Współczesna edukacja na Górnym Śląsku – kompetencje kluczowe (cz.1)

Aleksander Lubina
Cykl: Współczesna edukacja na Górnym Śląsku – kompetencje kluczowe (cz.1)
Kompetencje kluczowe, które zostały na nowo zdefiniowane w dokumencie Rady Unii Europejskiej z dnia 22 maja 2018 r. (zalecenie Rady UE 2018). W dokumencie opisano ich osiem:
• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;
• kompetencje cyfrowe;
• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
• kompetencje obywatelskie;
• kompetencje w zakresie przedsiębiorczości;
• Rady Unii Europejskiej z dnia 22 maja 2018 roku w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie, opublikowane w Dz. U. Unii Europejskiej C189/2.
• https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=OJ:C:2018:189:FULL&from=DE
• https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32018H0604(01)&from=en

Wdrażanie kompetencji kluczowych regulują następujące dokumenty:
– Ustawa z dnia 14 grudnia 2016r. Prawo oświatowe;
– Rozporządzenie MEN z dnia 14 lutego 2017r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej;
– Rozporządzenie MEN z dnia 11 sierpnia 2017r. w sprawie wymagań wobec szkół i placówek;
– Zalecenia Rady Europejskiej z dnia 22 maja 2018r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie;
– Rozporządzenie MEN z dnia 25 sierpnia 2017r. w sprawie nadzoru pedagogicznego;
– Rozporządzenie MEN z dnia 29 maja 2019r. w sprawie szczegółowych kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczycieli;
– Rozporządzenie MEN z dnia 26 lipca 2018r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli.

Aktualna podstawa programowa zobowiązuje do rozwijania kompetencji kluczowych. Zobowiązuje do łączenia sprawności, wiedzy, umiejętności i postaw niezbędnych dla samorealizacji i życie w społeczeństwie.

Osiem kompetencji kluczowych to obecnie:

Dalszŏ tajla artykułu niżyj

1) Kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji
to zdolność identyfikowania, rozumienia, wyrażania, tworzenia i interpretowania pojęć, uczuć, faktów i opinii w mowie i piśmie, przy wykorzystaniu obrazów, dźwięków i materiałów cyfrowych we wszystkich dziedzinach i kontekstach.

2) Kompetencje w zakresie wielojęzyczności to zdolność do prawidłowego i skutecznego korzystania z języków w celu porozumiewania się. Jeśli chodzi o zakres umiejętności, pokrywa się on zasadniczo z umiejętnością rozumienia i tworzenia informacji. osoby. Kompetencje językowe zawierają w sobie wymiar historyczny oraz kompetencje międzykulturowe. Opierają się na zdolności do, jak to określono w europejskim systemie opisu kształcenia językowego, pośredniczenia między różnymi językami i mediami.
Pozytywna postawa obejmuje docenianie różnorodności kulturowej, a także zainteresowanie różnymi językami i komunikacją międzykulturową oraz ciekawość ich. Mieści się w tym również poszanowanie indywidualnego profilu językowego każdej osoby, w tym szacunek zarówno dla języka ojczystego osób należących do mniejszości lub pochodzących ze środowisk migracyjnych, jak i docenianie języków urzędowych danego kraju jako wspólnych ram interakcji.

3)
A. Kompetencje matematyczne to rozwijanie i wykorzystywanie myślenia i postrzegania matematycznego do rozwiązywania problemów w codziennych sytuacjach.
B. Kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych dotyczą zdolności i chęci wyjaśniania świata przyrody z wykorzystaniem istniejącego zasobu wiedzy i stosowanych metod, w tym obserwacji i eksperymentów, w celu formułowania pytań i wyciągania wniosków opartych na dowodach.
Pozytywna postawa w matematyce opiera się na szacunku dla prawdy oraz na chęci szukania argumentów i oceniania ich zasadności.
C. Nauki przyrodnicze, technologia i inżynieria obejmują główne zasady rządzące światem przyrody, podstawowe pojęcia naukowe, teorie, zasady i metody, technologię oraz produkty i procesy technologiczne, a także rozumienie wpływu nauki, technologii, inżynierii i ogólnie działalności człowieka na świat przyrody.
Kompetencje obejmują postawy krytycznego rozumienia i ciekawości, poszanowanie kwestii etycznych oraz wspieranie zarówno bezpieczeństwa, jak i zrównoważenia środowiskowego, w szczególności w odniesieniu do postępu naukowo-technicznego w indywidualnym kontekście danej osoby, jej rodziny i społeczności oraz zagadnień globalnych.

4) Kompetencje cyfrowe obejmują odpowiedzialne korzystanie z technologii cyfrowych do celów uczenia się, pracy i udziału w społeczeństwie.
Umiejętności obejmują zdolność do korzystania z treści cyfrowych, uzyskiwania do nich dostępu, ich filtrowania, oceny, tworzenia, programowania i udostępniania. Niezbędna jest zdolność do zarządzania informacjami, treściami, danymi i tożsamościami cyfrowymi oraz do ich ochrony, a także do rozpoznawania i skutecznego wykorzystywania oprogramowania, urządzeń, sztucznej inteligencji lub robotów.

5) Kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się wymagają również życia. Umiejętności obejmują zdolność określania swoich możliwości, koncentracji, radzenia sobie ze złożonością, krytycznej refleksji i podejmowania decyzji. Konieczna jest zdolność do porozumiewania się w różnych środowiskach i do pracy zespołowej. Obejmuje to okazywanie tolerancji, wyrażanie i rozumienie różnych punktów widzenia, a także zdolność tworzenia poczucia pewności i odczuwania empatii. Opierają się na współpracy, asertywności i prawości. Obejmują one poszanowanie różnorodności innych osób i ich potrzeb oraz gotowość do pokonywania uprzedzeń i osiągania kompromisu.

