Jōnek muzykant. Piąty test z lektur po górnośląsku

Aleksander Lubina

Jōnek muzykant. Piąty test z lektur po górnośląsku – przyjemnej zabawy
Henryk Sienkiewicz Jōnek muzykant – przekłod: Grzegorz Kulik

Test!
Nojprzōd przeczytej i spamiyntej!
Henryk Sienkiewicz
Prziszło to na świat niyherske, słabe. Sōmsiadki, co sie były zebrały przi szezlōngu ôd położnice, kryńciyły gowami i nad matkōm, i nad dziyciym. Kowolka Szymōnowo, co była nojmōndrzyjszo, poczła pocieszać niymocno:
— Pōdźcie, zapola nad wami grōmnica — pado — już z wos nic niy bydzie, moja kōmratko; już wōm czas na tamtyn świat sie wykludzać i po kapelōnka posłać, coby wōm grzychy wasze ôdpuściōł.
— Toć! — pado drugo. — A synka to zaro trza ôkrzcić; ôn i kapelōnka niy doczeko, a radość bydzie — prawi — jak sie aby w strziga niy umiyni.
Jak tak godała, to zapolyła grōmnica, a potym wziōnła dziycio i pokropiyła je wodōm, aż wziōnło ôczki mrużyć, i rzekła jeszcze:
— Jo ciebie „krzca” w Imia Ôjca i Syna, i Ducha Świyntego i dowōm ci miano Jōn, a terozki, duszo krześcijańsko, idź, skōndeś prziszła. Amyn!
Ale dusza krześcijańsko moc niyrada szła, skōnd prziszła, ani ôpuszczała chuderlawe ciało, katać, poczła wiyrzgać nogami ôd tego ciała, jak poradziyła, i płakać, chocioż tak słabo i żałośnie, iże jak godały kōmratki: „Myślołby fto, kocia niy kocia abo co!”
Posłali po ksiyndza; przijechoł, zrobiōł swoje, ôdjechoł, niymocnyj sie zrobiyło lepij. W tydziyń wyszła baba do roboty. Synek ledwo dychoł, ale dychoł; aż we sztwortym roku ôkukała kukōwka niymoc na wiosna, tōż sie poprawiōł i w jako takim zdrowiu doszoł do dziesiōntego roku życio.
Dycki bōł chudy i ôpolōny, z baniatym brzuchym, a zapadłymi licami; szopa mioł kōnopno, hned bioło i slatowała mu na jasne, wytrzyszczōne ôczy, co patrziły na świat, choby w jakoś niyzmierzōno dalekość wpatrzōne. W zimie siadowoł za piecym i popłakowoł cicho ôd zimna, a roz za kedy i ôd głodu, kej mamulka niy mieli co wrazić ani do pieca, ani do gorka; bez lato chodziōł we koszulinie przepasanyj gōrtym i we słōmiannym hucie, co spod jego ôbtarganyj strzechy spoziyroł a podnosiōł jak ptok gowa do gōry. Matka, biydno chałupnica, co żyła z dnia na dziyń choby jaskōłka pod niywłosnōm strzechōm, możno go tam i miyłowała po swojimu, ale biyła doś czynsto i porzōnd nazywała „cudok”. W ôsmym roku chodziōł już za pachołka za gadzinōm abo, kej w chałpie niy było co jeś, za bedłkami do boru. Iże go tam kedy wilk niy zjod, to Boży cud.

Dopołnij i wybadej!
Henryk Sienkiewicz
Ja__ __ __ 1) muzykant
przekłod: Grze__ __ __ __ 2) Kulik

