Ewa Grzesik: Bojka ô zōmkach
Downo, downo tymu w bogatym landzie i piyknym zōmku żyła se młodo krōlewna, kero jak skōńczyła ôsiymnoście lot, to pikła se jegłōm ze wrzeciōna i usnyła na sto lot, a z niōm całe krōlestwo. Zōmek zarostoł coroz to bardzij trowskym, bluszczym i roztōmajtym chaszczym, aż w kōńcu zarosnył tak, że nie szło do niego wlyźć.
Tako bojka ôpowiadali mi i mōno Wōm nasi ôjcowie, a mie ôna prziszła do głowy jak roz w niydzielne popołednie wybrali my sie na rajza po kulturowych zabytkach ziymie raciborskej. Wszystko to idzie dyć ôbejrzeć w internecie i na suchych kartkach papiōru. Ale to co sie widzi na żywo dycki budzi wiynkszy podziw i zachwyt. Jo gynał trefiłach do Strzibnika,piyknie uchowanego zamku w Modzurowie, Czerwiyńcic, Sławikowa i Łubowic. Tako rajza autym idzie szafnyć w jedyn dziyń, yno coś wōm powiym. Na atrakcje typu maszkety, restauracyjo, szpacyr po parku to raczyj nie liczcie, bo sōm to pałacyki kere już pōmału popadajōm w rujina abo już niōm sōm. Yno w Łubowicach sie idzie napić bōnkawy, a poezyje poety Josepha vōn Eichyndorffa po całym dniu wycieczki bydōm jak kropka nad „i”.
Dalszŏ tajla artykułu niżyj
Nikere sōm bardzij abo mynij ôporzōndzōne, z właścicielym abo bez i yno lecy kyndy przebijajōm sie śniygotki, a wysuszōne pyndy paproci tworzōm kryngi przipōminajōnc nōm, że kedyś tu były piykne zygrodki i wiernie co roku wyrostajōm jakby nie tracōnc nadzieji, że zaś tu bydzie piyknie.
Do nikerych zōmkōw za bogatym drzewostanym drogi sōm nawet zarosnyte, tak mało ludzi tam przichodzi ale jest jedyn tego plus bo jak czytōm ôstatnie publikacyje to aby nie trza tam stoć w kolejkach do kasy za biletym i sie nerwować. Tam sie jest samymu, a myśli take jak żol, pustka, rozpacz nawzajym sie miyszajōm, a pytanie czamu to tak wyglōndo? mierzi człowieka. Jak już tam pojedziecie to nie zapōmnijcie ôblyc na nogi jakich guminiokōw żeby nie depnyć jakij szlandze na ôgōn. Wiela z Was wejrzi na te zōmki i pałacyki zarosnyte chaszczami i ujrzi stare zgnite cegły kere sie walōm, a wszystko to skuli zmiany ustroju jaki nastoł po wojnie, zmian właścicieli, a potym tyż rozszabrowane i celowo niszczōne by zapōmnieć ô czasach wielokultorowego przynikanio sie nawzajym tutejszej ludności kero poradziła zbudować take cuda. Ludzie w Raciborzu do dzisioj godajōm „Ja bo to było poniymiecke” i patrzili jak jejich dorobek kulturowy pōmału kruszeje.
Wychowani na kulcie takich pałacōw jak Wawel, Pałac Krōlewski, zapōmnieli my ô naszym Ślōnskim dziedzictwie, a przeca downo jedno „czyje to je”. Te i inne pałacyki mogłyby dzisioj zachwycać świat jakby było w nas trocha tolerancyje, a my sami czuli sie też europejczykami. Tako rajza po tych zapōmnianych pałacykach może być niezłōm lekcjōm historyje z kerej wnioski starejmy wyciōngnōńć sami, a tym samym ôtwiyrōmy wielko ksiynga wiedzy ô naszej regiōnalnej tożsamości i dziejach i przestrzego przed błyndami, a doświadczynia pozwalajōm budować naszo prziszłość. Dzisioj jest moda na norodowość, kero niekedy przesadnie pojmowano wiyncyj może bulić niż budować… I jak to godajōm „historio lubi sie powtarzać.”
No cōż, jo w tych zōmkach śpiōncej krōlewny nie znolozłach, a szkoda bo jak wiymy ôna charczała aż sto lot, a my mōmy dopiyro 70 lot po wojnie to na zdjyncie tyj klōntwy z tych błyndōw i zaniedbanio bydymy musieli jeszcze trocha poczekać. Ale coś mi sie zdo, że zakōńczynia jak w bojce „I żyli długo i szczynśliwie” już nie bydzie…
Dwie dziurki w nosie i bojka skōńczyła sie…
Ewa Grzesik
Miyszkōm w Raciborzu, robia na banie fest, przaja tymu miastu i ślōnskej godce, mōm swoje lata, ôdchowane bajtle, a teroz sie chyciłach pisanio. Laureatka kōnkursu „Po naszymu, czyli po Ślōnsku” w 2017 roku o tytuł “Ślōnzoka Roku”. Jak mōm trocha czasu to ôdnowiōm jakeś stare meble.
