q.e.d.”.

Inny przykład. – Jest rok 1636, gdy na Śląsku w Wolnym Państwie Pszczyna na zamówienie śląskiego rodu Promnitzów, śląski inżynier Andreas Hindenberg kreśli słynną rękopiśmienną mapę ziemi pszczyńskiej – pierwszą wielkoskalową mapę jakiegokolwiek fragmentu Śląska. Istnieje jeszcze de jure marionetkowe Królestwo Czech, ale Śląsk jest już formalnie częścią Arcyksięstwa Austrii oraz niezmiennie od 300 lat przynależy do Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego, zaś za 100 lat stanie się autonomicznym terytorium Królestwa Prus, by po 60. latach ową autonomię stracić, a po kolejnych latach 60. – wraz z całymi Prusami znaleźć się w granicach nowego Cesarstwa Niemiec. Pszczyńskim górnośląskim dziedzictwem władają Promnitzowie, ale niebawem rezydentami tamtejszego zamku stanie się saksoński ród Anhalt Köthen, a potem dolnośląscy Hochbergowie.

Czy w tej wyliczance choć raz padło jakieś polskie nazwisko rodowe, informacja o polskiej administracji, państwowości lub czymkolwiek innym, co nosiłoby znamiona polskości?… Otóż nie padło, ale nowatorska metoda dowodzenia „do tyłu” radzi sobie nawet z takimi problemami. Spójrzmy na stronę polskich archiwów, z której dowiadujemy się, że mapa Hindenberga jest elementem „Pamięci Polski”. – Dlaczego? Ponieważ Pszczyna jest w Polsce, więc mapa była polska… – po prostu „odwiecznie”…

Czy wobec tak sugestywnych argumentów ma jakieś znaczenie, że Hindenberg, Promnitzowie, Hochbergowie, Anhaltowie oraz ówcześni mieszkańcy pszczyńskiego państwa nie mieli bladego pojęcia, że cokolwiek łączy ich z Polską? – Ważne jest to, że polska racja stanu „wie”, iż ta mapa (z całą niepolską resztą) jest „odwiecznie polska”! Czy brak świadomości jakichś zapyziałych mieszkańców Śląska sprzed 400 lat ma być ważniejszy od głosu sprawiedliwości dziejowej! – Czy ma być ważniejsza od odwiecznego prawa Polski do posiadania tego, co nigdy do niej nie należało?!… Oj, po cienkim lodzie kroczą ci, którym tak zuchwałe myśli przychodzą do głowy…

Ale polska metoda historycznej analizy, oprócz tego, że jest skuteczna i efektowna – jest też niezwykle uniwersalna, bo równie skutecznie daje sobie radę z kwestiami historycznymi z całego świata. Ponadto, dzięki jej zastosowaniu sprawy zawiłe stają się „czytelne” , nawet dla osób, które nie potrafią czytać (jakieś 80% populacji tak zwanych krajów rozwiniętych) oraz osób, które nie potrafią czytać ze zrozumieniem (jakieś 95% populacji krajów rozwiniętych).

Weźmy rejon ujścia rzeki Hudson w połowie wieku XVI i spróbujmy dookreślić centra osadnicze autochtonicznych Indian Delaware. No cóż – stare mapy, źródła, odtwarzanie przebiegu rzeki… – Jednym słowem: orka na ugorze… Nie tym razem! Mamy przecież niezawodną metodę analizy historycznej (do tyłu), która wszystko czyni dziecinnie prostym. Wystarczy postawić pytanie – co dzisiaj znajduje się u ujścia rzeki Hudson?… Oczywiście! Nowy Jork! Zatem gdzie żyli Indianie Delaware w połowie XVI wieku? – To proste: gdzieś opodal Broadwayu i Central Parku… No, że co? – nie było jeszcze Broadwayu? No i co z tego – ale teraz jest, więc o co chodzi…

Tak! „dowodzenie do tyłu”, czyli do du(…)y, to metoda przełomowa, bo z jej pomocą można udowodnić nawet to, czego się nie da udowodnić. Oczywiście zawsze pojawią się ludzie gnuśni i uwstecznieni, którzy będą się na przykład upierać, że XVI-wieczni Indianie spacerujący po Broadwayu są bardziej prawdopodobni, aniżeli polskość Gołęszyców i mapy Hindenberga. – Ale przecież nie możemy akceptować tego, by jakaś tam „prawda” w jakimś tam ujęciu aksjologicznym, była ważniejsza od „prawdy naszej”, polskiej, swojskiej, „subiektywnie zobiektywizowanej”…

