Edukacja regionalna i językowa – część 11. Podsumowanie pierwsze

Aleksander Lubina

Od wielu lat trwa dyskusja na temat języka śląskiego oraz edukacji regionalnej w szkołach. Skutki są powszechnie znane.

28 sierpnia w Urzędzie Miejskim Radzionkowa spotkali się dr Gabriel Tobor i Aleksander Lubina z KTG Karasol. Uzgodniliśmy szczegóły współpracy.
W ramach Deklaracji Radzionkowskiej ogłosiliśmy dwa konkursy:
– REGULAMIN KONKURSU NA SCENARIUSZ LEKCJI O ŚLĄSKU;
– KONKURS NA OPRACOWANIE LEKTURY PO ŚLĄSKU z uwzględnieniem aktualniej Podstawy Programowej.
Trzeci zapowiemy z końcem października – początkiem listopada. W tym terminie będzie miało miejsce spotkanie zainteresowanych konkursami z panem dr Gabrielem Toborem burmistrzem Radzionkowa.
W roku szkolnym 2023/24 będziemy kontynuować op cykl: Współczesna edukacja na Górnym Śląsku. Edukacja regionalna i język regionalny w ramach obowiązującej podstawy programowej.
Cykl składa się z 40 części z podaniem rozwiązań praktycznych oraz literatury przedmiotu.

Ukazały się wstęp i wprowadzenie oraz wykaz działań i literatury wspomagającej Edukację na Górnym Śląsku.
Przedstawione zostały możliwości edukacji regionalnej/środowiskowej i językowej (godka) w ramach obowiązującej podstawy programowej dla:
– przedszkoli;
– klas 1-3;
– klas 4-8;
– czteroletniego liceum ogólnokształcącego oraz pięcioletniego technikum zawodowego.

Dalszŏ tajla artykułu niżyj

Publikacje znajdują się na:
wachtyrzu.eu https://wachtyrz.eu/
oraz na stronie fb Środowisko i język Górnego Śląska
https://www.facebook.com/profile.php?id=61550746354882

Do lektury i wdrażania zapraszam wójtów, starostów, burmistrzów oraz prezydentów miast jako organy prowadzące placówki oświatowe i zatrudniających dyrektorów i nauczycielki oraz nauczycieli oraz dyrektorzy szkół i nauczycielki/nauczyciele wszystkich typów placówek oświatowych, doradców i konsultantów w ośrodkach doskonalenia nauczycieli, a także urzędniczki i urzędnicy kuratoriów oświaty nadzorujących realizację podstawy programowej.
Adresatkami i adresatami są też samorządowcy i politycy głoszący w swych programach przedwyborczych konieczność nauczania regionalnego i uznania języka śląskiego oraz śląskiej mniejszości narodowej.

Obecne uwarunkowania prawne umożliwiają edukację regionalną i językową w zapisach podstawy programowej zarówno w przedszkolach, w szkołach podstawowych, jak i w szkołach ponadpodstawowych oraz pozainstytucjonalnie w bibliotekach, domach kultury i stowarzyszeniach w ramach uczenia się zorientowanego/skoncentrowanego na ucznia/uczniu (Learner Centred Learning/Teaching/Education) należy stosować metody projektu, edukacji rówieśniczej i międzypokoleniowej, uczenia się przez nauczanie (LdL/LbT), zintegrowanego uczenia się języka i przedmiotów ogólnokształcących (CLIL), uczenia się przez działanie (learning by doing) w praktyce lekcyjnej i pozalekcyjnej.
Innowacje pedagogiczne oraz autorskie programy nauczania prowadzą do obowiązującej w oświacie indywidualizacji nauczania oraz do ubiegania się o granty i certyfikaty, w tym Europejski Certyfikat Innowacyjności w Nauczaniu/Uczeniu się Języka (ELL).

Proponuję cykl: Współczesna edukacja na Górnym Śląsku. Edukacja regionalna i język regionalny w ramach obowiązującej podstawy programowej

W cyklu Współczesna edukacja na Górnym Śląsku omówię możliwości postulowanej edukacji regionalnej i nauczania języka śląskiego w oparciu o obowiązującą podstawę programową.

Poziom oświaty na Górnym Śląsku zależy od realizacji podstawy programowej. A więc należy ją poznać i przekonać się, że daje uczennicom i uczniom prawo do nowoczesnego uczenia się.
Żeby uczyć się o Górnym Śląsku i po śląsku wcale nie trzeba czekać na uznanie narodowości śląskiej i języka śląskiego – można zacząć od 1 września 2023.

