Andrzejki na Ślōnsku
Dzisioj mōmy Andrzejkia co to takigo ano Andrzejki to wieczōr wrōżb ôdprawianych we nocy ze 29 na 30 listopada, tj. wtedy kiedy przipado wilijo św. Andrzeja. U nas je to świynto uciechy dlo frelek a w Szkocji to świynto narodowe.
Kiejś downi wrōżby andrzejkowe były przeznaczōne yno dlo niewydanych dziołchōw. Same wrōżby wtedy taktowano poważnie niy to co tera i ôdbywały sie yno we chałpach. Nieskorzi dziołchy zbiyrały sie we jednym miejscu i wrōżyły se kiero sie pryndzy wydo, co przetwało do dzisioj. Je s tym wiela uciechy. Je wiela sposobōw wrōżynio a jednym s nich je wosk, kieryn dziołchy wlywajōm na wody. Po jego wyglōndzie wrożōm se co jich czeko. We tych uciechach bierōm udział niy yno samotne frelki ale i mynżatki i stateczne baby. Przeca i ône chcōm wiedzieć, co jich czako we prziszłości czy ôstanōm starkami a wdowy czy na nowo sie wydajōm. Nojbardzi jednako rozchodzi sie ô te samotne, kere ustawiajōm szczewiki jedyn za drugim aż do dźwiyrzi do proga. Ta kieryn szczewik znojdzie sie piyrszy na progu mo szansa na wydani. Dziołchy słuchajōm tyż ze kierej strōny zaszczeko pies, bo to s tej strōny przidzie karlus. Strugajōm jeszcze jabko i kierej ôstróżina je najdłogszo ta ciepie jōm bez pleca i jak i wyndzie jakoś litera, to na ta litera mo mieć na miano prziszły kawalyr. Szkryflajōm tyż kartki na kirych sōm miana, a potym przekuwajōm to szpyndlikiym. Tak se wrożōm tyż synki yno zamiast mian swojich majōm miana dziołchōw. To jednako je już trocha nowszo tradycjo.
Te i wiela jeszcze inszych zachowały sie u nas dzisioj na Ślōnsku. Na naszych wsiach jeszcze Koła Gospodyń Wiejskich, żeby zachować tradycjo Andrzejkowo spotyko sie na takich fajerach. I tu bierōm udział wszystki baby, a wiela je uciechy przi tymu to wiedzōm ône same.
Regina Sobik
Dalszŏ tajla artykułu niżyj
Obraz Henryk Niestrój z Pixabay