Zresztą, o to „czym jest prawda” pytał już ewangeliczny Piłat, ale dopiero polscy historycy dali odpowiedź pełną! – Czym jest? – Niczym! Prawda historyczna w Polsce jest niczym w zestawieniu z polską racją stanu; jest niczym w zestawieniu z potrzebą apoteozy martyrologicznie przebóstwionej polskiej doskonałości. Prawda historyczna w Polsce jest niczym wobec dobra najwyższego, czyli samej Rzeczpospolitej… – Przecież nawet klasyczna etyka przyznaje, że w sytuacjach konfliktowych wartości mniejsze należy poświęcać dla większych. No i wobec tak „prawdziwych” argumentów, znowu możemy walnąć sobie z przytupem: „q.e.d.”…

Polacy są „bardziej”…

Oczywiście, poświęcanie wartości mniejszych dla wyższych jest etycznie zasadne. Na przykład zasada podwójnego skutku ma zastosowanie w sytuacjach skrajnych wyborów, gdy ewentualnie zaistniałe zło nie jest zamierzone, ale może się pojawić jako skutek (cena) zaistnienia optymalnego w tej sytuacji dobra. – Ktoś ponosi ryzyko dla innej osoby, bo jej dobro wydaje mu się większą wartością, niż własne życie lub zdrowie…

Jednak mam wrażenie, że w przypadku polskiej racji stanu oraz będącej na jej usługach propagandy, obowiązuje raczej zasada: „cel uświęca środki”, która w odróżnieniu od poprzedniej nie „szuka” obiektywnego dobra, ale „dobra” opartego na tak zwanej „aksjologii Kalego” („dobre jest, gdy Kali ukraść krowę, a złe gdy Kalemu ukraść krowę”). Sugeruje ona dążenie do celu po tak zwanych „trupach”, nawet gdy wymaga to krzywd i pogardy dla innych ludzi.

No właśnie – gdyby Polska „uwielbiała” siebie, ale nacje dopominające się o etniczną podmiotowość traktowała przynajmniej podobnie, jak dominujący w Królestwie Brytyjskim, Anglicy, traktują Szkotów, Walijczyków i Północnych Irlandczyków – to pewnie wzięlibyśmy to w ciemno. Jednak problemem polskiego państwa jest nie tylko chorobliwa potrzeba apoteozy własnej nacji i państwowości, ale też brak szacunku dla innych narodowości oraz wszelkich inności, którym nie po drodze ze zdefiniowaną „po warszawsku” polską racją stanu.

Zatem państwo polskie „ma prawo” upokarzać swych obywateli odmawiając im prawa do decydowania o etnicznej tożsamości; odmawiając prawa do własnej historii oraz własnego języka… Ma też prawo niszczyć ich kulturę, zabytki, zakłamywać prawdziwe tradycje, a także pomniejszać, ironizować, oblekać w szaty błazna – każdą tożsamość etniczno-kulturową, która nie chce być polską tożsamością.

Spróbujmy się zastanowić dlaczego tak jest, a przyczynkiem do tego niech będzie pewien komentarz, który pojawił się pod jednym z artykułów o tragedii górnośląskiej. Otóż  jego autor twierdził, że nie można porównywać cierpienia Polaków doznanych od Niemców, do tego, co działo się na Śląsku, a w ogóle po 1945 r. zło wyrządzali stalinowcy, których nie można nazwać Polakami…

No właśnie… ale zanim przejdziemy do sedna, warto zauważyć, że pobrzmiewa tu również myśl, iż Polacy nawet cierpią bardziej. Ktoś może powiedzieć – to tylko odosobniony mało reprezentatywny komentarz… Czy na pewno? – W Mysłowicach u początku Promenady zmierzającej ku słynnemu Kątowi Trzech Cesarzy stoi pomnik, który upamiętnia ofiary działającego w latach 1941-45 hitlerowskiego Policyjnego Więzienia Zastępczego dla Polaków i Górnoślązaków, przez które przewinęło się 20 000 osób (niektórych więźniów odesłano na egzekucję do KL Auschwitz), zaś 204 osoby uśmiercono w samym areszcie.

