Artikel ô Cornwall a Oberschlesien wydany we Anglije
We novembrze 2022 ôstoł veröffentlichowany beitrag we angylskij gŏdce ôd Katy Humberstone ze University of Exeter a Adam Kubik ze Universität Heidelberg. We tym beitragu Cornwall ôstoł vergleichowany ze Oberschlesien/Gōrnym Ślōnskym.
Artikel ô kulturach a gŏdkach Cornish a Ślōnski ukŏzoł se we 7. bandzie ôd Question Journal. Je to jahrbuch wydŏwany bez South, West & Wales Doctoral Training Partnership (SWW DTP) ze sitzym we Bristol (UK), also cooperatiōm schulōw doktorskych we Połejdniowyj a Zachodnij Anglije a Wales. Titel przewodniy tygo bandu je „Sustainability and Innovation” (nachhaltigkeit a innovacyje), bezto artikel, ftory schreibli zusammen do kupy Katy Humberstone a Adam Kubik mianuje se:
‘Sustaining Cornish and Silesian?’: The Case of Two (In)visible and (Un)heard Minority Cultures in Europe
Dalszŏ tajla artykułu niżyj
(‘Uchŏwaniy Cornish a Ślōnskygo?’: Fall ôd Dwōch (Niy)Widocznych a (Niy)Słyszanych Minderheitkulturōw we Europie)
Je to krōtkŏ analiza aktualnyj situacyje we ôbu europyjskich regionach, ftore se rōżniōm kulturōm a gŏdkōm ôd reszty landōw, we ftory se dzisiej znejdujōm. We teili ô Ślōnsku mōmy pokŏzanŏ mapa aufteilowaniŏ Oberschlesien na Czechy a Polcka, a tukej jeszcze na Ôpolcke a Ślōnske Woiwōdztwo. Do tygo podany mōmy angaby ô situacyje dzisiejszyj skiż (niy)uznaniŏ ślōnskygo jako gŏdki a schwierigkeitōw ze tym zwiōnzanych. Je sam tysz prziônaczōny beispiel „Ślōnskij Amabsady” ôd Łukasza Kohuta, a ônygo gŏdka po ślōnsku, kōnferyncyjŏ a resolucyjŏ ô ślônskij gŏdce we EU-Parlamyntcie ôd deyembra 2020 aże do februara 2022.
Analiza skupiōł se na starich a nowich mediach wedle kulturōw ôd Cornish a Ślōnskygo. We beispielu ślōnskim mōmy verlagi, internetseity a initiativy przikludzōne, co se engagejōm (ôd franz.: s’engager) we kultivowaniy ślōnskij gŏdki (aufzählowany tukej tysz je Wachtyrz.eu, sklepy choby Gryfnie a Ajncla, a zusätzlich Silesian Business Park).
We artiklu niy brachuje krōtkych informacyjōw ô ślōnskij literaturze ze dzisiej choby erfolgōw ôd Szczepōna Twardocha a Zbigniywa Rokity, co ôtwiyrajōm ôczy na ślōnskŏ kultura a gŏdka Polŏkōm a niyftorym Ślōnzŏkōm (do tygo we beispielu Twardocha tysz i czowiykōm we niymiyckogŏdkowych landach). Je tysz bezug do piyrszych ksiōnżkōw ganz po ślōnsku a i ônych co schreibniynte ôstały we gŏdkach ôbu minderheitōw rodzimych Oberschlesien: deutsch a ślōnski.
Na kōncu artikel mŏ focus na diaspory swojij kultury a gŏdki, co dodŏwoł globalnygo wymiaru tym dwōm relativ małym regiōnōm Cornwall a Oberschlesien. Bezto tysz tukej je kriticzni blick na Silesian Texans ze kritikōm polonizacyje ślōnskich siedlungōw a kultury i gŏdki we Texajsie. Sam tysz erwähnowany je Michael Sowa a ônygo roman „Tam, kaj niy padŏ”, ftory lekko kriticznie podważŏ polckojś Ślōnzŏkōw we Texajsie, co wyczitać barzij poradzi Ślōnzŏk niże fto inkszy. Artikel bereichowany je bez fotografije, ftore pokŏzujōm kōnsek ślōnskij kultury.
Jako prziszło do tygo artikla?
We novembrze 2021 bōł workshop ze vernetzungu modych wissenschaftlerōw a pisaniŏ akadymickygo we zusammenarbeitcie ze nowymi partnerōma we Buckfast Abbey ôrganizowane bez SWW DTP. Einladung na tyn workshop dostoł Adam Kubik ôd Maria Rupprecht, ftorŏ warcyj sztudiyrowała we Heidelbergu, a terŏzki kludzi doktorat we Bristol. Po 5-minutes-speed-presentation kŏżdygo ze kŏżdym, also krōtke gŏdki ô swojych projektach a zainteresowaniach, kŏżdy teilnehmer mioł se überlegować ze kim poradziōłby widzieć jaki zusammenarbeit. Nŏstympnygo dnia przi śniŏdaniu czowiyk miŏ pogŏdać ô möglichkeitach a wizjach jake se miyniōm ze eventualnygo zusammenarbeitu ze inkszymi teilnehmerōma. Tukej socjolinguistka Katy Humberstone a ônyj expertiza ô reaktywowaniu Cornish, analiza dzisiejszij kultury medialnyj Cornish a diaspory ze Cornwall we Mexico ze 19. Jahrhundertu pasowała do tymatu ślōnskygo nŏlepij. Ôdnij themengebiety pasowały dojś fest do themenfeldōw, ze ftorymi se zajmuje kōmparatista Adam Kubik we Heidelbergu ô Ślōnsku a Silesian Texans. Bezto ôd dezembra 2021 aże latojś 2022 ônaczyjli do kupy artikle po angylcku, ftore dŏwajōm einblick we aktualnŏ analiza ôbu regionōw. Je to piyrszi artikel, ftory se ukŏzoł niyskorzij a idzie ônygo przeczitać pod tym sam linkym: Question Journal. A New Journal for the Humanities. Vol. 7 “Sustainability and Innovation”, p. 16-28.