Moc kultury #15: Skrzywanek urwał się z nici
Aleksander Lubina
Moc kultury
Skrzywanek urwał się z nici
Nad nagrody cenił wieloletnią przyjaźń z Bohumilem Hrabalem, na podstawie którego nakręcił sześć filmów.
W 2006 oczarował świat szóstym obrazem na kanwie powieści przyjaciela Obsługiwałem angielskiego króla, historią o Janie Dziecku, kelnerze o losach trochę Boryczki z Zaklętych rewirów Worcella, trochę Jana Piszczyka Stawińskiego. Jan Dítě to jednak nie Kraków i nie Warszawa. To Praga, czeska Praga – złote miasto Golema, Kafki, Szwejka, Hrabala…
Ostře sledované vlaky, oczywiście na podstawie Hrabala, zawiozły dwudziestoośmioletniego reżysera do Oscara.
Oglądam z podziwem Hrusinskych, seniora i juniora, w Slavnosti sněženek, 1984, w nostalgicznej historii o życiu, pasjach, związkach w maleńkim Kersku, oczywiście znów według Hrabala i znów z Rudolfem Hrušínským, a właściwie z Hrušínskými Rudolfami, starszym i młodszym
Postřižiny same w sobie są piękne, piękny jest browar, piękne są włosy, piersi i pośladki, wspaniała autobiografia Hrabala, bo film jest ewokacją dziecięcych wspomnień pisarza o mamusi Marišce i ujku Pepinie. Wyśmienita, pełna wdzięku niewyłącznie erotycznego wysmakowana czeska bajęda, przywołująca z niepamięci Tatiego, Fernandela i de Funesa (ciupkę).
Skowronki na uwięzi (Skřivánci na niti, Larks on a String), zrealizowane w 1969, zakazane w Czechosłowacji, musiały poczekać na wolne Czechy, bo rzecz to o obozie re-edukacyjnym, o obozie wychowującym w późnych latach czterdziestych ubiegłego wieku elementy burżuazyjne w osobach profesora, saksofonisty i mleczarza, ich przyjaciół i przyjaciółki według jednej prawdziwej ideologii. Film nagrodzony berlińskim Złotym Niedźwiedziem w 1990.

W 1977 reżyser, dyrektor teatralny, aktor, scenarzysta podpisał tzw. Antykartę 1977, czego się nie wstydził, bo jak mówił: Wstydzić się mają ci, którzy go do tego zmusili.
Jiří Menzel (23 February 1938 – 5 September 2020) was a Czech film director, theatre director, actor, and screenwriter. His films often combine a humanistic view of the world with sarcasm and provocative cinematography. Some of these films are adapted from works by writers such as Bohumil Hrabal and Vladislav Vančura. (wiki)
A filmy należy oglądać.