Pomnik upamiętnia również ofiary stalinowskiego obozu karnego, utworzonego przez Sowietów w tym samym miejscu 5 lutego 1945 r. i przejętego przez Polaków w maju tego samego roku. Więziono tam Ślązaków oraz Niemców i podczas kilkunastu miesięcy funkcjonowania uśmiercono 2 331 osób spośród kilku tysięcy aresztowanych (liczby nie są ostateczne).

Kolejny przykład. – W roku 2017 przy udziale dwóch innych autorów redagowałem przewodnik turystyczny po powiecie kędzierzyńsko-kozielskim. Jedną z tras poprowadziłem przez tereny, gdzie w okresie II wojny (oraz po niej) istniały niemieckie nazistowskie, a później sowieckie i polskie stalinowskie obozy. Napisałem więc kilka zdań o zbrodniczych działaniach niemieckich nazistów, ale też o powojennej tragedii Górnoślązaków. Treści te nie spodobały się jednemu z polskich polityków (właściwie jakiejś anonimowej osobie), który w oficjalnym piśmie do wydawcy w imieniu anonimowej osoby oraz własnym wzywał do zaprzestania dystrybucji książki uzasadniając to między innymi w następujący sposób (treści, które bulwersowały mojego oponenta było więcej).

Myślę, że wszelki komentarz wydaje się zbędny. Dodam tylko, że na pismo Pana Polityka odpowiedziałem pismem liczącym 40 stron, w którym na podstawie zgromadzonych materiałów (źródeł bezpośrednich i pośrednich) porównałem warunki w poszczególnych obozach niemieckich oraz sowieckich i polskich znajdujących się na terenie współczesnego Kędzierzyna-Koźla w okresie II wojny (to porównanie nie wypadło dla mojego oponenta „pomyślnie”), a także opisałem dość szczegółowo mechanizmy represji związane z przebiegiem tak zwanej tragedii górnośląskiej.

Zaproponowałem również, że mogę stanąć do debaty historycznej dotyczącej tragedii górnośląskiej oraz polskości Śląska z polskimi historykami, pod warunkiem, że odbędzie się ona na żywo w obecności mediów. Niestety, nie byłem chyba godnym partnerem w dyskusji, bo nikt nie odpowiedział, chociaż nigdy potem, ani Pan Polityk, ani anonimowa osoba oburzona treścią przewodnika – nie zgłaszali już żadnych zastrzeżeń. Dodam jeszcze nie bez zadowolenia, że może największe zwycięstwo człowieczeństwa nad ideologiczną i polityczną zapamiętałością związane z tą zaszłością, dokonało się w ten sposób, że do dzisiaj z owym Panem Politykiem mówimy sobie na ulicy „dzień dobry”.

Tymczasem wracając do głównego wątku oraz wspomnianego wcześniej komentarza – to myślę, że jego przekaz jest nader prosty – Polak jest z definicji prawy, przyzwoity i szlachetny, a jeśli taki nie jest – to nie jest Polakiem. No przecież słyszymy zewsząd o „prawdziwych Polakach” i tych, którzy z różnych przyczyn na takie miano nie zasługują. Zatem może umówmy się, że również polscy zabójcy, gwałciciele, złodzieje, malwersanci, oszuści i wszyscy inni łamiący prawo – nie są Polakami.

Genialne! W ten sposób można uczynić ze swej nacji „naród nieskazitelnie czysty”, bo kiedy tylko jakiś jego przedstawiciel okaże się popaprańcem, to orzekamy komisyjnie, że nie jest Polakiem i znowu wszyscy Polacy są wyjątkowi.

No dobrze, ale czy w takim razie stalinowców sowieckich można nazwać Sowietami, Rosjanami, czy też – podobnie jak stalinowcy polscy – są „beznarodowcami”. Może w ogóle jest jakaś zasada w etyce: jesteś kanalią – tracisz narodowość… No a esesmani, ludzie pokroju Mengele czy Hössa? – byli Niemcami, czy też niemiecka opinia publiczna ma prawo się ich wyrzec i ogłosić, że ci Niemcy, którzy mieli na sumieniu miliony zbrodni byli „narodowo niedookreśleni”…

No właśnie. Wróćmy jeszcze raz do pisma Pana Polityka, bo jak wspomniałem – zarzutów wobec zawartych w przewodniku treści było więcej. Na przykład jeden z kolejnych dotyczył tego, iż pisząc o nazistach (w kontekście miejscowych obozów) nie zawsze dodawałem, że chodzi o nazistów niemieckich (chociaż na niespełna dwóch stronach uczyniłem to 7 razy).