Dalszŏ tajla artykułu niżyj

Prziszło t__ 3) na świat niyh__ __ __ __ __ 4), sł___ _. __ 5) sōmsiadki, co s__ __ 6) były zeb____ __ __ 7) przi szes __ __ __ __ __ 8)? ôd poło __ __ __ ____ 9), kryn__ __ __ __ 10) gow__ __ __ 11) i nad mat__ __ __ 12), i n__ __ 13) dziyciym. Kowolka Szym__ __ __ __ __14), co by __ __ 15) nojmōnd__ __ __ __ __ 16), poczła poci __ __ __ __ __ 17) niymocno:
– Pōd __ __ __ __ 18), zap__ __ __ 19) nad wami grōm __ __ __ __20) – pado – j __ __ 21) z wos n__ __ 22) niy bydzie, mo__ __ 23) kōmratko; j__ __ 24)? wōm cz__ __ 25) na tamtyn świ__ __ __ 26) sie wykl __ __ __ __ __ 27) po kape __ __ __ __ __ 28) posłać, co__ __ 29) wōm grz__ __ __ __ 30) wasze ôdpu__ __ __ __ 31).
? Toć! ? pa__ __ 32) drugo. – A sy__ __ __ 33) to zaro tr__ __ 34) ôkrzcić; ôn __ 35) kapelōnka n__ __ 36) doczeko, a rad__ __ __37)? bydzie – prawi ? j__ __ 38) sie aby __ 39) strziga niy umi__ __ __ 40).

Jak tak god __ __ __ 41), to zapo __ __ __ __ 42)?a grōm__ __ __ __ 43), a potym wzi __ __ __ __ 44) dzi__ __ __ __ 45) i pokr__ __ __ __ __ 46) je wo__ __ _ 47), aż wzi __ __ __ __ 48) ôczki mru __ __ __ 49), i rze __ __ __ 50) jeszcze:

__ 51) Jo ciebie ?kr__ __ __ 52) w Imia Ôj__ __ 53) i Syna, __ 54) Ducha Świyntego __ 55) dowōm c__ 56) miano J?__ 57), a terozki, du__ __ __ 58) krześc__ __ 59), idź, skō __ ____ __ 60)? przisz?a. Am__ __ 61)!

Ale dusza krześc__ __ __ __ __ __ __ 62) m__ __ 63) niyrada sz__ __ 64), skōnd przi __ __ __ __ 65), ani ôpusz__ __ __ __ __ 66) chuderlawe ci ____ __ 67), katać, poc____ __ 68) wiyrzgać nog __ __ __ __ 69) ôd tego ci __ __ __ 70), jak pora __ __ __ __ __ 71), i pła __ __ __ 72), chocioż t__ __ 73) słabo __ 74) żało__ __ __ __ 75), iże j__ __ 76) god__ __ __ 77)kamratki: – Myśl __ __ __ __ __ 78) fto, ko__ __ __ 79) niy kocia a__ __ 80) co!?

Posł __ __ __ 81) po ksiyndza; przi__ __ __ __ __ 82), zrobił swoje, ôdj__ __ __ __ 83), niymocnyj sie zrob __ __ __ __ 84) lepij. __ 85) tydziyń wys__ __ __ 86) baba do rob__ __ __ 87). Synek ledwo dyc __ __ __ 88), ale dychoł; a __ 89) we sztwortym ro__ __ 90) ôkukała kuk__ __ __ __ 91) niymoc n__ 92) wiosna, t__ __ 93) sie poprawił i __ 94) jako takim zdr__ __ __ __ 95) doszoł do dziesi __ __ __ __ __ __ 96)? roku życ__ __ __97).

Dycki bōł ch__ __ __ 98) i ôpol __ __ __ __ 99), z baniatym brzu__ __ __ __ 100), a zapa__ __ __ __ __ 101) licami; szopa m__ __ 102)? kōnopno, hn__ __ 103) bio __ __ __ 104) slatowała m__ 105) na jasne, wytrz__ __ __ __ __ 106)?ne ôczy, c__ 107) patrzi?y n__ 108) ?wiat, choby __ 109) jakoś niyzmi __ __ __ __ __ __ 110) dalekość wpat __ __ __ __ __ 111).

