Edukomat na katowickim Placu Kwiatowym
Dnia 3 września, z okazji rozpoczęcia roku szkolnego, Ślōnskŏ Ferajna i europoseł Marek PLURA zorganizowali happening „Edukomat, kery witŏ, edukuje a daje gyszynki”. Jego celem było zwrócenie uwagi, że w polskim systemie szkolnictwa nadal nie ma miejsca dla edukacji regionalnej i ślōnskij gŏdki. Impreza stanowiła również okazję do wspomnień szkolnych. Tym bardziej, że do „edukomatu” na katowickim Placu Kwiatowym, stanęła kilkudziesięcioosobowa kolejka zróżnicowana wiekowa. Starsza para opowiadała o swojej edukacji w latach pięćdziesiątych, natomiast 7-letnia Julia wracała z uroczystości rozpoczęcia roku szkolnego w jednej z katowickich podstawówek. Dziewczynka niosła kolorową tytę, wypełnioną słodyczami.
Zgromadzonych na katowickim Placu Kwiatowym powitał europoseł Marek PLURA, który powiedział: „Trefiŏmy sie na poczōntku roku szkolnego to już takŏ tradycyjŏ, nale niy ma uciechy ze tyj tradycyji, bo rok za rokiem dycki gŏdŏmy, że chcemy ślōnskij edukacyji we ślōnskich szkołach. Chcymy, co by uczyli prawdziwej ślōnskij geszichty, ślōnskij historii naszego Hajmatu, naszyj Ślōnskij Ôjczyzny. My sōm we stosunku do państwa polskigo we porzōndku – płacymy podatki, robiymy, dbŏmy, nale ta Polska nie je w porzōndku do nŏs, bo niy mŏmy ślōnskij gŏdki we szkołach, we urzyndach, choć mŏmy do tego prawo jako ludzie i jako obywatele. Politycy muszōm się jeszcze mocka nauczyć. A beztōż zrychtowali my dlŏ nich, dlo wŏs wyprawka szkolno. Chcymy dać choć trocha tyj ślōnskij edukacyje. Kŏżdy se może tako wyprawka wziōnć i zrobic se fota ze ślōnskōm tytōm jako sie dawo piyrszŏkom do szkoły. Je jeszcze jedna richtig ważnŏ sprawa – hnet bydōm wybory samorządowe. Jedynie samorzōnd poradzi pomóc Ślōnzŏkom we ślōnskij edukacyji i sōm tacy ludzie ze rad gmin, powiatów, kerzy to rozumiejōm i już napoczyli ślōnskŏ edukacyjo regionalnŏ we naszych ślōnskich szkołach beztōż gŏdŏm do wszyjskich – a nŏjbardzij do Ślōnzŏkōw, do swoich – kej pōdziecie do welungu patrzcie tam jako, wspiyrejcie tych, kerzy chcōm wspierać ślōnskŏ edukacyjŏ regionalnŏ, kerzy sōm Ślōnzŏkami, do kerych gŏdka ślōnsko je ważnŏ, kerzy rozumiejōm to, że jak niy bydōm pomogać to niestety we dzisiejszym świecie i ta naszŏ ślōnskŏ gŏdka zaginie i ta naszŏ identyfikacyjŏ tyż. Takie mŏmy czasy, że potrzeba nŏm tyj ślōnskij gŏdki i ślōnskij edukacyji regionalnyj co by życ po swojymu i być sobōm. Znŏjdziecie takich ludzi na każdyj liście wyborczyj, beztōż niy agituja za żadnym komitetym wyborczym, ale wszyjskich zachyncōm – na przedwyborczych spotkaniach pytejcie co tyn kandydat chce zrobić dlŏ edukacyji regionalnyj, dlŏ ślōnskij gŏdki we urzyndzie, we szkole, w roztomajtych instytucjach. Tak co by przy welungu nasz głos wspiyrŏł naszych ludzi i nasze życie.” Kilkuminutowe wystąpienie europosła wywołało burzę oklasków wśród zgromadzonych. Każdy otrzymał drobny upominek od parlamentarzysty – wyprawkę szkolną ze ślōnskim heftem, w którym znalazła się krótka historia Śląska i słownik śląski-polski. Dodatkowo każda osoba mogła sobie zrobić zdjęcie z tabliczką promującą edukację regionalną i ślōnskŏ gŏdka. Największą popularnością cieszyły się hasła: „Chcymy we szulach edukacyji regionalnyj a ślōnskij gŏdki”, Przeca jŏ niy je taki huncwot”, „Zaś mŏm flek zy tinty” i „We ślōnskij tycie sōm zŏwdy maszkety”. Największy problem sprawiło zebranym „Je żech celer”.
Mirella DĄBEK