Jakaż modelowa niekonsekwencja i zakłamanie! – w wypadku kiedy katami są polscy stalinowcy – nie wolno wspominać o ich narodowości, a gdy zło zostało wyrządzone Polakom – narodowość agresorów ma być odmieniana przez wszystkie przypadki i zajmować połowę tekstu.

Zatem skoro Polacy uważają, że Niemcy powinni ich za wszystko, co wydarzyło się podczas II wojny światowej, przepraszać do końca świata i jeden dzień dłużej; skoro uważają, że zbyt mało niemieckich dóbr i ziem otrzymali i dlatego potrzebne są odszkodowania; skoro bezustannie przypominają światu, że esesmani i inni hitlerowscy siepacze to Niemcy – to dlaczego Ślązacy nie mają prawa swych powojennych katów nazwać Polakami?

Można też dywagować w jeszcze innym kierunku. – Skoro Polska była w czasach stalinowskich marionetką Rosji (co jest prawdą), to czemu powojenną historię Polski liczy się od 1945, a nie od 1989 roku? Dlaczego od tego czasu liczone są medale sportowców, osiągnięcia artystów, literatów… Przecież byli wśród nich i tacy, którzy bardzo „nachalnie” machali kwiatuszkami do towarzyszy Bieruta, Moczara, Cyrankiewicza… Byli tacy, którzy pisali eposy na cześć Stalina, a dzisiaj goszczą w szkolnych podręcznikach (Szymborska, Morcinek i inni). Dlaczego na Śląsku patronami szkół i ulic są ludzie pokroju Wieczorka – absolwenta podmoskiewskiej kominternowskiej szkoły dla stalinowskiej „wierchuszki”, gdzie „szefową” była wdowa po Dzierżyńskim, i do której uczęszczały tak „znamienite” persony jak: Moczar, Berman, Honecker, Broz Tito…

A co z aktywistami, politrukami i „stalinowskimi pedagogami”, którzy terroryzowali śląskie dzieci i ich rodziców, wbijając do ich świadomości (rózgą oraz bardziej wyszukanymi sposobami) „aksjomaty” o odwiecznej polskości Śląska i pogardę dla “prymitywnej śląskiej gwary”, ale też „prawdy” o przewodniej roli partii, dobrodziejstwach socjalizmu i bohaterach broniących Polski przed bandytami z AK. Dlaczego ci ludzie w kontekście historii Polski są ukazywani jako stalinowscy służalcy, zaś w kontekście historii Śląska – jako romantyczni pionierzy niosący zapyziałym Ślązakom kaganek polskiej oświaty?

Często też pada argument, że stalinowcy to nie Polacy, bo przecież nie można ich uważać za takich, skoro mordowali „Polaków prawdziwych”. No dobrze, ale naziści Hitlera też mordowali swoich oponentów politycznych, a Stalin mordował nawet żołnierzy wracających z frontu, zaś ofiarami „zwykłych” oprychów i seryjnych morderców też bywają przedstawiciele rodzimych nacji…

Jeszcze kiedy indziej słychać argument, że spora część stalinowskich siepaczy, takich jak Morel, Gęborski, Moczar, Berman, Humer to przecież Żydzi a nie Polacy. Wszystko się zgadza, ale pochodzenie żydowskie mieli też Brzechwa, Tuwim, Leśmian i wielu innych twórców – ale nie słyszałem nigdy, aby państwo polskie się ich wyrzekło, postrzegając ich dorobek artystyczny jako część kultury izraelskiej…

Pycha sycona kompleksami

Może po prostu jest tak, że to wszystko, co objawia się w sposób praktyczny jako pycha polskiego państwa, jest w istocie fobią i może u podstaw tejże fobii stoi wtłaczane Polakom przez ich rodzimą propagandę przekonanie, że bycie Polakiem jest czymś wyjątkowym i tym samym bardziej wartościowym od bycia Niemcem, Francuzem, Szwedem… W takim „romantyczno-idyllicznym” ujęciu polskość jawi się przecież  jako coś niemal „sakralnego” i dlatego nie może być zbrukana ludzką małością…

Być może pierwotna przyczyna takiego stanu rzeczy jest prozaiczna i związana z kompleksami wobec innych nacji. Może polskość wyglądająca blado na polu gospodarki, kultury, nauki, sportu – próbuje ukazać siebie jako „coś”, co wyrasta ponad „zwykłą wymierność” i stąd wszystkie „mesjanizmy” i „winkelrodyzmy” oraz archetyp Polaka jako nieskazitelnego bohatera, który wciąż z „czymś” i o „coś” walczy.

