Kajko i Kokosz we krajinie borostraszkōw

Niy spodziywołech sie, iże moje bajtle poznajōm Kajka i Kokosza tak, jak ich poznały. Nojprzōd ze bojki na Netlixie. A zaroz potym – we kōmiksie pisanym po ślōnsku. Czytać “Kajka i Kokosza” – i widzieć bohaterōw ze downych lot godać po naszymu… To je tyn mōmynt, jak idzie uwierzić, iże do ślōnskij godki durch je nadzieja.

To przeca tako publikacyjo, co sōm nojwiyncyj potrzebne. Niy ô godce. Niy ô nauczaniu godki. Żodno teoryjo. Ino porzōndny, piyrszyj zorty produkt kultury, w kierym godka to je ajnfachowe medium, co niesie szumnota dzieła. Jak chcymy, coby fto godoł po naszymu, to niy padejmy mu durch – “Godej! Czymu niy godosz?!”. Dowejmy ksiōnżki (a marzi mi sie tyż, coby szło przidać: filmy, gry a muzyka), co sōm po ślōnsku i co sōm – same ze siebie – dobre. Tak sie buduje prestiż godki, zwyk używanio, potrzeba godanio, myślynio i tworzynio. Tyn tōm to je na zicher nastympny kroczek z tych wszyskich, co trza zrobić, coby my kiedy ku tymu prziszli. I już za to wielkie dziynki do tumacza a wydowcy.

Werci sie tyż przidać, iże Egmont dobrze zno misyjo wydowanio czego we myńszościowyj godce: “Niezwykły, wyjątkowo barwny i dosadny język śląski w połączeniu z unikalnym humorem Chirsty to znakomita zabawa, a przy okazji materiał pomocniczy przy kultywacji tego języka.” – stoi we ôpisie wydanio.

Niy idzie uciyc ôd pytanio: a jaki to je ślōnski? Bo jedne to je jynzykowy fakt – kożdo prōba ślōnskigo dzieła, udano abo niy. Ale drugo rzecz: ino te dobre, udane ksiōnżki z nami zostowajōm. Jak godka je szpotlawo, powynokwiano, abo niy do poczytanio, to marnuje cosik fest ważnego: tyn szwōng do tekstu po ślōnsku, wiara we misyjo retowanio godki, dobro launa naôbkoło pisanio po naszymu. Niy tymu aby na drugi tōm Kajka i Kokosza po ślōnsku musielimy czekać aże 15 lot (“Szkoła furganio” wydano była we 2005 roku) – i pokazuje sie ôn w blank inkszyj sytuacyji ślōnskij godki i ślōnskigo rynku czytelnikōw? A tyż – przełożōny ôd blank inkszych ludzi: Grzegorza Buchalika, kerego robota pucowali jeszcze Stanisław Neblik a Lucjan Buchalik?

Dalszŏ tajla artykułu niżyj

Tōż coby ôdpedzieć: Przekłod ôd Buchalika dźwigo “Kajka i Kokosza“. Przi czytaniu dowosz pozōr na to, że to je po naszymu ino bez piyrwsze pora ôkiynek. Zaroz potym radujesz sie już kōmiksym choby kōmiksym, a niy choby materyjōm po ślōnsku. Ô to sie rozchodzi, pra?

Trza zaroz przidać, że to niy ma perfekt przekłŏd. Kajnikaj człowiyk musi sztopnōńć, bo tekst mu zazgrzito. Roz za kiedy zdo sie, iże jako fraza je trocha na siyła, abo że przidałoby sie jij wiyncyj lekości i życio. Niykiedy szło by wiyncyj iść za klangiym, a mynij kukać do ślōnskich słownikōw. Wszysko to ale idzie przeboczyć debiutanckimu przekładowi i z nadziejōm zaglōndać we prziszłość. Trza było drugij prōby, ale na ôstatku my dostali “Kajka i Kokosza”, co se go idzie fajnie poczytać po naszymu.

Drōga do inkszych tōmōw je ôtwarto. Nastympny mainstreamowy wydowca posłoł w nasza strōna wiadōmość: “Widzymy wos, Ślōnzoki. Chcecie poczytać co po ślōnsku?”. To je chyba tyn momynt, jak czytelniki welujōm bajtlikami. Ôboczymy, jeźli tak ôdpowiymy, że nastympny Egmontōw kōmiks bydzie już hneda… abo zaś za 15 lot.