Najważniejszym adresatem cyklu są rodzice i dziadkowie jako odpowiedzialni za wychowanie i wykształcenie swych potomków i opłacający ze swych podatków ludzi odpowiedzialnych za poziom oświaty na Górnym Śląsku. To rodzice i dziadkowie powinni wiedzieć, co mówi prawo oświatowe w Polsce.

Adresatami cyklu są także wójtowie, starostowie, burmistrzowie oraz prezydenci miast jako organy prowadzące placówki oświatowe i zatrudniający dyrektorów i nauczycielki oraz nauczycieli oraz dyrektorzy szkół i nauczycielki/nauczyciele wszystkich typów placówek oświatowych, doradcy i konsultanci w ośrodkach doskonalenia nauczycieli, a także urzędniczki i urzędnicy kuratoriów oświaty nadzorujący realizację podstawy programowej.
Adresatkami i adresatami są też samorządowcy i politycy głoszący w swych programach przedwyborczych konieczność nauczania regionalnego i uznania języka śląskiego oraz śląskiej mniejszości narodowej.

Publikacje znajdują się na:
wachtyrzu.eu https://wachtyrz.eu/
oraz na stronie fb Środowisko i język Górnego Śląska
https://www.facebook.com/profile.php?id=61550746354882

Obecne uwarunkowania prawne umożliwiają edukację regionalną i językową w zapisach podstawy programowej zarówno w przedszkolach, w szkołach podstawowych, jak i w szkołach ponadpodstawowych oraz pozainstytucjonalnie w bibliotekach, domach kultury i stowarzyszeniach w ramach uczenia się zorientowanego/skoncentrowanego na ucznia/uczniu (Learner Centred Learning/Teaching/Education) należy stosować metody projektu, edukacji rówieśniczej i międzypokoleniowej, uczenia się przez nauczanie (LdL/LbT), zintegrowanego uczenia się języka i przedmiotów ogólnokształcących (CLIL), uczenia się przez działanie (learning by doing) w praktyce lekcyjnej i pozalekcyjnej.
Innowacje pedagogiczne oraz autorskie programy nauczania prowadzą do obowiązującej w oświacie indywidualizacji nauczania oraz do ubiegania się o granty i certyfikaty, w tym Europejski Certyfikat Innowacyjności w Nauczaniu/Uczeniu się Języka (ELL).
Podstawa programowa to obowiązkowy na danym etapie edukacyjnym zestaw treści nauczania oraz umiejętności, które muszą być uwzględnione w programie nauczania i umożliwiają ustalenie kryteriów ocen szkolnych i wymagań egzaminacyjnych.
Podstawę programową określa Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej (Dz.U. z 2017 r. poz. 356) w załącznikach dla:
• wychowania przedszkolnego dla przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz innych form wychowania przedszkolnego;
• szkoły podstawowej,
• szkoły podstawowej dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym,
• branżowej szkoły I stopnia,
• szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy,
• szkoły policealnej.
Podstawę programową dla szkół średnich określa Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej (Dz.U. z 2018 r. poz. 467) w załącznikach dla:
• czteroletniego liceum ogólnokształcącego i pięcioletniego technikum,
• branżowej szkoły II stopnia dla uczniów będących absolwentami dotychczasowego gimnazjum,
• branżowej szkoły II stopnia dla uczniów będących absolwentami ośmioletniej szkoły podstawowej.
Podstawę programową dla wszystkich rodzajów szkół ogłasza minister właściwy do spraw oświaty i wychowania.

Podstawa programowa każdego przedmiotu zawiera:
Wstęp
Cele kształcenia – wymagania ogólne (podstawy programowej)
Treści nauczania – wymagania szczegółowe (podstawy programowej)
Warunki i sposób realizacji (podstawy programowej)
Po omówieniu w cyklu Współczesna edukacja na Górnym Śląsku zapisów ogólnych podstaw programowych dla przedszkola, szkoły podstawowej oraz szkoły ponadpodstawowej przejdę do podstaw programowych poszczególnych przedmiotów nauczania, a następnie do metod i technik umożliwiających skuteczne uczenie się.

Następny tekst będzie o kompetencjach kluczowych (dwie części), a kolejny o nauczaniu i uczeniu się metodą projektów.

Pojęcia kluczowe w poprzednich tejstach:
– podstawa programowa;
– prawa i obowiązki rodziców;
– indywidualizacja nauczania;
– krajobraz kulturowy.

Zdjęcie Ewa Waszut
logo Ewa Wrożyna