Może właśnie z kompleksów wziął się „pakiet ochronny” w postaci bezustannej martyrologii i poczucia krzywdy doznawanej od obcych, która zasłonić ma własne przywary. Być może właśnie o tym pisał Stanisław Wyspiański kreśląc postać Jaśka, co zgubił złoty róg schylając się po czapkę z piór oraz wprowadzając symbolikę owego „chocholego tańca” jako błędnego koła napędzanego pychą osadzoną na osi jakiejś mentalnej niemocy…

Przecież tak często powtarzany slogan, o „dumie z bycia Polakiem”, zdaje się sugerować przedstawicielom innych nacji, iż powinni ubolewać nad tym, że Polakami nie są, zaś zdanie: „Polacy mogą być dumni ze swej historii i kultury” – pobrzmiewa tak, jakby tylko polska historia była usłana szlachetnymi czynami, a dzieje innych nacji składały się wyłącznie z czynów ludożerczych.

Tymczasem przynależność narodowa i państwowa sama w sobie jest aksjologicznie obojętna i nie czyni nas lepszymi lub gorszymi ludźmi, a tym samym nie przysparza nam powodów do dumy lub wstydu. To dokładnie tak, jakby ktoś twierdził, że jest dumny z bycia brunetem albo z bycia kobietą. Takie stwierdzenia same w sobie byłyby bez sensu nie mając żadnej wartości logicznej, a na dodatek przekaz „podprogowy” byłby taki, że blondyni i mężczyźni są „gorsi”, niż bruneci i kobiety.

Znamienne jednak, że nadęta narracja o wyższości polskości nad czymkolwiek innym, jest skierowana wyłącznie do Polaków – dokładnie tak, jakby członkowie rodziny, żyjący od lat pod jednym dachem, wysyłali sobie maile w typie deweloperskich reklam zachwalające zalety domu, w którym żyją od 20 lat.

Okej, ale czy to oznacza, że Polacy nie mogą promować polskości i propagować swej kultury? Oczywiście, że mogą, a nawet powinni. Jednak czym innym jest świadomość swej etnicznej i kulturowej tożsamości oraz chęć podzielenia się tym wszystkim z innymi, a czym innym ukazywanie polskości w taki sposób, jakby nikt inny żadnej tożsamości, ani kultury nie posiadał. Promując własne zalety należy wejść w pozytywną interakcję z otoczeniem i starać się również ubogacać tym, co inni mają do zaoferowania…

Przecież jakikolwiek postęp dokonywał się tylko wówczas, gdy ludzie wymieniali się tym, co posiadali, zamiast niszczyć wzajemnie swoje dobra lub oddzielać się od innych murem. Właśnie dlatego Rzymianie podbijając Grecję, nie zniszczyli jej dziedzictwa, ale po części je „oswoili”. Podobnie Germanie napływający w początku naszej ery na tereny Śląska, nie wyrżnęli mieszkających tutaj Celtów, ale raczej zbratali się z nimi, adaptując ich kulturę, która wyprzedzała wówczas germańską o całą długość najdłuższego fiordu.

Problem w tym, że Polacy nie chcą wchodzić w żądną interakcję ze śląską kulturą, poza „śmichów i chichów” na śląskich kabaretach, bo przecież wersja oficjalna jest taka, że to oni „przynieśli Ślązakom kulturowy kaganek” i nigdy niczego od Ślązaków nie potrzebowali – no, może z wyjątkiem bogactw naturalnych, przemysłu, gospodarki, rolnictwa (które wyprzedzało polskie o 100 lat), siły roboczej, linii kolejowych, dróg, rozwoju cywilizacyjnego i w ogóle…

