Nauczanie poprzez działanie – współczesna edukacja na Górnym Śląsku

Aleksander Lubina

Cykl: Nauczanie poprzez działanie – współczesna edukacja na Górnym Śląsku

Pojęcia kluczowe:
– uczenie się/nauczanie poprzez działanie (learning by doing)
– uczenie się dzięki zbieraniu doświadczeniu
– uczenie się wielokanałowe
– uczenie się przez nauczanie (LdL)
– projekt edukacyjny
– podstawa programowa

Uczenie się/nauczanie poprzez działanie nie jest niczym nowym. Piramidy, mury, drogi i katedry są owocami uczenia się przez działanie. W rodzinach budowniczych chińskich, amerykańskich, egipskich oraz rody budowniczych średniowiecznej Europy przekazywano wiedzę i doświadczenie. Podobnie było w klasztorach.
Na uczeniu się/nauczaniu poprzez działanie opierały się szkoły Montessori, Steinera, Deweya i Kamińskiego.
Uczenie się/nauczanie poprzez działanie umożliwia uczenie się w każdym wieku, od przedszkola do śmierci, a doświadczenie przekazane zostaje i po śmierci w postaci dzieł.
Można, a nawet należy, uczyć się międzypokoleniowo. Ten sposób edukacji daje równiejsze szanse wzrokowcom, słuchowcom, kin estetykom i rozum owcom – zwłaszcza jeżeli pracują w zespołach.
Uczenie się/nauczanie poprzez działanie redukuje wpływy bieżącej polityki/władzy wykorzystującej podręczniki szkolne do osiągania doraźnych celów, czyli do utrzymania władzy.
Uczenie się poprzez działanie umożliwia pozyskiwanie środków zewnętrznych (m.in. granty), udział w konkursach (z nagrodami), nauczanie projektami ma miejsce w klasie, w szkole, w środowisku edukacyjnym / krajobrazie kulturowym.

Dalszŏ tajla artykułu niżyj

W poprzedniej części cyklu wspomniałem o Johnie Deweyu uznawanego za jednego z pierwszych zwolenników edukacji opartej na projektach dzięki swojej idei „uczenia się przez działanie”. W My Pedagogical Credo (1897) Dewey wyliczał swoje przekonania, wśród których znalazł się pogląd, że „nauczyciel nie jest w szkole po to, aby narzucać dziecku pewne idee czy kształtować pewne nawyki, lecz jest tam, jako członek społeczności, po to, aby wybierać wpływy, które będą miały wpływ na dziecko i pomogą mu właściwie na nie zareagować”.
Dewey oparł swój system pedagogiczny na rozumieniu doświadczenia jako istoty prawdy – prawdziwe jest to co sprawdza się w działaniu jako prawdziwe. Doświadczenie jest źródłem zdobywania i weryfikowania wiedzy, stąd w jego szkole pracy rozwijane było hasło: uczenie się przez działanie.

A tu wizualizacja współczesnych rozważań:

