Marcin Melon: „Weluj na Myńszo Ôstuda!”
Eli ftoś z Wos chciōłby terozki bajstlować nowo partyjo, to jo Wom moga przedać fertiś nojlepsze miano. Abo katać byda Wōm przedowōł, biercie, kej sie Wōm mo przidać! „Myńszo Ôstuda”. Dejcie sie pedzieć! Takij partyje niy bydzie chytać ani żodno „cisza wyborczo”! Dyć bez cōłko sobota i niydziela, z kim bych niy godōł, to ino sztyjc: „Jo ida welować na Myńszo Ôstuda” (po polsku: „Idę głosować na Mniejsze Zło”), „Chopie, niy lyj sie żurym, inakszyj sie niy do, welujymy na Myńszo Ôstuda”, „I zaś bydymy welować na Myńszo Ôstuda”, „My welowali na Myńszo Ôstuda, a Wy?”). No to mōmy ôstuda. Myńszo abo wiynkszo, zależy jak wejrzeć.
U nos na Ślōnsku to je richtiś epno ôstuda. Zawelowali my na PiS, kery ôd hańdowna nos tricuje i szeredzi. Regionalistōw wyciepali my na hasiok. Po ptokach. Ftoś napisōł na facebooku, co już niy ma Ślōnska i niy ma Ślōnzokōw. Terozki bydzie sztaunowaniy po jakiymu ku tymu prziszło. Jedne bydōm godać, co to je wina Jorga Gorzelika i pociepanio downyj marki RAŚ. Inksze bydōm wajać, co Ślōnzoki Razem zachachmyncili Ślōnskij Partyji Regionalnyj srogo tajla jejich elektoratu. A mie sie zdowo, co nojlepij nōm to wytuplikuje inkszy chop. Niy Gorzelik, niy Lyjo Swaczyna ani Andrzej Roczniok, ani niy tyn borok, kery sie chachnōł, kej rejestrowōł komityt ŚPR, ino Hamerykōn, kery mianowōł sie Abraham Maslow. A co tyn Maslow mo z nami spōlnego? Dyć ôn niy ma ani Ślōnzok, pra?
Maslow pedziōł, co potrzeby sōm mynij abo wiyncyj ważne. (Moja ōuma tyż to godali – „Patrz, synek, z czego żyjesz” – ale wierza, co Maslow bōł piyrszy.) Kej mosz głōd, to niy bydziesz myślōł ô tym, coby iś do tyjatru. Kej chce Ci sie iś do haźla, to je Ci egal, eli mosz wyglancowane szczywiki. A edukacjo regionalno? Samorzōndność? Kultura? Społeczyństwo obywatelske? Prawo do godanio we swojij godce? Ja, wszysko piyknie, ino niy terozki, bo terozki je… wojna! Srogo Chaja, godōm Wōm! Kożdy piere sie z kożdym, a jak je wojna to ludzie majōm w rzici take maszketne fizymatynta. Platforma abo PiS! Abo my ich zaciukōmy, abo ône nos! Myńsze Zło abo Wiynksze! Inakszyj sie niy do! Jakby sie dało, to by pedzieli w telewizji, pra? A kej ino ô tym godajōm, to na zicher je wojna.
Skōnd ta chaja? Chaja je zawdy skuli tego, co norōd je wylynkany. „Niy śmiymy dać wygrać tym gizdōm z PiSu, ône nōs zasmyczōm do suchatelnicy i bydōm stowiać wszandy dynkmale Kaczyńskiymu!” „Niy śmiymy sie dać spodobać tym pierōnōm ze Platformy, ône poskludzajōm nōm sam buzyrantōw, Arabōw i feministki! Abo jakeś dżyndery!”, „Te moherowe PiSiory weznōm nōm nasze piyniōndze i porozdowajōm lōmpōm!”, „Te wichlyrze z PO weznōm nōm nasze piynćset plus! Z czego bydymy mieć na gorzoła?!”, „Trza sztopnōnć tych gupielokōw z PiSu, zaczym przidōm na krziwe pyski ze cōłkiym światym”, „Panie, jak Platforma bydzie mieć u nos swojigo burgermajstra, to ôn nōm niy zezwoli iś na pynzyjo, aże niy bydymy mieć zibyn-und-zekscich!” (mogecie sie śmiōć, nale ponoć ftoś słyszōł i tako godka, beztōż ustońcie z tym fandzolyniym ô ślōnskim etosie pracy – fto sam mo jeszcze w zocy ciynżko robota?).
Dalszŏ tajla artykułu niżyj
Do sie inakszyj? Niy wydowo mi sie. To skuli tego, co cōłki tyn norōd bōł ôd bajtla chowany do żywobycio we trybie sztyjc-chaje. Dyć już za bajtla czytali nōm wierszyki ô wojokach z Westerplatte, kere ciśli do Ponbōczka po sztyrech we raji. Psinco prowda. Jak wojoka zabijōm, to nikaj niy ciśnie, ino żrōm go chroboki. I je ganc egal eli wachowōł prawie Hajmatu abo ôżarty szczylił sōm do sia z giwery. Nale nōm ciśli do gowōw, co my-Ślōnzoki, sōm tyż Poloki, a Poloki to je dyć nacyjo, keryj sōm Ponbōczek je rod. Rechtory tak godali i farorz tyż. Nawet Siynkiywicz ô tym pisōł (tyn ôd Wołodyjowskigo a niy z Platformy)! Beztōż Poloki (i Ślōnzoki, kere sōm już terozki blank na nich podane) rade sōm tyj chaji. No i pierōm sie jedne z drugimi, hned już bydzie piytnoście lot, jak sie tak pierōm. Take sōm rade, co ani niy dadzōm pozōr, co naôbkoło je biyda, maras i mocka markotnych ludzi. I dugo jeszcze bydymy sam mieć ta chaja, bo nasze bajtle sōm chowane gynau jednako jak przōdzij. A dyć Maslow już Wōm to piyknie wytuplikowōł: Jak je wojna, to chytosz za giwera i chowiesz sie w doma, a niy fandzolisz ô gryfnyj idyji regionalizmu.
Marcin Melon – nowiniorz, felietōnista, rechtōr, Ślōnzok. Dwa razy wygroł konkurs na “Jednoaktōwka po ślōnsku”. Autor kultowej seryje ô “Kōmisorzu Hanusiku“.