Zresztą względem innych nacji Polacy zachowują się podobnie. Na przykład Unia Europejska to w polskiej narracji siedlisko zła wszelakiego i dlatego Polska pogardza Unią i nic od niej nie potrzebuje – no może z wyjątkiem kasy… – Ale oprócz tego już na pewno nic, ponieważ: „dobre bo polskie”… – Moja żona kiedyś skomentowała to hasło ukazujące się akurat na ekranie telewizora: – no dobra, ale skoro tak, to ja bym chciała oprócz jajek, kiełbasy i selera, kupić też jakieś inne polskie produkty, bo póki co auto mam hiszpańskie, telewizor japoński, pralkę i elektronarzędzia niemieckie, a smartfona i komputer jakiś azjatycki…

Dziwi również to, że wobec wszechobecnej apoteozy polskości i coraz liczniejszych „słodkopierdzących” akademii szkolnych przypominających coraz bardziej te z czasów mojej młodości – młodzi wolą wcinać amerykańskie burgery, tureckie kebaby, włoską pizzę i belgijskie frytki od polskiego bigosu, zaś nowocześni nowobogaccy ze „swojskich polskich seriali”, kiedy chcą zaszpanować „nowoczesnością”, to nie zapraszają swych biznesowych partnerów na staropolski udziec z jelenia tylko na japońskie suszi. Nie wiadomo też dlaczego uczestnicy pewnego znanego programu emitowanego w jakże edukacyjnej telewizji polskiej – wywiadów udzielają na backstage’u oraz w green roomie, a nie za kulisami, albo – skoro „dobre bo polskie” – to po prostu na zapleczu…

Wobec powyższego wydawać by się mogło, że jedyną przestrzenią, gdzie Polska wchodzi w bardziej dynamiczną interakcję z resztą świata jest organizacja wojskowa zwana NATO. Jednak i w tym wypadku można mieć wrażenie, że wszystko to jest najbardziej potrzebne polskim politykom – głównie do tego, by mogli machać szabelką, wygłaszać przedwyborcze „pseudomocarstwowe” banialuki i grozić palcem silniejszym od siebie, siedząc pod frakiem „Wuja Sama”.

No właśnie – polskość nie potrzebuje nikogo i niczego, ale zachowuje się przy tym jak zbuntowany nastolatek, który jest na „maksa wyczilowany”, nie ma zamiaru przestrzegać domowych zasad, a współmieszkańców uważa za „lamusów” – co jednakowoż nie przeszkadza mu regularnie egzekwować od tychże „lamusów” wikt, opierunek i cotygodniowe kieszonkowe.

Post scriptum „bezironiczne”  

Na koniec jeszcze kilka zdań tytułem wyjaśnienia i podsumowania – już na zimno i bez ironii. Na przykład w kwestii mapy z „polskimi plemionami”, można by pomyśleć, że to tylko jakiś niefortunny podpis i w ogóle wiele hałasu o nic. Tymczasem mapa ta – abstrahując od genezy jej tytułu – pokazuje pewien schemat polskiej historycznej retoryki, utrwalający mity o „odwiecznej polskości” Śląska i innych terenów współcześnie polskich, które w przeszłości polskie były przez chwilę albo wcale.

Chodzi o to, że w dobie swobodnego przepływu informacji – raz uruchomione mechanizmy przekłamywania historii zaczynają w sposób niekontrolowany żyć własnym życiem. Wielce prawdopodobne, że autor tej mapy podpisując ją tytułem: „plemiona polskie” – nie chciał intencyjnie kłamać, ale zadziałał według utartych schematów powielając błędne rozumienie polskości jako wszystkiego, co kiedykolwiek istniało na terenie współczesnej Polski. – Ileż razy słyszymy, że jakiś obiekt będący na przykład na Dolnym Śląsku – jest najstarszy w Polsce, a przecież historia jego powstania nie ma z dziejami Polski nic wspólnego.

Zatem nie dziwmy się, gdy usłyszymy, że Śląsk jest „odwiecznie polski”, a język śląski to jeden z polskich dialektów, bo skoro „polscy” byli Opolanie, Ślężanie i Gołęszyce (i pewnie mówili językiem polskim), to zapewne i dinozaury, które żyły na tym terenie „nieco wcześniej”  były polskie (faktem jest, że znalazłem kiedyś w internecie artykuł traktujący o epoce lodowcowej, mający tytuł „zlodowacenia w Polsce”). Zatem, wobec powyższego, czy Mieszka przybywającego ze zbrojnymi Polanami na Śląsk w 990 roku można nazwać kimś innym niż „repatriantem”? (miało być bez ironii, ale się nie dało…).