0:00 Arguably the most natural and powerful form of learning 0:04 is through experience, 0:04 or more precisely through reflection on doing. 0:09 Also called experiential learning,
0:11 it’s what prima ballerinas do 0:13 after their performance at the national opera. 0:16
But it also happens to boys that are sad 0:19 because their father got angry 0:21 when they played football in the living room. 0:23 By the age of one, 0:26 we all had our own painful encounter with 0:28 experiential learning 0:29 when we tried to walk, failed, 0:32 fell and cried like, well a baby… 0:35 And even though this was an unpleasant and 0:38 discouraging exercise that lasted for months 0:41 in the end 0:42 we all made it. 0:43 How is that possible? 0:45 As soon as we fell and the first shock was over, 0:50 our brain unconsciously began to make sense 0:53 out of all of the information available 0:55 to identify how this embarrassment occurred. 0:57 It remembers that when we pushed ourselves up, 1:01 everything was fine: 1:02 our feet on the floor, 1:04 our arms in position and our head 1:06 and shoulders up right. 1:08 Ready to go! 1:09 When our upper leg muscles 1:13 pulled our left foot 12.3% to the front 1:16 at an angle of 23 degree, 1:18 our arms didn’t compliment the movement 1:20 and the ventricles in the inner ear, 1:22 responsible for static balance, 1:25 got confused for a second. 1:26 When at the same moment the cat ran by, 1:29 our eyes sent an alarming signal to the hippocampus 1:33 and we completely lost it… 1:34 Outch! 1:36 Unconsciously this is how our brain analyses 1:40 the relationship of events within our body 1:43 or in the environment. 1:44 It happens all the time as we learn to walk, 1:48 talk, 1:48 kiss, 1:49 function in a fancy office 1:51 or dance the salsa. 1:53 Once we understand the connections between 1:56 what went wrong, 1:57 we know what we need to change 1:59 when we try the next time. 2:00 Experiential Learning 2:04 can also be used explicitly to learn a new skill 2:07 or to become better at what we already love doing. 2:10 Here is how it works:
2:12 First get yourself into a situation to experience. 2:16 After, reflect on what happened. 2:19 Then try to understand the relationships 2:22 to form an abstract concept 2:24 – if I do A,
2:25 I get B. 2:27 Last, decide what to do differently next time. 2:30 Then do it again. 2:32 For example 2:35 if you want to learn how to ride a bicycle, 2:37 the following might happen:
2:39 You get onto the bike and start kicking the pedals. 2:42 As you are afraid of speed, 2:45
you ride too slowly and you fall to the side. 2:47 Afterward 2:49 you remember that you fell at the exact moment 2:52 when your speed was the slowest 2:53 Then you form the abstract and slightly dangerous idea: 2:57 speed equals stability 3:00 Next time, you decide, you’ll speed up 3:03 Lets try that again: 3:06 This time you ride fast. 3:09 In fact, so fast that you crash straight into the next fruit stall. 3:13 Your head hurts 3:15 and you realize that speeding like that is really dangerous. 3:18 You create the next abstract thought: 3:21 speed is danger and danger needs protection 3:25 You then decide to wear a helmet next time 3:28 Experiential learning is also believed to be responsible 3:33 for the fact that musicians 3:34 generally fare better at most tests, 3:37 regardless of what they measure. 3:38 People that practice an instrument 3:41 not only engage their brain in motor, 3:43 visual and auditory areas, 3:45 but they also learn by reflecting on what they’re doing 3:49 with a fast feedback loop 3:50 – a wrong tone on the violin sounds too terrible 3:54 to remain unnoticed. 3:56 While playing they therefore not only learn to make music, 4:00 but also that progress in general comes through practice, 4:03 reflection, 4:04 understanding, 4:05 and repetition. 4:06 You can use it with your friends 4:10 or colleagues when working on a project. 4:12 Silicon Valley start-ups do it 4:14 when they tell their developers to get out of the building! 4:17 After the interaction with real potential customers, 4:20 the team gets together, 4:22 analyses the feedback 4:23 and decides what to do next. 4:25 If you are all by yourself learning something 4:30 where feedback doesn’t come fast and painfully, 4:32 get going 4:33 and look for someone 4:34 who can give you a second opinion along the way 4:37 for students that can be a friend or the teacher, 4:40 for entrepreneurs that’s the mentor 4:42 and for journalists a blog where readers can comment. 4:46 Tell us, what do you think? 4:49 Is learning through reflecting on doing 4:52 only good when acquiring new hands-on skills 4:55
or is it also suitable to study science, 4:58 math, 4:58 the humanities 5:00 or abstract art?