W zimie siad__ __ __ __ 112) za pie __ __ __ 113) popłakowoł ci__ __ __ 114) ôd zimna, __ 115) roz za ke__ __ 116) i ôd gł __ __ __117), kej mam__ __ __ __ 118) niy mieli c__ 119) wrazi? ani d__ 120) pieca, ani d__ 121) gorka; bez la__ __ 122) chodziōł we koszu__ __ __ __ __ 123) przepasanyj gōr __ __ __ 124) i we słom __ __ __ __ 125) hucie, c__ 126) spod jego ôbtar__ __ __ __ __ 127) strzechy spoz __ __ __ __ __ 128) podnosiōł jak pt__ __ 129) gowa do gō __ __130).

Matka, biy__ __ __ 131) chałupnica, c__ 132) ży__ __ 133) dnia na dz__ __ __ 134) choby jask __ __ __ __ __ 135) pod niywł __ _ _ ____ __ __ 136) strze __ __ __ __ __ 137), możno g__ 138) tam i miył __ __ __ __ __ 139) p__ 140) swojimu, ale bi __ __ __ 141) doś czy__ __ __ __ 142) i por __ __ __ __143) nazywała „cu__ __ __” 144). W ôsmym ro__ __ 145) chodziōł już z__ 146) pachołka z__ 147) gadzinōm a__ __ 148), kej w cha__ __ __ __ 149) by__ __ 150) co j__ __151), za bedł__ __ __ __ 152) do boru. I __ __ 153) go t__ __ 154) kedy wilk n__ __ 155) zjod, to Bo __ __ 156) cud.

Publikacje z cyklu Współczesna edukacja na Górnym Śląsku znajdują się na:
wachtyrzu.eu https://wachtyrz.eu/
oraz na stronie fb Środowisko i język Górnego Śląska
https://www.facebook.com/profile.php?id=61550746354882

