Edukacja regionalna i język regionalny w ramach obowiązującej podstawy programowej

Aleksander Lubina

Drugie podsumowanie cyklu Współczesna edukacja na Górnym Śląsku. Edukacja regionalna i język regionalny w ramach obowiązującej podstawy programowej

1) 28 sierpnia w Urzędzie Miejskim Radzionkowa spotkali się dr Gabriel Tobor i Aleksander Lubina z KTG Karasol. Uzgodniliśmy szczegóły współpracy.
W ramach Deklaracji Radzionkowskiej ogłosiliśmy dwa konkursy:
– REGULAMIN KONKURSU NA SCENARIUSZ LEKCJI O ŚLĄSKU;
– KONKURS NA OPRACOWANIE LEKTURY PO ŚLĄSKU z uwzględnieniem aktualniej Podstawy Programowej.
Trzeci zapowiemy z końcem października – początkiem listopada. W tym terminie będzie miało miejsce spotkanie zainteresowanych konkursami z panem dr Gabrielem Toborem burmistrzem Radzionkowa.
2) następnie ogłosiliśmy REGULAMIN KONKURSU NA OPRACOWANIE LEKTURY PO ŚLĄSKU
z uwzględnieniem aktualniej Podstawy Programowej autorstwa KTG Karasol we współpracy z dr. Gabrielem Toborem.
3) Kolejna publikacja to REGULAMIN KONKURSU NA SCENARIUSZ LEKCJI O ŚLĄSKU autorstwa dr. Gabriela Tobora we współpracy z KTG Karasol. Akces do współorganizowania zgłosiła Fundacja Nauki i Kultury na Śląsku z Opola (stolicy Górnego Śląska).

4) w czwartej publikacji zaproszono do czytania publikacji: Współczesna edukacja na Górnym Śląsku. Edukacja regionalna i język regionalny w ramach obowiązującej podstawy programowej
W cyklu Współczesna edukacja na Górnym Śląsku omawiam możliwości postulowanej edukacji regionalnej i nauczania języka śląskiego w oparciu o obowiązującą podstawę programową.
5) Uzasadniałem wprowadzałem do cyklu Współczesna edukacja na Górnym Śląsku. Edukacja regionalna i język regionalny w ramach obowiązującej podstawy programowej . Uzasadniałem jego ważkość.
6) Tu wymieniłem niektóre publikacje i materiały wspomagające Współczesną edukację na Górnym Śląsku.

Dalszŏ tajla artykułu niżyj

Kolejne cztery publikacje przedstawiają wybrane aspekty się obowiązującymi podstawami programowymi.

7) to: Edukacja regionalna i język regionalny w ramach obowiązującej podstawy programowej (przedszkole)
8) Edukacja regionalna i język regionalny w ramach obowiązującej podstawy programowej dla klasy 1-3
9) Edukacja regionalna i język regionalny w ramach obowiązującej podstawy programowej dla klas 4-8
10) Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla czteroletniego liceum ogólnokształcącego i pięcioletniego technikum Okres obowiązywania: od 2018

11) Pierwsze podsumowanie

12- 13) kompetencje kluczowe (cz. 1 i 2)
14) Nauczanie projektami
15) Uczenie się poprzez działanie (LbD)
16) Uczenie się poprzez nauczanie (LdL)
17) Nauczanie zdalne
18) Formy społeczne
19) CLIL

20) podsumowanie drugie

Cyklowi towarzyszą testy dot. lektur po górnośląsku:
a) „Godniŏ pieśń” to śląski przekład klasycznego dzieła bożonarodzeniowego Charlesa Dickensa “A Christmas Carol” (pol. “Opowieść wigilijna”) dokonany przez Grzegorza Kulika. Książka ilustrowana jest obrazkami Johna Leecha z pierwszego angielskiego wydania z 1843 roku.
b) „Klasyczny rōman ôd J.R.R. Tolkiena przełożōny na ślōnski jynzyk. „Hobit” bōł wydany po piyrszy rŏz we 1937 roku i zarŏz bōł pozytywnie przijynty tak ôd krytykōw, jak tyż ôd czytŏczōw. Je to piyrszŏ ze gyszicht, co sie dziejōm we świecie Strzōdziymiŏ, i prawi historyjõ ôd Bilbo Bojtelŏka, tytułowego hobita, co mŏ rŏd swōj dōm i pokōj, a wybiyrŏ sie na przigodã, żeby zdobyć tajlã skarbu wachowanego ôd dracha Smauga. Dziynki „Hobitowi”, a społym ś nim dziynki trylogiji „Pōn Piestrzyni” świat zaciekawiyła fantastyka, tōż skirz tego autora dzisiej sie widzi za ôjca wysokij fantastyki, a ôbie gyszichty to je ôbowiōnzkowŏ pozycyjŏ na pōłce ôd kożdego fana tego gatōnku. Przełożōł Grzegorz Kulik, a wiersze, pieśni i śpiywki Mirosław Syniawa.”
c) Mały Princ + audiobook – Antoine de Saint-Exupery
d) „Francusko klasyka dlo bajtli “Le Petit Nicolas” ôd Rene Goscinnego ze ôryginalnymi ôbrozkami Jean-Jacques’a Sempé we ślōnskim przekładzie Grzegorza Buchalika! Na 144 strōnach moc szpasu, do tego w ksiōnżce znojdziecie audiobooka.”
e) Pippi Långstrump, Autorka: Astrid Lindgren, Tłumacz: Rafał Szyma, Lektorka: Anna Bączek-Lieber, Emilia Długosz
f) Klasyka światowej literatury po śląsku – dla dzieci i dorosłych – przetłumaczona z angielskiego na śląski przez Grzegorza Kulika. Śląska wersja książki “Alicja w krainie dziwów” z oryginalnymi ilustracjami Johna Tenniela oraz audiobookiem czytanym po śląsku przez Annę Bączek-Lieber (TeatrTrip – podróże ze sceną).
Lektury powyższe są na liście lektur MEN i mogą być wykorzystane jako podręcznik obudowany