6) Kompetencje obywatelskie opierają się na znajomości podstawowych pojęć i zjawisk dotyczących osób, grup, organizacji zawodowych, społeczeństwa, gospodarki i kultury. Obejmuje to rozumienie wspólnych europejskich wartości, wyrażonych w art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej oraz w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej. Niezbędna jest znajomość integracji europejskiej, jak również świadomość różnorodności i tożsamości kulturowych w Europie i na świecie. Obejmuje to rozumienie wielokulturowych i społecznoekonomicznych wymiarów społeczeństw europejskich, a także wkładu narodowej tożsamości kulturowej w tożsamość europejską.
Obejmuje to krytyczne myślenie i całościowe rozwiązywanie problemów, a także umiejętność
Fundamentem odpowiedzialnej i konstruktywnej postawy jest poszanowanie praw człowieka jako podstawy demokracji. Konstruktywne uczestnictwo obejmuje gotowość do udziału w demokratycznym procesie decyzyjnym na wszystkich szczeblach oraz w działalności obywatelskiej. Obejmuje ono popieranie różnorodności społecznej i kulturowej, równouprawnienia płci oraz spójności społecznej, zrównoważonego stylu życia, promowanie kultury pokoju i braku przemocy, gotowość do poszanowania prywatności innych osób oraz przyjmowania odpowiedzialności za środowisko.

7) Kompetencje w zakresie przedsiębiorczości to między innymi zdolność wykorzystywania szans i pomysłów oraz przekształcania ich w wartość dla innych osób. Przedsiębiorczość opiera się na kreatywności, krytycznym myśleniu i rozwiązywaniu problemów, podejmowaniu inicjatywy, wytrwałości oraz na zdolności do wspólnego działania służącego planowaniu projektów mających wartość kulturalną, społeczną lub finansową i zarządzaniu nimi.
Obejmują konkretne możliwości nabywania doświadczeń w zakresie przedsiębiorczości, tzn.
• praktyki w firmach lub wizyty przedsiębiorców w instytucjach kształcenia i szkolenia
• nabywanie praktycznych doświadczeń przedsiębiorczych, takich jak: ćwiczenia z kreatywności, start-upy, studenckie inicjatywy na rzecz przedsiębiorczości, symulacje biznesowe, uczenie się przedsiębiorczości oparte na projektach
• partnerstwa i platformy skupiające szkoły, społeczności i przedsiębiorstwa na szczeblu lokalnym, szczególnie na obszarach wiejskich.
Umiejętności w zakresie przedsiębiorczości obejmują zdolność pracy samodzielnej i zespołowej, mobilizowania zasobów (ludzi i przedmiotów) oraz prowadzenia działalności gospodarczej. Uwzględnia to również zdolność podejmowania decyzji finansowych związanych z kosztem i wartością. Kluczowe znaczenie ma zdolność skutecznego komunikowania się i negocjowania z innymi osobami, a także radzenia sobie z niepewnością, dwuznacznością i ryzykiem jako elementami procesu podejmowania świadomych decyzji.

8) Kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej
Kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej obejmują rozumienie sposobów kreatywnego wyrażania i komunikowania pomysłów i znaczeń w różnych kulturach, za pomocą różnych rodzajów sztuki i innych form kulturalnych, oraz poszanowanie dla tego procesu. Obejmują one angażowanie się w rozumienie, rozwijanie i wyrażanie własnych pomysłów oraz odczuwanie swojego miejsca lub roli w społeczeństwie na wiele różnych sposobów i w wielu kontekstach. Kompetencje te wymagają znajomości lokalnych, regionalnych, krajowych, europejskich i ogólnoświatowych kultur i sposobów ekspresji, w tym ich języków, dziedzictwa i tradycji oraz produktów kulturowych, a także zrozumienia, w jaki sposób te ekspresje mogą wpływać na siebie wzajemnie i na pomysły poszczególnych osób.
Kluczowe znaczenie ma otwartość wobec różnorodności ekspresji kulturalnej i jej poszanowanie, wraz z etycznym i odpowiedzialnym podejściem do własności intelektualnej i kulturowej. Pozytywna postawa obejmuje również ciekawość świata, otwartość na wyobrażanie sobie nowych możliwości oraz gotowość do uczestniczenia w doświadczeniach kulturalnych.

Metody pracy pomagające rozwijać kompetencje kluczowe to m.in.:
• Projekt edukacyjny
• nauczanie zorientowane na działanie (Handlungsorientierter Unterricht / Learning by doing)
• LdL (Lernen durch Lehren)
• CLIL (Context and Language Integrated Learning)
• Flipped Classroom (odwrócona klasa) +Khan Academy
• Roll plays
• Storrytelling
• grupa rosnąca

Publikacje cyklu Współczesna edukacja na Górnym Śląsku znajdują się na:
wachtyrzu.eu https://wachtyrz.eu/
oraz na stronie fb Środowisko i język Górnego Śląska
https://www.facebook.com/profile.php?id=61550746354882

O kompetencjach kluczowych pisały uczennice i pisali uczniowie w publikacji
Nusskern – po owocach ich poznacie.
https://edustore.eu/publikacje-edukacyjne/106-nusskern-po-owocach-poznacie-uczniowie-o-skutecznych-metodach-nauki-jezykow-obcych.html

Następny tekst będzie o nauczaniu i uczeniu się metodą projektów.