Przypominam także o konkursie na scenariusz lekcji o (Górnym)Śląsku:
REGULAMIN KONKURSU NA SCENARIUSZ LEKCJI O ŚLĄSKU
§ 1
1. Organizatorami konkursu są Klub Twórców Górnośląskich KARASOL oraz Fundacja Nauki i Kultury na Śląsku, zwani dalej Organizatorem.
2. Przedmiotem konkursu jest opracowanie scenariusza lekcji przedmiotowej (przede wszystkim obejmujących problematykę zawartą w podstawie programowej z matematyki, chemii, fizyki, astronomii, wychowania fizycznego i religii, ale także z historii, j. polskiego, języków obcych, informatyki, muzyki, plastyk, podstaw przedsiębiorczości lub wychowawczej z elementami nauczania środowiskowego.
3. Celem konkursu jest przeprowadzenie lekcji/zajęć o Śląsku w ramach podstawy programowej i upowszechnienie tego rozwiązania.
Oczywiście Organizator wyłoni laureatów – nauczyciela oraz ucznia, który zaproponuje najciekawszy scenariusz lekcji, oraz zachęcenie nauczycieli do tworzenia autorskich propozycji dydaktycznych z wykorzystaniem języka śląskiego.
Premiowane będzie uwzględnienie kompetencji kluczowych.
§ 2
1. Konkurs skierowany jest do nauczycieli oraz uczniów wszystkich typów szkół oraz placówek kulturalnych działających na terenie Rzeczpospolitej Polskiej , a zwłaszcza do instytucji oświatowych działających na terenie Górnego Śląska
2. Każdy z uczestników może nadesłać dowolna liczbę prac.
3. Praca konkursowa musi zawierać
a) imię nazwisko autora
b) temat lekcji/zajęć
c) nazwę przedmiotu/zajęć
d) adresatów lekcji/zajęć
f) metody pracy
g) pomoce dydaktyczne
4. Prace konkursowe należy przesłać do 20.11.2023 r. (włącznie).
5. Scenariusz wraz z wypełnionym załącznikami nr 1 i 2 należy dostarczyć:
– w formie wydruku (osobiście lub pocztą na adres: Urząd Miasta Radzionków ul. Męczenników Oświęcimia 42, 41-922 Radzionków , z dopiskiem na kopercie “Konkurs na scenariusz”, decyduje data stempla pocztowego),
6. Autor scenariusza jest zobowiązany do podania danych kontaktowych: imię i nazwisko, szkoła, telefon kontaktowy, e-mail.
7. Zgłoszona do konkursu praca nie może być wcześniej nigdzie publikowana, a uczestnik korsu musi być jej autorem.
8. Wyniki konkursu zostaną ogłoszone na stronie internetowej wachtyrz.eu oraz stronach partnerów konkursu.
9. Zwycięskie prace zostaną opublikowane w formie publikacji online i w miarę możliwości Organizatora jako podręcznik dla nauczycieli.
10. Na zwycięzców czekają dyplomy i nagrody rzeczowe.
11. Ogłoszenie wyników konkursu nastąpi nie później niż 2 stycznia 2024 r.
12. Wręczenie nagród zwycięzcom nastąpi w marcu 2024 r.
§ 3
1. Oceny prac oraz wyboru laureatów i wyróżnień dokona jury konkursu składające się z osób wyznaczonych przez Organizatorów.
2. Podczas oceny prac będą brane następujące czynniki:
b) zgodność z celami konkursu (1-10 pkt.)
c) zastosowanie nowoczesnych metod nauczania (1-10 pkt.)
g) własnoręcznie przygotowane pomoce dydaktyczne. (1-10 pkt.)
3. Decyzje jury są ostateczne i nie przysługuje od nich odwołanie.
§ 4
1.Uczestnicy przystępujący do konkursu są zobowiązani nie nadsyłać prac, które naruszają prawa do wizerunku lub praw autorskich osób trzecich.
2. Uczestnicy konkursu ponoszą pełną i wyłączną odpowiedzialność wobec osób, których prawa naruszyli.
3. Uczestnicy konkursu są zobowiązani do wypisania, z których publikacji i źródeł korzystali.
§ 5
1. Uczestnik konkursu, poprzez udział w nim, wyraża zgodę na nieodpłatne wykorzystywanie przez organizatora zgłoszonej pracy, z poszanowaniem autorskich praw osobistych autora do celów związanych z organizacją, przebiegiem, promocją konkursu.
2. Autorzy zgłoszonych do konkursu prac udzielają Organizatorom nieodpłatnego i bezterminowego zezwolenia na ich wykorzystanie z poszanowaniem autorskich praw osobistych.
3. Przekazanie pracy konkursowej oznacza jednocześnie, że przekazujący oświadcza, iż nie narusza ona praw osób trzecich (w szczególności praw majątkowych i autorskich)
§ 6
1.Uczestnik wyraża zgodę na przetwarzanie danych osobowych zgodnie z rozporządzeniem
Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie
ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie
swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne
rozporządzenie o ochronie danych) dalej „RODO” dla celów związanych z
przeprowadzeniem konkursu przez Organizatorów, w tym w szczególności w celach
komunikacyjnych, naukowych, dydaktycznych, statystycznych.
2. Uczestnik konkursu podaje swoje dane osobowe dobrowolnie.
3. Uczestnik konkursu wyraża zgodę na przetwarzanie przez Organizatorów swych danych osobowych w celach związanych z organizacją konkursu.
4. Na zasadach przewidzianych przepisami w/w ustawy o ochronie danych osobowych
Uczestnik konkursu ma prawo dostępu do swoich danych, ich poprawiania oraz żądania zaprzestania ich przetwarzania.
5. Żądanie zaprzestania przetwarzania danych osobowych jest równoznaczne z rezygnacją z udziału w konkursie.
6. Administratorem danych osobowych są Organizatorzy.
7. Przystępując do konkursu, każdy uczestnik akceptuje postanowienia niniejszego regulaminu i jego warunki.
§ 7
1. Prace zgłoszone do konkursu pozostaną w zbiorach Organizatorów.
2. Organizatorzy, w uzasadnionych przypadkach, zastrzegają sobie możliwość odwołania konkursu w czasie jego trwania oraz zmiany liczby przyznanych nagród.
3. W przypadku odwołania konkursu nadesłane prace nie będą wykorzystywane przez Organizatorów.
4. We wszystkich sprawach nieuregulowanych niniejszym regulaminem decyzje podejmują Organizatorzy.