Przypomnę teraz w zarysie, o co chodzi w cyklu Współczesna edukacja na Górnym Śląsku:
Od wielu lat trwa dyskusja na temat języka śląskiego oraz edukacji regionalnej w szkołach. Skutki są powszechnie znane.
Proponuję cykl: Współczesna edukacja na Górnym Śląsku. Edukacja regionalna i język regionalny w ramach obowiązującej podstawy programowej

W cyklu Współczesna edukacja na Górnym Śląsku omawiam możliwości postulowanej edukacji regionalnej i nauczania języka śląskiego w oparciu o obowiązującą podstawę programową.

Poziom oświaty na Górnym Śląsku zależy od realizacji podstawy programowej. A więc należy ją poznać i przekonać się, że daje uczennicom i uczniom prawo do nowoczesnego uczenia się.
Żeby uczyć się o Górnym Śląsku i po górno/śląsku wcale nie trzeba czekać na uznanie narodowości śląskiej i języka śląskiego – można zacząć od 1 września 2023.

Obecne uwarunkowania prawne umożliwiają edukację regionalną i językową w zapisach podstawy programowej zarówno w przedszkolach, w szkołach podstawowych, jak i w szkołach ponadpodstawowych oraz pozainstytucjonalnie w bibliotekach, domach kultury i stowarzyszeniach w ramach uczenia się zorientowanego/skoncentrowanego na ucznia/uczniu (Learner Centred Learning/Teaching/Education) należy stosować metody projektu, edukacji rówieśniczej i międzypokoleniowej, uczenia się przez nauczanie (LdL/LbT), zintegrowanego uczenia się języka i przedmiotów ogólnokształcących (CLIL), uczenia się przez działanie (learning by doing) w praktyce lekcyjnej i pozalekcyjnej.
Innowacje pedagogiczne oraz autorskie programy nauczania prowadzą do obowiązującej w oświacie indywidualizacji nauczania oraz do ubiegania się o granty i certyfikaty, w tym Europejski Certyfikat Innowacyjności w Nauczaniu/Uczeniu się Języka (ELL).
Podstawa programowa to obowiązkowy na danym etapie edukacyjnym zestaw treści nauczania oraz umiejętności, które muszą być uwzględnione w programie nauczania i umożliwiają ustalenie kryteriów ocen szkolnych i wymagań egzaminacyjnych.

Najważniejszym adresatem cyklu są rodzice i dziadkowie jako odpowiedzialni za wychowanie i wykształcenie swych potomków i opłacający ze swych podatków ludzi odpowiedzialnych za poziom oświaty na Górnym Śląsku. To rodzice i dziadkowie powinni wiedzieć, co mówi prawo oświatowe w Polsce.

Adresatami cyklu są także wójtowie, starostowie, burmistrzowie oraz prezydenci miast jako organy prowadzące placówki oświatowe i zatrudniający dyrektorów i nauczycielki oraz nauczycieli oraz dyrektorzy szkół i nauczycielki/nauczyciele wszystkich typów placówek oświatowych, doradcy i konsultanci w ośrodkach doskonalenia nauczycieli, a także urzędniczki i urzędnicy kuratoriów oświaty nadzorujący realizację podstawy programowej.
Adresatkami i adresatami są też samorządowcy i politycy głoszący w swych programach przedwyborczych konieczność nauczania regionalnego i uznania języka śląskiego oraz śląskiej mniejszości narodowej.

Publikacje znajdują się na:
wachtyrzu.eu https://wachtyrz.eu/
oraz na stronie fb Środowisko i język Górnego Śląska
https://www.facebook.com/profile.php?id=61550746354882

Podstawę programową określa Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej (Dz.U. z 2017 r. poz. 356) w załącznikach dla:
• wychowania przedszkolnego dla przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz innych form wychowania przedszkolnego;
• szkoły podstawowej,
• szkoły podstawowej dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym,
• branżowej szkoły I stopnia,
• szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy,
• szkoły policealnej.
Podstawę programową dla szkół średnich określa Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej (Dz.U. z 2018 r. poz. 467) w załącznikach dla:
• czteroletniego liceum ogólnokształcącego i pięcioletniego technikum,
• branżowej szkoły II stopnia dla uczniów będących absolwentami dotychczasowego gimnazjum,
• branżowej szkoły II stopnia dla uczniów będących absolwentami ośmioletniej szkoły podstawowej.
Podstawę programową dla wszystkich rodzajów szkół ogłasza minister właściwy do spraw oświaty i wychowania.

Podstawa programowa każdego przedmiotu zawiera:
Wstęp
Cele kształcenia – wymagania ogólne (podstawy programowej)
Treści nauczania – wymagania szczegółowe (podstawy programowej)
Warunki i sposób realizacji (podstawy programowej)

Tekst 21.będzie o nauczaniu/uczeniu się godki i środowiska na lekcjach religii.