Cmentarz nieśmiertelnych, eseje Henryka Wańka

Na ile uprawnione jest określanie Gerharta Hauptmanna pisarzem śląskim, pisarzem wielkim? Gerharta Hauptmanna noblista i rzeźbiarz?

Prościej będzie  przemyśleć powyższe pytania i poszukać na nie odpowiedzi  po przeczytaniu esejów Henryka Wańka w zbiorze zatytułowanym “Cmentarz nieśmiertelnych”. Jednak to dopiero początek drogi ku jako takiej prawdzie o Gerharcie Hauptmannie. W  czasach  bibliotek i archiwów  cyfrowych zadanie to jest w określony sposób ułatwione. W czasach 4.0 trudniejsze jest postawienie pytania niż znalezienie odpowiedzi. Stawianie pytań wymaga otwartości i odwagi – szukanie odpowiedzi sprawności. Jednej z ośmiu Europejskich Kompetencji Kluczowych.

 

Gerhart Hauptmann jako rzeźbiarz?

Oto fragmenty eseju Wańka: „Z Breslauer Kunstschule relegowany został 7 stycznia 1881, na mocy uchwały konferencyjnej, z powodu „nieodpowiedniego zachowania i niezadowalającej pilności”. O talencie, czy choćby jego zadatkach, ani słowa.”

„W roku 1883 przez jeden semestr jest studentem historii literatury na uniwersytecie jenajskim, by latem – przez Berlin i Hamburg – udać się w podróż po Morzu Śródziemnym. Z końcem tego roku i przez kilka miesięcy następnego, występuje w Rzymie jako rzeźbiarz. „… als freier Bildhauer” piszą C.F.Behl i Felix A. Voigt o tym okresie jego życia. Z tego okresu także nie zachowały się (poza wzmianką o owym, dość legendarnym, germańskim wojownikiem) obiekty świadczące o jego rzeźbiarskiej działalności.”

„Udało mi się znaleźć tylko jedną wzmiankę o jego pracy rzeźbiarskiej. Peter Suhrkamp, opisując swą wizytę w Wiesenstein (1942), wspomina małą wykafelkowaną jadalnię, ozdobioną woskowym przedstawieniem syna Gerharta, dwunastoletniego Benvenuto, wymodelowanym przez gospoadrza. Według słów Suhrkampa, był to konwencjonalny, pozbawiony polotu, jakkolwiek poprawnie wykonany portret.”

 

Noblista?

Nobla literackiego przyznawano pisarzom wielkim, przeciętnym i zapomnianym. Dostał go Sienkiewicz, a nie otrzymali Żeromski i Prus. Nagrodzono Reymonta w przekładzie pod redakcją Carla Hauptmanna – brata Gerharta.

Co pisze o tym Waniek?

„Niektórzy literaturoznawcy o twórczości Gerharta Hauptmanna wyrażają się w tonie surowego krytycyzmu, wskazując na niedostatki stylu, koturnowe dialogi i szorstkość języka. Wiele o tym mieli do powiedzenia (…) redaktorzy w wydawnictwie Fischera, wkładający wiele wysiłku, aby teksty Hauptmanna nabrały należytej jakości.”

Wielki pisarz? Tak, pisał wiele. Ponad 60 utworów. Wielki dramaturg?  Istotny wkład w rozwój naturalizmu.

Pisarz śląski? No… dyskusyjne. Pisarz niemieckojęzyczny ze Śląska. Chyba trochę poprawniej. Pisał po śląsku? No nie! Pisał Tkaczy raczej  chyba w  Gebirgsschlesisch?

Dobrze jednak poznać twórczość i biografię Gerharta i Carla Hauptmannów. Waniek, ostatni mistyk śląski, ułatwił i utrudnił czytelnikom tę drogę ku Hauptmannom.

 

O Carlu Haptmannie następnym razem.

CMENTARZ NIEŚMIERTELNYCH

Kolonia pisarzy i innych takich

Wersja papierowa

Wydawnictwo: OKIS
ISBN: 9788362290505

Aleksander Lubina

Górnoślązak/Oberschlesier, germanista, andragog, tłumacz przysięgły; edukator MEN, ekspert MEN, egzaminator MEN, doradca i konsultant oraz dyrektor w państwowych, samorządowych i prywatnych placówkach oświatowych; pracował w szkołach wyższych, średnich, w gimnazjach i w szkołach podstawowych. Współzałożyciel KTG Karasol.