Moc kultury #48: Nie da się oswoić ziemi
Aleksander Lubina
Moc kultury
Nie da się oswoić ziemi
Widzę różnicę między Heilem a Losem.
Widzę różnicę między ziemią rodzimą a ziemią przysposobioną (ziemią oswajaną).
Dalszŏ tajla artykułu niżyj
Na tej pierwszej ziemi geniusza miejsca współkreowały pot i krew, śmiech i płacz, praca organiczna i twórcza przodków, którzy przekazali (mi) to wszystko w genach i wychowaniu – włącznie ze zbrodniami i ich przemilczaniem.
Oddycham powietrzem familoków i kamienic, grodów, zamków i pałaców oraz dominiów i cmentarzy, ale także powietrzem posadzonych drzew, założonych stawów i bibliotek.
W istocie rzeczy istnieje różnica między tworzeniem a zbieractwem.
Śląsk to nie archiwum i nie antykwariat.
Istnieje różnica między ziemią odziedziczoną a ziemią nabytą.
Na Śląsk, na Śląsk Dolny i Górny, losy rzuciły miliony ludzi, ale to było jakiś czas temu. Tego czasu wystarczyło, żeby się określić, czy jest to dla kogoś ziemia rodzima, czy oswajana.
Nie-Ślązacy i Ślązacy trwają w swym przeznaczeniu niekoniecznie w harmonii z geniuszem miejsca – a więc są autochtonami oraz przybyszami, okupantami jak Rzymianie wobec Greków czy Gallów, jak Wandalowie wobec Rzymu.
Po okresie rabowania, burzenia i palenia niemieckiego dziedzictwa w imię sprawiedliwości i zemsty dziejowej nastąpił czas przyswajania dorobku wypędzonych przez przybyszów i autochtonów.
Nie mówmy już więc o zabytkach poniemieckich, lecz o kulturze materialnej i niematerialnej przedpolskiej (przed nastaniem państwowości polskiej) – to trafniejsze sformułowanie.
Na szczęście dla prawdy dziejowej zachowano w archiwach i antykwariatach przedhitlerowski obraz Śląsk i ten sprzed działań wojennych i ten przedpolski.
W żadnym stopniu nie twierdzę, że cokolwiek usprawiedliwia zbrodnie dolno- i górnośląskich Niemców, nie wnikam w tym miejscu, które i czyje decyzje wpłynęły na narodziny niemieckiego hitleryzmu. Nie wnikam w zróżnicowane dzieje przed- i powojenne mieszkańców Dolnego i Górnego Śląska.
Pora jednak głośno powiedzieć, że mieszkańcy całego Śląska powinni otworzyć oczy, zakasać rękawy i wziąć się za robotę, żeby dzięki jej owocom zostać gospodarzami tej ziemi, żeby nie zawdzięczać Śląska Stalinowi i Roosveltowi.
Jeśli mieszkańcy Dolnego i Górnego Śląska uważają, że ich dorobek jest znaczący, to niech zajrzą do archiwów i antykwariatów i porównają.
Oczywiście o Ślązakach wolno zaryzykować twierdzenie, że mogą być narodem z wyboru motywowanego wewnętrznie, na wzór Szwajcarów, Amerykanów, Australijczyków i Nowozelandczyków.
Doczkejcie yno…
“Nie mówmy już więc o zabytkach poniemieckich, lecz o kulturze materialnej i niematerialnej przedpolskiej (przed nastaniem państwowości polskiej) – to trafniejsze sformułowanie.” – dyć to je nŏstympny schritt, coby pomōc polinizacyje Ślōnska. Na to niy idzie se zgodzić. Tak richtich ani piyrszy ani drugi begriff niy je korrekt. Czamu? Bo betrachtujecie Schlesien ze punktu nationalnych, kaj wiymy, iże je to piyrsze fehler, jaki czowiyk moge zônaczyć. A tukej ejście gynau tyn fehler zônaczyli.
Vorschlag I, jakoby szło bezeichnować je taki, co ôpisuje kożdy elymynt kultury tako kedy powstŏ, wtedy baje multikulti Ślōnska pokŏzany: bohymski, niymiecki, ejsterreichski, polcki etc.
Vorschlag II – nazywać wszysko “ślōnski”, kej je zônaczōne na Ślōnsku.
Vorschlag III – kożdy mianuje tako, jako to widzi i bezto ôdbiyrōmy wahrnehmung Ślōnska jaki je w ludziach (tysz se dŏ ôdczytać ejli je zmanipulowany abo ni, abo jako).
