Didactica magna cz. 10 – elementy metodyki

Muzyka
Kiedy pracujemy, nie unikamy muzyki. Uczniowie często wykorzystują swoje prawo do słuchania muzyki i mówią:  Znalazłem coś – możemy włączyć ,  Zna Pan to ? .
Nie muszą tego mówić po niemiecku – ale się zdarza , a czasem tego oczekuję – zależy od wielu czynników: . Nie jest to wyłącznie rap czy heavy metal. Przysłuchuję się propozycjom i kiedy jest to spektrum bardzo szerokie, oraz na odpowiednim poziomie muzycznym i literackim, to raczej się nie wtrącam. Przyjmuję zaproszenia do dzielenia się moimi gustami muzycznymi. W myśl : De gustibus…., jednak pod jednym warunkiem zasadniczym – wpierw trzeba go mieć (ten gust). A żeby go mieć, to należy się nasłuchać, czytać i dużo nagadać. Wyapada też poznać najnowsze prace z zakresu neuroestetyki. Dlatego na lekcje zapraszam muzyków – wokalistów, instrumentalistów, dyrygentów, kompozytorów.
W grupach opanowanych początkowo przez bezguście gibające się w rytm kiepskiego rapa
i innej pop – pseudomuzyki, proponuję klasykę gatunku, najwyższą jakość danego gatunku. Wtedy pracujemy też nad tekstami i ich miejscem w literaturze.
Od jakiegoś czasu, uczniowie wiedzą , że bogiem muzyki, jest dla mnie J.S. Bach, ale słucham też chorałów, św. Hildegardy z Bingen, Konstantina Weckera i Rammsteina.
Wiedzą też, że nie wstydzę się śpiewać i układać melodie, chociaż słuchem absolutnym to abdarzony nie zostałem.
Czasami rozbieramy gramatycznie teksty Schӧne, Foxa lub Eichendorffa..

Nauka pamięciowa
Nie należy wyklinać kucia. Nauka pamięciowa jest jedną z form uczenia się i to formą niezwykle istotną. Spotykałem uczniów preferujących wkuwanie list słówek i przekonanych
o skuteczności tego działania. Uzasadniali to ćwiczeniem pamięci i potrzeba znajomości słówek. Jest to jakiś dowód, jest to jakiś cel. Nie znam badań porównujących skuteczność zakuwania słówek przez zwolenników tej formy ze skutecznością uczenia się innymi formami opanowywania (czynnego) słownictwa przez uczniów nieprzekonanych do danej formy. Chyba wszystko zależy od przekonań. Przekonania (motywacja) implikują skuteczność uczenia się.
Kto chce, ten niech kuje! Ale do kucia list słówek nie wolno przymuszać. Istnieje sporo dowodów na to, że lepiej uczyć się całych komunikatów. „Teksty” tłumaczą „słówka” przecież chociażby już tylko poprzez kontekst – także kulturowy.
Lepiej jest czytać i słuchać teksty interesujące w sporych ilościach, streszczać je pisemniei opowiadać (też własnymi) słowami, parafrazować itp. Z praktyki wynika, że gimnazjalista jest w stanie opanować „na pamięć” podczas lekcji od 450 do 3600 znaków mniej lub bardziej dokładnie. „Wydajność” obniża się przy przymuszaniu do „dokładnego” wykucia – rośnie stres, presja, obawa przed błędem i karą. Do obniżenia się „wydajności” leksykalnej przyczynia się także chaos lekcyjny wprowadzony w czasach wdrażania metody komunikatywnej przez osoby mylące przyswajanie języka z uczeniem się języka oraz nieuwzględnienie wieku i płci uczących się.
Efektywność uczenia się pamięciowego zależy od nastawień, klimatu lekcji, stosunku wobec nauczanego przedmiotu, ale przede wszystkim od problematyki i nie chodzi tu o tzw. łatwość tematu, ponieważ stopniowanie trudności jest obecnie poddawane w wątpliwość – progresja leksykalna i gramatyczna powinny być indywidualizowane. Wiele zależy od znajomości poszczególnych uczniów, a nie od celów zakładanych dla grupy uczniów. Uczniowie
w grupie, w klasie są różni, pochodzą z różnych domów, zostali przecież urodzeni przez różne matki. A to matki wdrażają/proponują pierwsze formy uczenie się pamięciowego już podczas ciąży. Czytają, rozmawiają, recytują. Albo i nie!