0:00 Prŏwdopodobnie nojbarzij naturalnŏ i skutecznŏ forma uczyniŏ sie 0:04 ôdbywŏ sie bez doświadczynie, 0:04 abo akuratnij bez refleksyjõ nad fungowaniym. 0:09 Nazywane tyż uczyniym sie bez doświadczynie, 0:11 tak robiōm primabaleriny 0:13 po wystympie w ôperze nŏrodowyj. 0:16 Ale trefiŏ sie to tyż synkōm, co sōm smutni 0:19, pōniywŏż jejich fater sie rozzłościł 0:21, kej grali w fuzbal w zalōnie. 0:23 W wieku jednego roku, 0:26 wszyjscy mieli my włŏsne bolōncy tref z naukōm bez doświadczynie, 0:28 kedy prōbowali my chodzić, ale niy podarziło nōm sie to, 0:32 upadli my i płakali my jak dziecko… 0: 35 I chociŏż było to niyprzijymne i 0:38 zniechęcające ćwiczynie, co trwało miesiōncami 0:41, w kōńcu 0:42 wszyjskim sie podarziło. 0:43 Jak to możliwe? 0:45 Kej ino upadli my i minōł piyrszy szok, 0:50 nasz mōzg nieświadomie zaczōn rozumieć syns 0:53 podle wszyjskich przistympnych informacyje 0:55 coby zidyntyfikować, jak doszło do tego zestaraniŏ. 0:57 Pamiyntŏ, iże kedy my sie dźwigli, 1:01 wszyjsko było w porzōndku: 1:02 nasze sztopy na zŏlowi, 1:04 nasze rynce w ôdpednij pozycyje, a gowa 1:06 i ramiōna w gōrze. 1:08 Gotowi do fungowaniŏ! 1:09 Kedy miynśnie wiyrchnij czynści nogi 1:13 wyraziyły naszã lewõ stopã 12,3% do przodka 1:16 pod kōntym 23 stopniōw, 1:18 nasze ramiōna niy pasowały do ruchu 1:20 a kōmory po wnōntrznyj strōnie ucho, 1:22 zapowiedzialne za rōwnowŏgã statycznõ, 1:25 poczułch sie zdezorientowany na sekundã. 1:26 Kej w tym samym mōmyncie kole przebiygoł kot, 1:29 nasze ôczy wysłały sygnał do hipokampa 1:33 i do kna straciyli my czujność… 1:34 Outch! 1:36 Nieświadomie w tyn spōsōb nasz mōzg analizuje 1:40 powiōnzaniŏ zdarzyń w naszym ôrganiźmie 1:43 abo w jego ôbtoczyniu. 1:44 Dzieje sie to cołki czas, kej uczymy sie chodzić, 1:48 ôzprawiać, 1:48 całować, 1:49 robić we szykownym biōrze 1:51 tańcować salsę. 1:53 Kedy już zrozumiymy powiōnzaniŏ pōmiyndzy 1:56, co poszło niy ja, 1:57 wiymy, co muszymy zmiynić 1:59, kej sprōbujymy nastympnym razym. 2:00 Uczynie sie bez doświadczynie 2:04 idzie tyż spotrzebować bezpostrzednio do nauki nowych kōnsztu 2:07 abo do stōniŏ sie lepszymi w tym, co już przajymy robić. 2:10 Ôto jak tyj kanōny: 2:12 Nojprzōd znojdź sie w sytuacyje, co możesz doświadczyć. 2:16 Potym zastanōw sie nad tym, co sie stało. 2:19 Potym sprōbuj zrozumieć znŏleżności 2:22, coby utworzić abstrakcyjne pojyńcie 2:24 – jeźli zrobiã A, 2:25 Rozumiã B. 2:27 Na kōniec uzdej, co nastympnym razym zrobić inakszyj. 2:30 Potym zrōb to jeszcze rŏz. 2:32 Bez tyn przikłŏd 2:35, jeźli chcesz nauczyć sie jeździć na kole, 2:37 może sie trefić dalij pokŏzanŏ sytuacyjŏ:
2:39 Siŏdŏsz na koło i zaczynŏsz kopać w depty. 2:42 Jak #bŏć sie wartkości, 2:45 jedziesz za poleku i przewrŏcŏsz sie na bok. 2:47 Potym 2:49 spōminŏsz sie, iże upŏd żeś akuratnie w tym mōmyncie 2:52, kedy jechołś #poleku 2:53 Tedy formułujesz abstrakcyjny i niyco niybezpiecznŏ idyjŏ: 2:57 wartkość rōwnŏ sie stabilność 3:00 Nastympnym razym uzdŏsz, przyspieszysz 3:03 Sprōbujmy jeszcze rŏz: 3:06 Tym razym jedziesz wartko. 3:09 Właściwie tak wartko, iże trzaskŏsz prosto w dalszy stragan z ôwocami. 