Moc kultury #16: Gnój

Aleksander Lubina
Moc kultury

 Gnój

 Wojciech Kuczok pisarz, publicysta, i krytyk filmowy, urodził się  18 października 1972 w Chorzowie. Dorastał na Górnym Śląsku, studiował na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Publikował w prasie kulturalnej i literackiej (m.in. „Rzeczpospolita Plus Minus”, „Gazeta Wyborcza – Wysokie Obcasy”,  „ Newsweek”,  „ResPublikaNowa”, „Kresy”, „NaGłos”, „Playboy”, teksty o kinie w „Tygodniku Powszechnym” i miesięczniku „Kino”. W latach 2004–2005 felietonista sportowy dziennika „Rzeczpospolita”, 2012–2013 felietonista „Przeglądu Sportowego”  , od 2014 stały felietonista działu sportowego  „Gazety wyborczej”.

Jego pierwsza powieść Gnój  z 2003  opisuje historię górnośląskiej rodziny z lat 70. i 80. Za książkę otrzymał Paszport Polityki w 2003 roku i nagrodę Nike w 2004 roku. Następnie napisał scenariusz do filmu „Pręgi” Magdaleny Piekorz, który w 2004 roku otrzymał główną nagrodę Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Książkę  przetłumaczono na piętnaście języków. Jego druga powieść Senność i film o tym samym tytule ukazały się w 2008 roku.

W swoich tekstach Kuczok nie tylko bez ogródek tematy rodziny i kościoła, ale także wielokrotnie podejmuje temat stygmatyzujący  – homoseksualizm.

Gnój opowiada o dramatycznych zwrotach akcji w niemieckiej i polskiej historii XX wieku, których przemoc trwa nadal w życiu rodziny K. Dom rodziny K. przetrwał okupację niemiecką i oszczędzono mu bomb, ale po zakończeniu wojny trzeba go dzielić z parą proletariacką. „Stary K.”, artysta nieudany, widzi siebie w środowisku górników, w brudzie, smrodzie i zaniedbaniu, pozbawiony szans życiowych i złości się na syna, „gnoja. Tą „antybiografią”, czarną wersją powieści edukacyjnej. Gnój  zalicza się do kanonu współczesnej literatury polskiej.

Pisarz jest grotołazem.  Dokonał kilku odkryć, m.in. Jaskini Dującej oraz Jaskini Twardej. W 2013 wraz z Rafałem Klimarą, Markiem Pawełczykiem i Jarosławem Surmaczem otrzymał wyróżnienie nagrodą Kolosa za rok 2012. „za odkrycie i eksplorację Jaskinie Niedźwiedziej Górnej i Jaskini Hardej.

W 2013 poślubił  Agatę Passent, z którą ma syna. Ma także dwójkę dzieci z poprzednich związków.

Twórczość

• Opowieści samowite (tom poezji), 1996.
• Larmo (arkusz poezji) 1998.
• Opowieści słychane (zbiór opowiadań nominowany do Nagrody Literackiej NIKE^[8] i nagrodzony przez Polskie Towarzystwo Wydawców Książek w roku 2000), 1999.
• Szkieleciarki (zbiór opowiadań), 2002.
• Gnój (powieść), 2003, wyd. 2 – 2004, wyd. 3 – 2008, wyd. 4 – 2013 (Paszport Polityki 2003, Nagroda Literacka „Nike” 2004^[1], Nagroda NIKE Czytelników 2004).
• Widmokrąg (zbiór opowiadań), 2004.
• Opowieści przebrane (wybór opowiadań), 2005.
• To piekielne kino (zbiór esejów), 2006.
• Senność (powieść), 2008.
• Moje projekcje (zbiór felietonów i esejów), 2009.
• Spiski. Przygody tatrzańskie (powieść), 2010.
• Poza światłem (zbiór szkiców podróżniczych), 2012.
• Obscenariusz (zbiór opowiadań), 2013.
• Proszę mnie nie budzić (tomik snów), 2016.
• Czarna (powieść), 2017.
• Rozmemuary (dziennik), 2019.  (wiki)