Z kolei w kwestii przykładu z pszczyńska mapą Hindenberga, też można sądzić, że to „czepialstwo”, bo przecież, gdyby Polacy wywalili mapę na śmietnik jako nie swoją, to byłby lament, a kiedy się nią zajmują „po bożemu” to znowu jest źle. Oczywiście – cieszy fakt, że taki zacny zabytek jest pod dobrą opieką, bo przecież oprócz tego, że jest on związany z historią i tradycją określonych nacji, to jest także częścią ogólnoeuropejskiego dziedzictwa kulturowego, no i w ogóle jest to „fajna rzecz” – bez względu na to, kto się do niej przyznaje.

Problem bardziej ogólny jest raczej w tym, że niepolska spuścizna historyczna bywa w Polce traktowana według dwóch schematów: albo jest skazywana na powolną agonię, albo opieka łączy się z fałszywą narracją historyczną, w ramach której dany artefakt staje się w „magiczny sposób” częścią polskiej kultury. Tymczasem granice państw się zmieniają i na terenie wszystkich krajów znajdują się obiekty należące do innej tradycji historycznej niż rodzima, co nie znaczy, że trzeba je niszczyć albo udawać że są nasze. – Przecież nawet jeżeli jakiś X wyda całą fortunę na zakup obrazu Rembrandta, to obraz w porządku własności będzie oczywiście należał do pana lub pani X, ale w sensie autorstwa będzie nadal Rembrandta – chociaż ten już od jakiegoś czasu nie żyje.

Na koniec wypada jeszcze zapytać, czy w percepcji śląskości przez Polskę i Polaków zmieniło się coś od czasów Peerelu. Cóż, zapewne wielu pojedynczych Polaków rozumie już śląskość zupełnie inaczej, niż Polacy przyjeżdżający na Śląsk w latach 40. czy nawet w latach 80. XX wieku. Jednak tych „wielu”, to nadal pewnie jakieś 5% całego społeczeństwa. Jeszcze mniej zmieniło się, jeżeli chodzi o oficjalną narrację polskiego państwa – i bynajmniej nie chodzi tylko o czasy rządów PiS-u, ale o poglądy na kwestie śląskiej narodowości i śląskiego języka, prezentowane przez całą „warszawską wierchuszkę”. To prawda, że niektórzy polscy politycy, byli publicznie zbulwersowani wypowiedzią Kaczyńskiego o „ukrytej opcji niemieckiej”, ale przecież nie przeciwstawiali tej tezie afirmację etnicznej śląskości, ale śląskość jako formę afirmacji polskości.

Dlatego czasem „śni” mi się autonomia, śląska historia w szkołach, śląska narodowość i język, a czasem nawet zadośćuczynienie za tragedię górnośląską. Ale kiedy się „budzę”, to póki co marzy mi się, aby polskim oficjelom na wiecach w Katowicach nie ciekła piana z ust, gdy bełkoczą o „odwiecznie polskim Śląsku i tęsknocie ludu śląskiego za macierzą”; aby przy próbie rozmowy o tragedii górnośląskiej przeciętny Polak nie miał „kurwików” w oczach i zaciśniętych pięści, i aby słowo „Ślązak” oznaczało dla Polaków człowieka z własną historią, tożsamością i etniczną podmiotowością, a nie jakiś twór „człowiekopodobny” ulepiony z „berów śmiesznych i uciesznych”…

Dopóki nie zaistniejemy w polskiej mentalności – tej indywidualnej i państwowej – jako partnerzy, z którymi należy rozmawiać o „Śląsku w Polsce” bez „odwiecznych pierdół”, „węglowego populizmu”, „Korfantego” i „macierzy” – to nawet, gdy dadzą nam autonomię – wkrótce będzie ona tyle warta, co ta „warszawsko-krakowska” z 1922 roku. Nawet, kiedy ktoś przeprosi za tragedię górnośląską – to znowu jakaś gazeta napisze, że był to „kolejny sowiecki mord na Polakach”… Nawet jak pozwolą nam przez pół godziny w miesiącu uczyć śląskiej historii, to będzie to bajdurzenie o dziejach „małych ojczyzn” – niczym popłuczyny po wielkiej historii Polski… I tak naprawdę, wciąż taktowani będziemy jak kolejny „śmieszny Bercik”, który z racji tego, że jest tylko niedouczonym śląskim matołem – rozpętuje kolejną śmieszną „śląską wojnę”.