Moc kultury #28: Gŏdka? Gŏdka je gryfnŏ, gŏdka je naszŏ, gŏdka je cool!
Aleksander Lubina
Moc kultury
Godka? Godka je gryfnŏ, godka je naszŏ, godka je cool! Spis powszechny 2021?!
Dalszŏ tajla artykułu niżyj
Godōm pō naszymu i we Spisie powszechnym 2021 powiym prŏwda – jestem Ślązakiem.
Za rzykōm niy gŏdajōm pō naszymu i tam niy ma nŏs. Kaj gŏdajōm, to my sōm. Za rzykōm i za Orlimi Gniazdami wpiszōm inkszŏ nacyjŏ, bo tam niy ma Ślōnzŏkōw.
W dōma ze Fatrym gŏdōłech pō naszymu i to bōł nasz język domowy. Kiej sie kōmu zdŏ, iże godŏ lepiej niż mōj ôjciec, to mu powia: ok, gŏdosz inakszyj i tela, a klugszajsrowaniym to sie…
Ślōnski, nasz ślōnski żyje – nasz jynzyk, libo etnolekt żyje i mŏ sie dobrze, bo pō naszymu poradzi gŏdać, rzōndzić, szprechać mocka festelnŏ Ślōnzŏkōw. Kożdy ciupka inakszyj, kożdy po swojymu, nale pō naszymu. Pō naszymu i po swojymu.
Kiej inkszy chytŏ, co tyn istny pedziōł pō naszymu, to ôba poradzōm pō naszymu. Beleby sie niy wadzili przed cudzymi i przikludzōnymi, no bo co ich ôbchodzōm nasze sprawy.
Niych nikt niy gŏdŏ, co je richtig i echt we mojej wsi, bo my gŏdōmy pō naszymu i mōmy sie radzi. Naszŏ wieś gŏdŏ pō naszymu z drugōm wsiōm, kaj sie gŏdŏ trocha inakszyj. Naszŏ wieś gŏdŏ tyż ze miastym. To je jynzyk regionalny.
Wszyjske jynzyki regiōnalne na Ślōnsku to je jynzyk ślōnski. Po ślōnskiymu gŏdajōm Ślōnzoki, gŏdajōm pŏ swojymu i tela.
Po swojemu gŏdajōm i piszōm Ojgyn ze Pniokōw, Jerzy Ciurlok, Mirosław Syniawa, Andrzej Roczniok, Marek Plura, Dariusz Dyrda, Marcin Melon, Pejter Długosz, Grzegorz Kulik.
To fajnie, iże ich wszyjskich mōmy, bo to nasze chopy, nale dōma niy byda gŏdoł po ojgynowymu, po dyrdzinowymu, eli po kulikowymu, bo mi sie niy widzi. Byda gŏdoł tak, coby inksi spokŏpili i niy srōmali sie, iże nie poradzōm tak majoryntnie jakō Ciurlok, Syniawa, eli Melon.
Jynzyk je do komunikacyje, do zgody, a niy do wadzyniŏ sie ô to, fto gŏdŏ richtig, a fto je gupi, bo we jego wsi jest gorszŏ gŏdka.
Miast sie wadzić poczytejcie po naszymu: profesora Kadłubka, panów: Mirosława Syniawę, Marcina Melona, Marcina Szewczyka, Rafała Szymę i przekłady pana Grzegorza Kulika. Ôd kożdego idzie sie trocha inakszyj nauczyć.
I ze tyj nauki, ze tych knig wiym, iże jŏ niy je cudzy, ino nasz. Beztōż byda welowŏ naszŏ ślōnskŏ nacyjŏ we Spisie Powszechnym 2021.
Gynau! Fōrt s tōm zwadōm! Przeca to normalne co gŏdka sie ôd wsi do wsi rōżni. Cheba, że ftoś szluknōł socjalizacyjŏ RP i PRL, tam richtig je ino poprawny sztandart jedyn! Dycko rŏd suchōm wariantōw ôpolskigo, gogowskigo, strzeleckigo, raciborskigo, rybnickigo, cieszyńskigo abo skond to ône by niy bōły. Kaszubskŏ mŏwa sie tyż jednako ôd wsi do wsi rōżni, kej norweskŏ. Ze rostomajtych strōn żech godoł ze Ślōnzŏkōma, nigdy niy trza bōło siyngać po polski, coby sie dogŏdać, dycko po naszymu (swojymu) bōło lżyj rzōndzić!