Do ludności śląskiej na Śląsku Cieszyńskim! (1920)

Śląska Biblioteka Cyfrowa to niewyczerpana kopalnia dokumentów z górnośląskiej historii. Znajdziemy w niej wiele czasopism, ulotek, broszur z lat 1918-1922, kiedy to ważyły się losy Górnego Śląska. Zobaczymy jak o ten kawałek ziemi walczyły trzy nowe państwa, które powstały po zakończeniu I wojny światowej oraz jak brzmiał głos opcji górnośląskiej.

Często o tamtym okresie mówi się, jako o konflikcie polsko-niemieckim. Aby pokazać, że jest to spore zawężenie perspektywy historycznej prezentujemy ulotkę z 1920 roku, która namawiała do optowania za przyłączeniem jak największego terytorium Górnego Śląska do Czechosłowacji. Zachowaliśmy oryginalną pisownię.

Do ludności śląskiej na Śląsku Cieszyńskim!

Przeszłość, poświęcona pracy, porządkowi przodków Waszych mocno woła do Was, jak rozstrzygniecie los Swój, los dzieci i wnuków waszych przy głosowaniu? Cała okolica mówi do Was: Wasze piękne grunta, Wasze piękne szkoły, Wasze stare śląskie zwyczaje, pieśnie, tańce, całe Wasze rodzinne życie, porządek, czystość, szczerość, przeszłość, teraźniejszość i przyszłość. Baczność przy głosowaniu! Jesteście dziećmi oświaty zachodniej! O tą się obecnie rozchodzi. Wasza wolność, to wolność człowieka zachodniego. Obiecana przes Polskę wolność, to dola polskiego chłopa, dęczonego samowolą szlachty polskiej! Bieda galicyjska, gliniane jej chaty, jej nieporządek, brak szkół, ciemno w głowie, ciemno w sercu, bat zamiast prawa, padanie do kolan przestrzegają Ślązacy, przed zaprzańcami ziemi śląskiej i wychwalaczami bogactwa polskiego oraz szlachcickiej wolności. Hasłem Waszym będzie hasło Waszych ojców i przodków: Precz od Polski, z której tylko na Śląsk Cieszyński zimne wiatry wieją!

Dalszŏ tajla artykułu niżyj

Precz z linią demarkacyjną, która nas, Ślązacy oddzieliła od naszych braci, sióstr, ojców i matek naszych, gdzie panuje dziś żołnierz polski bagnetem, batem i ławą, znakami polskiej wolności, prawa i sprawiedliwości w XX. stoleciu. Czytaliście, co się stało w Jaworzu, Jasienicy, Cisownicy, Bażanowicach, Chybiu i t. d.? Stamtąd woła nasz lud śląnski do Was: Nie wierzcie obcym przybyszom ! Nie wolność, ale niedolę Wam niosą ! Ile wzorowych gospodarzy śląskich z pod zaboru polskiego jęczy w kazamatach w Dębiu u Krakowa, we więzienu Wadowickiem, gdzie giną wskutek tyfusa, głodu i zimy. Lekiem dla nich chłosta polskiej straży, uciechą słowa: „Ty głupi durniu śląski!”

Zbliża się chwila! Lud śląski da odpowiedź na tę wychwalaną wolność i obiecanki polskie swoim śląskim słowem : Nielza ! Niemożna wolić z Polakami!

Od stulecii żyli ojcowie nasi w zgodzie z Morawcami, a czym jesteśmy, nauczyliśmy się od Morawców, Czechów i Niemców, ale nie od Polaków. Ojcom naszym wiodło się dobrze w połączeniu sąsiedzkiem z Morawą, i dalej tak będzie. Dlatego nie odda Ślązak głosu dla Polaków, ale dla swoich starych dobrze znąjomych, wypróbowanych przyjaciół, dla Morawców, Czechów, Słowaków, którzy jako dzieci jednej matki łączą się wspólnie w republice czeskosłowackiej! Tylko w republice czeskosłowaciej leży przyszłość Śląska Cieszyńskiego, tam wolność sumienia, tam wolność słowa, wolność polityczna, tam niema gnęsiedłak, mieszczanin, robotnik, ksiądz i rzemieślnik tworzą naród, tam prawo wyborcze, które i mniejszości zabezpiecza udział nie tylko w gminie, ale i w sejmie, tam wolność religijna jak w Ameryce; nich każdy modli się do swoigo Boga, jak się mu podoba, każda narodowość ma prawo pielęgnowania swojego języka we szkole, urzędzie, kościele i prawo do urzędów. Dlatego, ludu śląski, nie dasz się złapać ani groźbami, ani klątwami z ambon podburzycieli polskich, którzy nie sieją, nie źną, lecz z ciemności ludzkiej żyją. Ani buty, ani surduty, ba ani nawet czeskosłowacki cukier, które to towary państwo polskie nakupiło w czeskoslowackej republice za daleko wyższa cenę niż Ciebie sprzedaje teraz przed głosowaniem, aby Ci zamydlić oczy, jak to w Polsce tanio. Po głosowaniu zaśpiewają jednak podburzyciele znów starą pieśń: „Jako było na początku atd.“

Dla tego, bracia i siostry śląskie, robotnicy, rolnicy, rzemieślnicy, żony i dzieci do pracy! Jeden za wszystkich, wszyscy za jednego przy głosowaniu od Ostrawicy aż po Białę.

Precz z polską wolnością, bo to wolność szlachty a nie ludu, precz ze sarmacką oświatą do Azyi, nie na Śląsk. Światło wolności, oświaty, dobrobytu od zachodu świeci! — Śląsk dla Ślązaków a nie dla Polaków ! — Ślązak, Słowak, Morawiec i Czech, to bracia. Polak niech się do Galicyi wytraci. — Głosowaniem dla republiky czeskosłowackiej pokaże Ślązak Polakom drogę do Galicyi.

Skan oryginalnej ulotki: Do ludności śląskiej na Śląsku Cieszyńskim!

Źródło: Śląska Biblioteka Cyfrowa