Bydōm godać ô godce
Chorzowskie koło RAŚ aktywnie zaangażowało się w pomoc przy projekcie realizowanym przez Uniwersytet Śląski wspólnie z Uniwersytetem Carla von Ossietzky’ego w Oldenburgu w Niemczech.
Projekt nazywa się „Niemiecko-polskie ogólnojęzykowe leksykalne paralelizmy w obecnie używanym języku śląskim”. Jak udało nam się dowiedzieć od przeprowadzającej badania Pani doktor Jagny Malejko celem badań jest ustalenie, w jakim stopniu współcześni Ślązacy, ci na co dzień mówiący po śląsku, używają słów pochodzenia niemieckiego. Jak często posługują się śląskim w stosunku do polskiego i innych języków, oraz jakie jest ogólne nastawienie językowe na Śląsku. Projekt ma być realizowany do roku 2019 w tym czasie będą przeprowadzone badania na terenie województwa w tym w naszym mieście. Wyniki badań zostaną opracowane i opublikowane w dużej monografii tworzonej przez pracowników naukowych Uniwersytetu Śląskiego i Uniwersytetu w Oldenburgu.
Materiał do badań ma zostać zgromadzony na podstawie ankiet przeprowadzonych w najbliższym czasie. Koło chorzowskie Ruchu Autonomii Śląska podjęło się organizacji spotkań z zainteresowanymi, wzięciem udziału w badaniach. Planujemy co najmniej dwa razy w miesiącu począwszy od lutego 2018 spotykać się z mieszkańcami naszego miasta i miast ościennych. Temat jest bardzo ciekawy już same nazwiska kierujących projektem robią wrażenie, prowadząca ze strony Uniwersytetu Śląskiego profesor Jolanta Tambor od lat zaangażowana w sprawy języka śląskiego oraz ze strony Uniwersytetu w Oldenburgu prof. Gerd Hentschel wskazują, że warto go wspierać.
Jak mówi pani Jagna Malejko materiał do badań ma zostać zgromadzony na podstawie ankiet przeprowadzonych wśród mieszkańców regionu nadal porozumiewających się po śląsku. Ankieta o której mowa składać się będzie z dwóch części. Pierwsza ma na celu ustalenie skąd pochodzi respondent, w jakich miejscowościach mieszkał i jak długo, czy jego współmałżonek pochodzi z rodziny śląskiej, z kim rozmawia /rozmawiał po śląsku, itp. Pytania dotyczą także częstotliwości użycia języka polskiego w stosunku do śląskiego, nastawienia ankietowanych do nauczania śląskiego w szkołach, a także do promocji języka regionu w mediach, urzędach i przestrzeni publicznej. Ankietowani określają także swój stopień znajomości języka niemieckiego oraz innych języków, np. angielskiego, rosyjskiego, francuskiego. W drugiej części ankiety respondenci proszeni są o zaznaczenie, jak często używają słów śląskich decydując się na użycie na przykład słowa biglować czy prasować, okulary czy bryle itd. Ankietowany zaznacza częstotliwość użycia: głównie, częściej, jednakowo często, rzadziej, bardzo rzadko, nigdy (ale znam), nigdy (bo nie znam).
Pierwsze ankiety zostały przeprowadzone w listopadzie i grudniu 2017, łącznie ma ich zostać przeprowadzonych 2000. Nie ma ograniczenia co do wieku respondentów, z tym że osoby niepełnoletnie muszą mieć zgodę rodziców. Ankiety są anonimowe, respondenci podają jedynie rok urodzenia i płeć.
Najciekawszą wiadomość Pani Jagna przekazuje na sam koniec. Wszyscy uczestnicy projektu otrzymają maszketne taśki z logo obu Uniwersytetów lub uniwersalny pendrive do wyboru.
Krzysztof Szulc – radny Chorzowa, Ruch Autonomii Śląska