Nowiny

Ôd soboty do soboty #3

Nowy paket zdarzyń ze świata z ôstatnich siedmiu dni.

13-02-2018: Alkohol sprŏwiŏ agresyjo

Uczyni z Uniwersytetu Nowyj Połedniowyj Walije (UNSW, Australijŏ) wykŏzali, po jakimu ôżarte ludzie majōm tyndyncyjo do agresywnych zachowań. Przi badaniu rezōnansym magnetycznym pokŏzało sie, iże styknōm ino dwa drinki, coby sprŏwić zmiany w korze przedczołowyj mōzgu, kierŏ je aktywnŏ przi regiyrowaniu agresyjōm.

Uczyni wziyni do badaniŏ 50 zdrowych, modych chopōw. Jedni dostŏwali dwa drinki z gorzołki, drudzy – placebo. Niyskorzij pod skanerym rezōnansu magnetycznego rozwiōnzowali testy, kierych używŏ sie do badaniŏ agresywnych reakcyji na prowokacyje.

Badanie kludziōł profesōr Thomas Denson. Padŏ ôn, co werci sie dalij zgłymbiać tyn tymat. Na ôstatku pudzie wykorzystać wiedza, coby zmyńszyć krziwda zwiōnzanŏ z agresyjōm pod wpływym alkoholu.

Dalszŏ tajla artykułu niżyj

Źrōdło: UNSW

14-02-2018: Rusyjŏ przejmuje syryjsko ropa a gaz

Na kōniec stycznia Rusyjŏ podpisała ze Syryjōm zgoda, co dŏwŏ jij wyłōnczne prawo do produkowaniŏ ropy i gazu w tym kraju. Ku tymu we zgodzie stoi tyż ô ôdbudowie zniszczōnyj infrastruktury, podpiyraniu doradami syryjskij energetyki, a szkolyniu nowyj gyneracyje syryjskich fachmōnōw.

Syryjski sektōr energetyczny je dzisio blank zrujnowany. Do ôdbudowy niy dały sie irańskie fyrmy ôbecne w kraju skuli porozumiyniŏ z 2017 roku, kierym chybiŏ środkōw na inwestycyje. Niy przistōmpiyły dō nij tyż kōmpanije z Unije Europejskij, te prawie niy widzōm zysku skuli sankcyji nałożōnych bez UE.

Zgoda zabiezpieczŏ interesy Rusyji w regiōnie na dicht.

Źrōdło: Oilprice.com

14-02-2018: Kŏżdy Holynder bydzie dawcōm ôrganōw

Holandyjŏ przijyna nowe prawo, podug kierego kożdy może być dawcōm ôrganōw, podwiela sōm sie z tego niy ôdkŏże.

Podug tego prawa wszyskie Holyndry, co jeszcze niy sōm zaregistrowanymi dawcami, dostanōm dwa listy z prośbōm ô deklaracyjŏ w tyj sprawie. Fto niy ôdpowiy na żŏdyn ś nich, domyślnie bydzie uznany za dawcy.

Takie rozwiōnzania działajōm już we Hiszpaniji, Belgiji a Francyji. Holynderskŏ ustawa niy bydzie ale tako sztryng, jak ta hiszpańskŏ. Władze niy bydōm mieć dostympu do ciała umrzika, podwiela niy skōnsultujōm tego z jego familijōm.

Źrōdło: Deutsche Welle

17-02-2018: Reaktywacyjŏ papieskij kōmisyje ds. nadużyć seksualnych
Foto: Tânia Rêgo/ABr, Agência Brasil, licyncyjŏ Creative Commons Attribution 3.0 Brazil

Papiyż Franciszek reaktywowoł kōmisyjo ds. seksualnych nadużyć. Kōmisyjŏ do ôchrōny modych fōngowała bez trzi lata, ôd 2014 roku aże do grudnia 2017, kiej skōńczōł sie jeji mandat. Terŏzki ale bydzie zaś działać – bezma w zwiōnzku ze sprawōm biskupa Juana Barrosa z Chile ôbskarżōnego ô to, co dekowoł skargi i zgłoszynia ôd poszkodowanych.

Podug Watykanu do kōmisyje włōnczyni sōm tyż ci, kierzi doświadczali nadużyć. Miana ôd nich niy sōm upubliczniōne skuli ôchrōny ôd nich prywatności.

Źrōdło: Independent

 

Społym budujymy nowo ślōnsko kultura. Je żeś z nami? Spōmōż Wachtyrza

Rafał Szyma

ur. 1981 w Katowicach. Tumacz, pisorz, popularyzatōr ślōnskij godki. Spōłtwōrca serwisu.

Ôstŏw ôdpowiydź