Ale tut mir leid, gŏdać ô “przedpolski”-ch dingach je tako, choby my tym dingōm kultury vergangenheit ôdcinali, zabiyrali, tak jako to bōło ônaczōne za PRL… te dingy dalij sōm take kedy powstały – dyć powstały w duchu a ze duchym tamtych czasōw kedy powstały.
Kwestyjo nomynkulaturzy leider… A co niymiecko, to kuli socjalizacyje nacjonalistycznie polskij je fuj… Chociozby som Korfanty bōl barzij Niymiecki nizli tyn colkim Fassadendeutschtum WE terozniejszym Oberschlesien. Problym je w tym, co wszyjsko co niymiecko to budzi niypotrzebnie emocyje, choby Ftos ze dziysiyjszych Oberschlesierow mōg co zato co sie dziolo przed 76 latōma… Problyjmym je niynawiśc a zowiśc Polokōw, ftore regirujom Polskōn… Niymiec a wszyjsko co niymiecko Je durch bez polski systyn propagowane Jako Erbfeind… PiS tego niy zmiyni… PO niy zmiyniylo i cheba tyz je za Malo europejske, coby na tyn Idyj prziś. A robiynie ze kozdego somsioda RP niyprzijociyla sie kejś zwrōci Polsce, Jak sie juz II RP wrōciylo… Ino tedy Mom nadzieja, co na Ślōnsk i Ślōnzokōw bandzie sie spoziyrac Jak na byt rōzny ôd Polski a Polokōw chocioz Jako tajla RP. I cheba to je misyjōm dziysiyjszych Ślōnzokōw, coby niy byc wciepowani do jednego miecha ze colkom Polenwut. Ze polskōm niynawisciom do wszyjskich sōmsiodōw Mi niyma Po Drodze, Bo conajmij kuli 2ch ś nich mōmy Schlesien Jake znomy a jakymu przajymy. Jedyny auswyjg ze tyj Lagi, to niystety ślōnski aufbauarbeit, Bo WE Polsce takij tradycyji niy znajōm coby ze sōmsiednim Panstwym a co za tym idzie m.i.: jynzykiym a kulturōm myńszości tego panstwa dobrze zyc 🙁
Ziemi nie da się oswoić- ale da się zdewastować.Odziedziczoną czy nabytą-szanować należy dla przyszłych pokoleń.
Święte słowa. W mojej małej miejscowości na Górnym Śląsku widać to wyraźnie, młodzi spadkobiercy gospodarstw, młodzi właściciele, ziemię, którą odziedziczyli, a ich przodkowie uprawiali przez wiele lat, będąc wolnymi chłopami, lub otrzymując swój kawałek ziemi za zasługi dla cesarza, ziemię o ktorą się zabijali z sasiadami o skibę ziemi (dosłownie) roztrwaniają bez pamięci młodzi, wpadając w hazard, nałogi lub rządzę wygodnego życia. Są też majątki tych, ktorych miasto z czasem zagarnia ziemię, dlatego że, dawni wlasciciele zmarli bezpotomnie, i nie na komu opłacać podatku, a ślad o nich przepadł, groby niopłacane na cmentarzu zostały przekopane, pamięć o nich pozostała jedynie zapisana na starych fotografiach, ktorych historię niejednokrotnie próbują badać i wspominać miejscowi fascynaci historii. Wszystko w koło się zmienia, i bez znaczenia czy ktoś mieszka tu od wielu pokoleń czy też jest przyjezdny, nikt nie ma prawa zabronić mu kochać tej ziemi, swojego Haimatlandu, i nie powinien wywyższać się z jakichś powodów nad innymi ludźmi.
Jestem przedstawicielem ziemi odziedziczonej (ojcowizny – mojego heimatu ) – gospodarstwa , które w 1946 r . zostało całkowicie wypalone przez ubeckich pretorianów komunizmu . Reszta rodziny więziona pozbawiona praw obywatelskich i honorowych (matka , dziadek a Anna Krużołek zastrzelona ,, po makabrycznej zabawie w Sylwestra w cieszyńskim więzieniu – jak podaje IPN .Dziadek Jan BRUDNY gdy wrócił z więzienia sam niczym koń ( bo wszysko zarekwirowali polacy sam ciągnąc bronę obsiał swoje pole ) Zdjęcie do wglądu. Po nim ja zostając spadkobiercą sam poświęciłem krwi i potu tej ziemi odbudowując to wszystko bez jakiejkolwiek pomocy od państwa , gminy , kościoła . Chciałem aby upamiętniono 3 kobiety zastrzelone nie mające własnych grobów – ale nic