Filmowiec z Piasta

7 kwiytnia 20209 kwiytnia 2020 Redakcyjŏ 0 Kōmyntarzy

Wojciech Wikarek nie jest postacią rozpoznawalną w mediach, nie rozdaje na ulicach autografów i rzadko występuje w TV. Jednak to jeden z najbardziej utytułowanych śląskich realizatorów filmowych. Co więcej, to jeden z najbardziej nagradzanych polskich filmowców niezależnych. Pasjonaci kina amatorskiego odwiedzający przeglądy i festiwale filmów krótkometrażowych z pewnością pamiętają filmy Wikarka. Rozpoznawalny, szybki montaż, krótka forma i celna pointa zapewniła Wikarkowi dozgonną sympatię widzów.

Kino amatorskie to oczywiście niskobudżetowy odłam kinematografii, gdzie często w pojedynkę lub w niewielkich grupach tworzy się film za przysłowiowe 10 złotych. Wikarek miał dużo szczęścia ponieważ jako pracownik kopalni odpowiedzialny za dokumentację filmową i fotograficzną uzyskał wsparcie swej działalności i błogosławieństwo finansowe dyrekcji kopalni. W zamian za dobrze zrobione filmy okolicznościowe i bhpowskie instrukcje mógł wykorzystywać służbowy sprzęt do ambitniejszych produkcji. Jeszcze w latach 80. na KWK „Piast” w Bieruniu Wikarek założył Klub Realizatorów Wideo. Filmy realizowane z kolegami z roboty wyświetlane były na najważniejszych festiwalach filmów amatorskich i zdobywały tam najwyższe nagrody. Wojciech Wikarek samorodny lider tego zespołu na kopalnię trafił na początku lat 80. Co ciekawe jego rodzice byli cenionymi artystami: mama Krystyna jest emerytowaną montażystką dźwięku znaną z najwspanialszych lat katowickiego ośrodka telewizyjnego. Ojciec Ireneusz to legendarny dyrektor Orkiestry Polskiego Radia i Telewizji w Katowicach. Wojciech nie znał nut za to pasjonował się kinem i hokejem. O ile w sporcie pojawił się tylko na chwilę. Kinematografia stała się życiową pasją. Wikarek postanowił samodzielnie realizować filmy. Większość z nich ociera się o tematykę górniczą a bohaterowie nie wstydzą się godać po śląsku.

Dej pozōr tyż: Na gōrnoślōnskich szportplacach, 9.03.2025

Jak każdy amator, pasjonat, hobbysta – filmowiec pozbawiony budżetu tematów szuka blisko siebie. Zagląda w świat, do którego nie dociera wścibska telewizja. Opowiada historie z własnego podwórka nie siląc się na opłacalne, modne tematy. Filmy Wikarka, mimo upływu czasu są ciągle aktualne. Warto poświęcić kilka minut by odbyć podróż w czasie i do tego trochę się pośmiać.

Dalszŏ tajla artykułu niżyj

Na przełomie wieków Wikarek nawiązał współpracę z słynnym na świat cały filmowcem amatorem z pobliskich Bojszów Józefem Kłykiem – wspólnie zrealizowali dwa filmy. Pierwszy to „Różaniec z kolczastego drutu”. Film udostępniono w zasobach Śląskiej Biblioteki Cyfrowej:

https://www.sbc.org.pl/dlibra/publication/62750/edition/59007/content

Na realizację tego filmu amatorzy poświęcili okrągły rok. W 1999. Zdobyli razem Grand Prix na Ogólnopolskim Konkursie Filmów Amatorskich. Od razu rozpoczęli też pracę nad kolejnym obrazem, tym razem był to western „Dwaj z Teksasu”. Jako jedyni w Polsce, po raz drugi z rzędu zdobyli Grand Prix OKFA.

W dorobku Wikarka są też samodzielne realizacje filmowe stanowiące ważne świadectwo naszej historii. Dokument „Inny świat” opowiada o losach ostatniego z żyjących członków Sonderkommando – specjalnej grupy roboczej zajmującej się paleniem zwłok w krematoriach KL Birkenau i KL Auschwitz. Jego bohaterem jest nieżyjący już Henryk Mandelbaum.

Niezwykle ważny z powodów osobistych jest obraz „Najdłuższa Szychta”. Film ten opowiada o podziemnym strajku na Piaście w którym jako mody górnik Wikarek osobiście uczestniczył narratorem opowieści jest Jan Peszek, który w filmie wystąpił całkowicie za darmo. Bez wątpienia najważniejszym filmem Wikarka jak do tej pory pozostaje zrealizowany w 2014 roku dokument poświęcony ojcu, nosi tytuł „Irek”. Główny bohater – Ireneusz Wikarek to dla wielu muzyków i wytrawnych słuchaczy niezwykła postać wybitnego artysty, jazzmana, dyrygenta. Wspominają go koledzy z orkiestry i wielu artystów, m.in. Zbigniew Wodecki, Stan Borys, Ewa Uryga, Elżbieta Wojnowska, a także ludzie telewizji: Krystyna Loska i Józef Kopocz.

Dej pozōr tyż: Zdarzyło się w marcu - śląskie kalendarium

W 1993 roku Wikarkowi i ekipie z „Piasta” udało się zorganizować festiwal filmów amatorskich w Bieruniu. Patronem imprezy został zmarły właśnie w 93 roku legendarny tyski filmowiec Leon Wojtala. Przez wiele lat wyświetlano tu najlepsze filmy niezależne, nie tylko z całego kraju ale także obrazy zagraniczne. Impreza przyciągała do Bierunia wybitnych twórców kina i rzesze widzów. Miejmy nadzieję, że w 2020 lub 21 odbędzie się kolejna, XIV edycja tego festiwalu.

Wojciech Wikarek już od kilku lat cieszy się zasłużoną emeryturą, jednak nieustannie odwiedza festiwale i zdobywa nagrody. Obecnie ma ich już 156 – w tym dwukrotnie złoty medal Światowej Federacji Filmu Niezależnego „Unica” za całokształt twórczości. Jako jedyny filmowiec zdobył 3-krotnie Grand Prix na najstarszym w Polsce festiwalu OKFA. Kilka miesięcy temu w telewizji mogliśmy oglądać najnowszy dokument Wojciecha Wikarka. Jest to film „Hanys” zrealizowany w 2019 roku, opowiadający o Zygmuncie Hanusiku. najlepszym w historii śląskim kolarzu. Kultowy cyklista z Tychów startował na igrzyskach olimpijskich i mistrzostwach świata, a także czterokrotnie wystąpił w Wyścigu Pokoju. Oczywiście w filmie Wikarka bohater godo po śląsku. „Hanys” pokazywany był już kilkakrotnie w TVP, jednak na premierę internetową przyjdzie nam jeszcze poczekać.

Filmy amatorskie i niezależne mają tę zaletę, że większość z nich to formy krótkie. Zarówno filmy Wojciecha Wikarka jak i innych śląskich twórców można oglądać na pokazach. Zwykle publikowane są też za darmo w internecie.