Francek Fyrtok, 20.02.1922

Wachtyrz prezyntuje ślōnske artykuły ze starych cajtōngōw przepisane do alfabetu ślabikŏrzowego. Trzeba je rozumieć we kōntekście historycznym i niy przedstawiajōm ône ôpiniji ôd redakcyje.

Kochany Hanysie!

Bez te mrozy strzikło mie coś w kolanie, a to skiż tego, iże mie żodno dzioucha nie zaprosiła na kreple. Tak ci mie wziyno jakeś chorobsko, że se rady nie wiym. W kolanie mie morzi, a w podeszwy mie świerzbi jak farōna. Myśla se, iże trza iść do dochtora, bo jak mi dochtor zapisze jake kreple, to sie pryndzej jako dzioucha ulituje. Blednicy nie mōm, ale może mi zapisać, żebych sie ôżynił. A ô to idzie.

Tożech poszeł do Dr. Cyrana. Padōm mu, żech jest bardzo zdrowy, aż za zdrowy, jyno mie strziko w kolanie i podeszwy mie świerzbiōm jak siarōna, że wydzierżeć nie moga i prosza go, coby mi doł jako fajno recepta. Dochtor, jak to dochtor, zaczōnł se zwyczajnie rynce myć. Piernika kandego, myśla se, jaki to porzōndny dochtor, nie chce mi zmazać kolana i podeszwōw! Joch se myśloł, iże zymnōm, jako chłopym, nie bydzie sie tak ciaćkoł, a ôn tu dokumyntnie rynce myje. Kedy se tak potym rynce ôbcieroł, pyto sie mie dochtor: „To ich tak bardzo podeszwy świerzbiōm?” Padōm mu, że nie jyno podeszwy, ale tak doprowdy, to mie bez mała całe nożyska, bali wszystko mie świyńdzi, że se już rady nie wiym. Padōm mu dalej, teroz sie mo ku ôstatkōm, a bez cołki rok żyłech przikładnie jak pustelnik. Chciołech tak trocha spamiyntać dochtora, czego mi potrzeba, co mi mo zapisać.

Dalszŏ tajla artykułu niżyj

Ale kaj tam! Dochtor wycieroł se dalej rynce i tak z boku wejrzoł na mie i padoł: „Tōż ich tak bardzo nogi świerzbiōm, a pedzōm mi jyno,
czy ôni nie sōm kasjerym?

Tegoch sie nie spodziewoł! Godej tu z dochtorami! Ôni swoje, i ty swoje. Dochtorzi żyjōm z recept, ale sami ich nie używajōm.

Skiż tego poszełech do Roźli Pyscycki i ôna, jak mi prziobiecała, zrobi na ôstatki bol, to sie moje nogi wyleczōm ze świerzbiōnczki. Ale Getruda ôd Pyscycki powadziła sie ze swojim zoletnikiym, to se musza dać pozōr, boch jo już taki, iże nie ugryza tam, kaj był inszy. Jo pszaja każdej gryfnej dziouszce, a najwiyncej takej, co mo zoletnika, a nie takej, co sie z nim powadzi, bo tak jest nojlepiej. I kożdo dzioucha jest ze mie zakōntynt. Joch to wypraktykował.

Poszełech w sobota na bol do Lōmnica, kaj sie bawili na cele Czytelni Ludowych. Muzyka z poczōntku grała tak jak śpiewok z procesjōm kedy idzie pod gōrka. Ale ludziska sie bawili. A nojweselsze mieli nogi. Jak po pōłnocy prziszli insi muzykanci to nogōm rady nie było. Hesek hasoł; stary Eckert podkryńcił wōnsa i puścił sie jeszcze; a insi tańczyli tak, jak jo, kedych był malutki, i to sie nazywało siberym, foksym, stepym, abo inszym trotym. Skiż tego u jednych była złość, padali, jak grzeszyć tańcym, to polskim. Tōż potym tańczyli: „oj, dziś, dziś,” a joch se myśloł, kajby tak jutro iść na bol.

Niymcy padajōm, iże najfajniejszy taniec jest wojynny. Skiż tego chcieli w Gliwicach zrobić rebelio. Napadli na Francuzōw, ale Francuzi ich spłōkali. Jak sie to rozeszło, iże Francuzi dali Niymcōm hierajn, to Lukaschek uciekoł bez hosyntreglōw do Wrocławia, aż sie jego skoczki dziwowały, że ich chlebodawca jeszcze tak poradzi sadzić. Gyneralny dyrektor u Huldschinskego Brynnecke (fajne przezwisko, co?) pōmogoł Lukaschkowi, bo niby mu sie winkel polił. Za to Rejitzynstejin siedzioł w chałupie i ciōngle mu sie szczukało, jak Francuzi pucowali ôrgeszowcōw.

Na Ôhejimgrubie pod Brynowym przi Katowicach tyn pszczyński biedok przijmuje do roboty samych ôrgeszowcōw. Najwiyncej ciśnie sie ich do ôddziału maszynowego. Jo tego spokopić nie moga. Przeca w ôddziale maszynowym jest dość starej szmyry i trecin do namajtanio. Keby tak takiymu ôrgeszowcowi namajtali choćby co drugi dziyń, to po piersze, taki ôrgesz dołby pokōj dziouchōm ani by sie do libsty nie pokozoł, po druge żodno kobieta nie bydzie mu prać spodniokōw, a po trzecie jego zowiasy bydōm take raźne i gibke, że chnet popyrto, skōnd prziszeł do Grodkowa. Jak sie tak do winkla namajto ôrgeszowcōm, to sadzić bydōm jak Lukaschek abo Brynnecke. Ale to musi być staro szmyra z maszyny ze zielōnym mydłym, bo tak to nie geltuje. Take majtanie jest i wesołe i skuteczne, ale treciny muszōm być świeże.

Barczyński, co jest kōmunist, a Depta, co mu pōmogo, (ōni ôbaj robiōm na Nikajgrubie przi Rote Fahne) zrobili wielko kōnferyncjo z Bobkiym. To niby tako kōnferyncjo jak Colandera skiż układu. Naczelno Rada Ludowo nie wiedziała iże jej Bobek podeptoł do Krōl. Huty, za to sie dowiedziała, że socjaliści zrobili […], niby austryt, ale bo jo tych germańskich ausdrukōw nie moga lajdować!

Francek Fyrtok.