Francek Fyrtok, 1.10.1920

Wachtyrz prezyntuje ślōnske artykuły ze starych cajtōngōw przepisane do alfabetu ślabikŏrzowego. Trzeba je rozumieć we kōntekście historycznym i niy przedstawiajōm ône ôpiniji ôd redakcyje.

Kochany Kocyndrze!

Wiesz co Hanysie? Niy pisz już wiyncyj ô Kleinwächterce. Że ôna ślimcze po zycherce, to nic, – nojlepij jednak zrobisz, jak ja poślesz na frōnt bolszewicki. Wtedy bydziesz widzioł, że każdy Rus, jak jōm ujrzi, przestraszy sie i targać bydzie do chałupy. Moga ci pedzieć, jak jo ja widza, to ani śniodanio zjeść nie moga. Kebyś tak Trockigo i Lynina ôżynił z jakōm babōm z Vaterländischer Frauenvereinu, toby sie wojna hned skōńczyła, boby sie Trocki ôbiesiōł, a Lynin by sie utopiōł.

Z ôstatniej szarpaczki, kedychmy to zielōnkōw ciorali, nie pedziołech ci tego, iże byli my też u farorza we Pstrzōnżnej. Bylimy u farorza ôbejrzeć, czy nie mo jakego gweru abo inszej pukowki. Farorz zaklinoł sie, że jest porzōndny, że nie mo żodnej brōni. Ale Manuś, wiesz tyn, co z majnkuty leje, padoł, iże farorz jest porzōndny do kolōn, iże nie pije inkaustu, i pōmacoł go i rychtyk: farorz pod westōm mioł lewolwer. Mioł jeszcze insze rzeczy. Na ścianie wisioł Hindenburg. Karlik nojprzōd go widzioł i padoł: Widzicie, farōn mo ôjca św. pod wōnsym! Skoro farorz taki pobożny, toż zapytali my go, czy mo „Posłańca Niedzielnego”, ale sapramyntnik mioł jyno „Dzwōn” i „Schwarze Adler”.

Dalszŏ tajla artykułu niżyj

Joch se myśloł, iże jyno politycy i Urbanek cyganiōm, a tu farorz też politykuje, jak bez tyn przikłod z lewolwerym.

Niymcy zbankrocili na Prōnobisie i wyszukali se inszego polityka. Nazywo sie Teofil Kupka. Napisoł już trzi ôdezwy. Co jedna to lepszo, a wszystke na kōmisariat. Ale skōnd Kupeczka mo piyniōndze?

Urbanek se dużo ôbiecuje z tej kupki, bo sam w Central hotelu w Katowicach ôpowiadoł jak sie z Kupkōm spotkoł. Jo ida, padoł Urbanek, – tu sie coś czerni, pōmacōm – to miynke, powōniōm – to śmierdzi, ôbejrza – to… kupka. i zarozech se myśloł, iże faterland potrzebuje takej polityki. To bydzie tako polityka fiołkowo.

Joch sie już założōł, iże Urbanek przegro na tej polityce. Niymcy już przegrali na marmeladzie, to teraz na nowej zupie jeszcze pryndzyj przegrajōm, bo ze zupki nie ma kupki.

Choćby Urbanek mioł gymba jak kalfas, a Stany Zjednoczōne jak ôbartel, to jak wloz do kupki, to już mu nic nie pōmoże. Jobych mu radził, żeby swōj „comitat za Niymcami” rozszerzōł jeszcze na „comitat za Niymkami”, a nojlepij, keby swōj „comitat” zamiynił na „Heiratsbüro za Niymcami” to wszystke Niymki cisłyby sie do niego, jak muchy do marmelady.

Niymcy w Bytōmiu zrobili „Sängerfest”. Przijechały Niymcy aże z Berlina i Hamburga, żech sie z nimi dorzōńdzić nie mōgł. Po migach wiyncej spokopiły. Były to „Ehryndamy”, alech sie musioł dobrze pozapinać i zegarek do galot włożyć, bo strzeżōnego Pōn Bōg strzeże. Czy to możesz wierzić takim ślapiczkorzōm ze Saksōw abo z Hanoweru z cylindrami kōminiarskimi? A było ich kupa, że tych “Ehryndamōw” nie stykło i Ulitzka już nie mioł po co przijechać.

Nasze dziołchy sōm fajniejsze niż berlinske Ehryndamy. Jak z naszōm Maryśkōm se zatańczysz, to wiesz przinojmnij, że coś dzierżysz, a z takōm fajferkōm to nie wiesz, czy masz piōrko czy filipus w rynce. Cało szkoda iże Maryśki ô Fyrtoku zapōmniały i nie chcōm mie zaprosić. Dostołech zaproszynie do Rygi, ale tam nie pojada, bo jeszcze pogoda jest fajno i trzeba ruły użyć pōki czas sprzijo. Kozali mi robić skirz autōnōmii. Polsko autōnōmio lo Ślōnska już jest, a iże Niymcy chcieliby tyż autōnōmii to uważajōm, iże to jest psidrek. Przeca Cleinow pisoł iże Polokōm trza dać nojprzōd cukerek a potym ich fest kijym. Tak też bydzie z niymieckōm autōnōmiōm. Niymcy niby dowajōm autōnōmio niby tyn cukerek, a potym Ślōnzokōw prać bydōm kijym. Jeśli tako jest polityka niymiecko ôd Cleinowa, to polsko polityka musi być tako, nojprzōd Niymca „wychować” a potym mu dać cukerek.

Polecōm cie starej czopie
Francek Fyrtok.