Dr Piotr Kocyba o naukowych klasyfikacjach mowy śląskiej

Przesunięty wykład z cyklu „Silesian Studies/ Badania śląskoznawcze” odbędzie się na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach w dniu 27 kwietnia  2023 roku o godzinie 17.00 w sali 142 przy ul. Bankowej 11.  Wygłosi go dr Piotr Kocyba – slawista i politolog związany z EBI Universität Leipzig, członek zarządu Institut für Protest- und Bewegungsforschung. Zajmuje się protestami ulicznymi, ruchami prawicowymi oraz społeczeństwem obywatelskim w Europie Środkowo-Wschodniej. W ramach doktoratu badał ideologizację dyskursu naukowego wobec statusu mowy Górnoślązaków.

Od „jądra polskiej mowy, języka Rejów i Kochanowskich” przez „Wasserpolnisch” i „kreol górnośląski” do „mikrojęzyka literackiego” – klasyfikacje naukowe mowy Górnoślązaków jako wyraz ideologizacji dyskursu naukowego.

Wraz z powstaniem dialektologii polskiej jako dyscypliny naukowej w centrum jej uwagi znalazła się mowa Górnoślązaków. Ale zainteresowanie to nigdy nie było czysto naukowe. Celem prac polskich dialektologów było także udowodnienie „prapolskości” idiomu Górnoślązaków. Do lat 90. ubiegłego wieku motywację takich starań stanowiły głosy stwierdzające mieszany charakter mowy Górnoślązaków, a co za tym idzie, kwestionujące jej przynależność do kontinuum dialektowego języka Polskiego. Wraz z transformacją polityczną coraz większą popularnością w świecie nauki cieszy się nowa percepcja mowy Górnoślązaków jako odrębnego języka. Zgodnie z tym postrzeganiem, idiom górnośląski nie jest już dialektem języka polskiego, ale (nowym) samodzielnym językiem zachodniosłowiańskim. Takie spojrzenie jednak także miało przede wszystkim podłoże polityczne. Celem nowych klasyfikacji jako np. „kreol górnośląski” lub „mikrojęzyk literacki” nie był tylko naukowy opis idiomu Górnoślązaków, lecz przede wszystkim wzmocnienie postulatu uznania go za język regionalny w debacie politycznej. Na tym tle w wykładzie zostanie zaoferowana naukowa ocena różnych prób klasyfikacji mowy Górnoślązaków w kontekście tradycyjnej ideologizacji debaty akademickiej na temat idiomu górnośląskiemu.

Organizatorką cyklu spotkań jest dr Anna Muś, adiunkt w Instytucie Nauk Politycznych na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach.

Dalszŏ tajla artykułu niżyj