3:13 Boli Cie gowa 3:15 i zdŏwŏsz sie sprawã, iże takŏ wartkość je naprŏwdã niybezpiecznŏ. 3:18 Tworzisz nastympnõ abstrakcyjnõ myśl: 3:21 wartkość je niybezpieczyństwym i niybezpieczyństwo wymŏgŏ ôchrōny 3:25 Potym decydujesz sie nastympnym razym założyć kask 3:28 Uwŏżŏ sie, iże za to zapowiedzialne je tyż uczynie sie bez doświadczynie 3:33 muzyki 3:34 gyneralnie radzōm sie lepij z wiynksza testōw, 3:37 niyznŏleżnie ôd tego, co mierzōm. 3:38 Ôsoby ćwiczōnce na insztrumyncie 3:41 niy ino angażyrujōm mōzg w przestrzyństwa motoryczne, 3:43 wzrokowe i słuchowe, 3:45, ale tyż uczōm sie bez refleksyjõ nad tym, co robiōm 3:49 dziynki gibkij pyntle sprzężenia ôbrotnego 3:50 – zły tōn hośli brzmi za wiela ôkropicznie 3:54, coby ôstać niezauważonym. 3:56 Bezgranie , uczōm sie tōż niy ino tworzić muzykã, 4:00, ale tyż tego, iże ôgōlny postymp nastympuje bez praktykã, 4:03 refleksyjõ, 4:04 zrozumiynie, 4:05 i powtŏrzanie. 4:06 Możesz go używać z znajōmymi 4:10 abo spōłprŏcownikami w czasie roboty nad projektym. 4:12 Sztart-upy z Doliny Krzemowej to robiōm 4:14, kej kŏżōm swojim programistōm wynosić sie z budōnku! 4:17 Po interakcyje z prŏwdziwymi potyncjalnymi klijyntami, 4:20 zespōł zbiyrŏ sie, 4:22 analizuje ôpinije, 4:23 i decyduje, co dalij. 4:25 Jeźli sōm sie czegoś uczysz 4:30 kaj informacyjŏ ôbrotnŏ niy przichodzi wartko i boleśnie, 4:32 weź sie do roboty 4:33 i poszukej kogoś 4:34 fto przi przileżytości może ci dać drugõ ôpinijõ 4 :37 dlŏ szkolŏrzōw może być kamratym abo rechtorym, 4:40 dlŏ gyszefciŏrzōw – mentorem 4:42 a dlŏ dziynnikŏrzōw blog, co na niymu czytŏcze mogōm kōmyntować. 4:46 Powiydz (nōm), co ô tym myślisz? 4:49 Eli nauka bez refleksyjõ nad tym, co zrobić 4:52 je dobrŏ ino tedy, kej zdobywŏ sie nowe praktyczne kōnsztua 4:55 nadŏwŏ sie tyż do sztudiyrowaniŏ nauk ścisłych, 4:58 matymatyki, 4:58 nauk humanistycznych 5:00 abo abstrakcyjnyjnygo kōnsztu?

Dla własnej praktyki zawodowej w obszarze nauczania/uczenia się poprzez działanie sporo nauczyłem się przy stosowaniu metody Lernszenarien Petry Hölscher:
Petra Hölscher
Lernszenarien
Die neue Philosophie des Sprachenlernens
https://eclass.uoa.gr/modules/document/file.php/GS305/lernszenarien.pdf

W obecnych warunkach nauczanie/uczenie się poprzez działanie można/należy prowadzić w ramach podstawy programowej.
Podstawę programową dla wszystkich rodzajów szkół ogłasza minister właściwy do spraw oświaty i wychowania.
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U. z 2017 r. poz. 356)
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 stycznia 2018 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia (Dz.U. z 2018 r. poz. 467)

Publikacje znajdują się na:
wachtyrzu.eu https://wachtyrz.eu/
oraz na stronie fb Środowisko i język Górnego Śląska
https://www.facebook.com/profile.php?id=61550746354882
Publikacje z cyklu Współczesna edukacja na Górnym Śląsku znajdują się na:
wachtyrzu.eu https://wachtyrz.eu/
oraz na stronie fb Środowisko i język Górnego Śląska
https://www.facebook.com/profile.php?id=61550746354882

Kolejny temat to uczenie się poprzez nauczanie.