Notatki
Notatki warto prowadzić w dwóch, trzech językach równocześnie. Wpływa to pozytywnie na zapamiętywanie i stosowanie słownictwa i struktur. Docenił to Instytut Goethego w skrypcie: Nauczanie języka niemieckiego po języku angielskim. Denglish to jakieś rozwiązanie szczególnie w pierwszym okresie uczenia się niemieckiego po angielskim. Zjawisko interferencji było w przeszłości przeceniane, jak też i przeceniano błędy językowe. Nieustanne poprawianie pozbawiało chęci uczenia się, demotywowało i często wzmacniało lapsusy, które nabierały cech errorów. W dodatku normy językowe w ostatnich latach uległy rozluźnieniu, czego nauczenie szkolne nie powinno ani ignorować ani sankcjonować.
W przypadku błędów, szczególnie tych niezakłócających komunikacji, jest to być może zjawisko wspomagające proces uczenia się szczególnie drugiego języka obcego po angielskim, którego wersja pop oswaja z językowymi niedoskonałościami. Notatki powinny uwzględniać spostrzeżenia z CLIL, dwujęzyczności i pluralistycznego uczenia/nauczania języków obcych.
Możemy tu stosować języki regionalne i gwary – ostatecznie to bliższa forma interkultury niż obecnie popularyzowane…
Najczytelniejsze zapisy na tablicach (wszelkiego rodzaju), na plakatach(wszelkiego rodzaju), mogą zostać przepisane nieczytelnie. Dobrze więc pisać je w kilku językach – jako swoistego rodzaju parafrazę. Oczywiście piszą wyłącznie uczniowie. Tu warto wspomnieć o tym,
że wartością dodaną może być ćwiczenie pisania ręka silniejsza i ręką słabszą oraz oburącz równocześnie. W dobie neurodydaktyki zyski z tych ćwiczeń są oczywiste.
Stosując zapis dwujęzyczny: zdanie niemieckie, a pod nim bezpośrednie zdanie angielskie lub polskie (w miarę możliwości w przekładzie lingwistycznym) wspomagamy pamięćdodatkowo. Zapisy powinny wygląd w tym przypadku jak poniżej. Gorszym sposobem jest pisanie/translacja „obok siebie”. Ruch gałki ocznej bardziej dekoncentruje niż uchwycenie całego obrazu. Chyba, że umiemy czytać całościowo poprzez tzw. „rzutokiem”.
Wie / alt / bist / du ?
How / old / are / you ?

Wie gehts ?
Jak idzie ?( Zdanie poprawne po śląsku ?)

Dalszŏ tajla artykułu niżyj

Ich / interessiere / mich / für
I am / interessted / / in
Ja / interesuję / się / –

Taki właśnie zapis wspomaga pamięć. Oko nie lubi błądzić – lubi obraz całościowy. Teksty te nagrywam i udostępniam uczniom. Że wymowa nauczycielska? 80 milionów obywateli RFN posługuje się 100 odmian niemieckiego, że nie wspomnę o imigrantach.
Zaawansowana notatkę uczniowie przysyłają mi na mejla – tam koryguję je i zaopatruję
w objaśnienia. Przy korekcie notatek unikam czerwieni. Czerwień wspomaga pamięć, owszem, ale sprzyja też zapamiętywaniu sąsiedztwa, czyli błędu.
Uczniowie są wdrażani do znaków/liter okrągłych, owalnych, miękkich, przyjaznych.
Uczniowie zapisują swoje myśli, spostrzeżenia jako mind map, tabele, grafiki, wizualizacje, ilustracje, logo, itp. Korzystamy z tablic, flipchartów, papierów, mazaków, pędzli i kredy kolorowej. Kartki muszą spełniać wymogi estetyki: marginesy, odstępy, równe brzegi. Tekst w wordzie należy wyjustować i przerzucić „sierotki”.
Tekst ukazał się w roku 2013 w warszawskim wydawnictwie Edustore pana Marcina Polaka https://edustore.eu/publikacje-edukacyjne/77-45-minut-praktyczny-poradnik-dla-nauczycieli-jezykow-obcych.html