Aleksander Lubina: Na lekcjach matematyki można nauczać/uczyć się godki i Górnego Śląska

Aleksander Lubina
Na lekcjach matematyki można nauczać/uczyć się godki i Górnego Śląska

Edukacja regionalna i język regionalny w ramach obowiązującej podstawy programowej matematyki dla klas 4-8 .
Cykl: Współczesna edukacja na Górnym Śląsku

Teza:
W obecnych warunkach edukację regionalną (środowiskową) oraz kształcenie językowe (uczenie/nauczanie języka śląskiego) można/należy prowadzić w ramach podstawy programowej.

27 publikacji z cyklu Współczesna edukacja na Górnym Śląsku znajduje się na:
wachtyrzu.eu https://wachtyrz.eu/
oraz na stronie fb Środowisko i język Górnego Śląska
https://www.facebook.com/profile.php?id=61550746354882

Dalszŏ tajla artykułu niżyj

Adresatami cyklu są rodzice i dziadkowie, ale także wójtowie, starostowie, burmistrzowie i prezydenci miast jako organy prowadzące placówki oświatowe oraz dyrektorzy szkół i nauczycielki/nauczyciele wszystkich typów placówek oświatowych.
Dotychczasowych działań środowisk górnośląskich sukces nie uwieńczył. Stąd moja próba przekonania do drogi wytyczonej przez niniejszy cykl.

1. Źródło:
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej. Dz.U. z 2017 r., poz. 356

Wstęp
(Obowiązująca podstawa programowa z roku 2017)
Matematyka jest nauką, która dostarcza narzędzi do poznawania środowiska i opisu zjawisk, dotyczących różnych aspektów działalności człowieka. Funkcjonowanie w konkretnych sytuacjach życiowych, rozwiązywanie typowych i nietypowych problemów, którym trzeba stawić czoła w różnych etapach życia, staje się łatwiejsze dzięki umiejętnościom kształconym przez matematykę. (…) Nauczanie matematyki w szkole powinno być dostosowane do konkretnego etapu rozwojowego i możliwości intelektualnych uczniów. Na I etapie edukacyjnym nauczanie matematyki powinno być organizowane w taki sposób, by uczniowie koncentrowali się na odniesieniach do znanej sobie rzeczywistości, a stosowane pojęcia i metody powinny być powiązane z obiektami, występującymi w znanym środowisku. (…)
A więc na matematyce można nauczać/uczyć się o regionie/środowisku/Górnym Śląsku.
Najprościej układać zadania tekstowe.
Układać mogą nauczyciele/nauczycielki matematyki i uczennice oraz uczniowie – na lekcjach, indywidualnie, w parach, w grupach – jako zadania domowe przy zdalnym wsparciu nauczyciela/nauczycielki.
Zadania tekstowe powinny dotyczyć wszystkich wymagań szczegółowych podstawy programowej:
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
Klasy IV-VI
1. Liczby naturalne w dziesiątkowym układzie pozycyjnym.
2. Działania na liczbach naturalnych.
3. Liczby całkowite.
4. Ułamki zwykłe i dziesiętne.
5. Działania na ułamkach zwykłych i dziesiętnych.
6. Elementy algebry.
7. Proste i odcinki.
8. Wielokąty, koła i okręgi. Uczeń:
9. Bryły.
10. Obliczenia w geometrii.
11. Obliczenia praktyczne.
12. Elementy statystyki opisowej.
Znajdujemy tu oczywiście też zadania tekstowe!
13. Zadania tekstowe. Uczeń:
1. czyta ze zrozumieniem tekst zawierający informacje liczbowe;
2. wykonuje wstępne czynności ułatwiające rozwiązanie zadania, w tym rysunek pomocniczy lub wygodne dla niego zapisanie informacji i danych z treści zadania;
3. dostrzega zależności między podanymi informacjami;
4. dzieli rozwiązanie zadania na etapy, stosując własne, poprawne, wygodne dla niego strategie rozwiązania;
5. do rozwiązywania zadań osadzonych w kontekście praktycznym stosuje poznaną wiedzę z zakresu arytmetyki i geometrii oraz nabyte umiejętności rachunkowe, a także własne poprawne metody;
6. weryfikuje wynik zadania tekstowego, oceniając sensowność rozwiązania np. poprzez szacowanie, sprawdzanie wszystkich warunków zadania, ocenianie rzędu wielkości otrzymanego wyniku;
7. układa zadania i łamigłówki, rozwiązuje je; stawia nowe pytania związane z sytuacją w rozwiązanym zadaniu.
Klasy VII i VIII
1. Potęgi o podstawach wymiernych.
2. Pierwiastki.
3. Tworzenie wyrażeń algebraicznych z jedną i z wieloma zmiennymi.
4. Przekształcanie wyrażeń algebraicznych. Sumy algebraiczne i działania na nich.
5. V. Obliczenia procentowe.
6. Równania z jedną niewiadomą.
7. Proporcjonalność prosta.
8. Własności figur geometrycznych na płaszczyźnie.
9. Wielokąty.
10. Oś liczbowa.
11. Układ współrzędnych na płaszczyźnie .
12. Geometria przestrzenna.
13. Wprowadzenie do kombinatoryki i rachunku prawdopodobieństwa.
14. Odczytywanie danych i elementy statystyki opisowej.
15. Długość okręgu i pole koła.
16. Symetrie.
17. Zaawansowane metody zliczania.
18. stosuje regułę dodawania i mnożenia do zliczania par elementów w sytuacjach, wymagających rozważenia kilku przypadków.
19. Rachunek prawdopodobieństwa.
Warunki i sposób realizacji(podstawy programowej z roku 2017:
W klasach IV–VI, kiedy nauka matematyki odbywa się przede wszystkim na konkretnych obiektach, należy przede wszystkim zadbać o pracę na przykładach, bez wprowadzania nadmiaru pojęć abstrakcyjnych. Dużą pomocą dla ucznia jest możliwość eksperymentowania z liczbami, rozwiązywania zagadek logicznych i logiczno-matematycznych, a także ćwiczenia polegające na pracy lub zabawie z różnymi figurami lub bryłami w geometrii. W szczególności, rozwiązywanie równań przez zgadywanie powinno być w klasach IV–VI traktowane jako poprawna metoda.
Myślenie abstrakcyjne kształtuje się w wieku 11–15 lat, ale u wielu dzieci w różnym tempie, nie musi to oznaczać większych bądź mniejszych zdolności matematycznych. Z uwagi na różną szybkość rozwoju myślenia uczniów klas VII i VIII, a także, częściowo klasy VI, można rozważyć wprowadzenie nauczania matematyki w grupach międzyoddziałowych na różnych poziomach, podobnie jak to jest praktykowane w nauczaniu języków obcych nowożytnych. Grupy międzyoddziałowe realizowałyby różne partie materiału w tempie dostosowanym do możliwości uczniów, przy zachowaniu realizacji podstawy programowej. Takie podejście nie powinno dzielić uczniów na lepszych lub gorszych, ale ma umożliwić uczniom, u których myślenie abstrakcyjne rozwija się wolniej, płynne przejście do etapu myślenia abstrakcyjnego. Uczniom, u których to myślenie rozwinęło się szybciej, należy proponować zadania trudniejsze i pozwalające na głębszą analizę zagadnień, aby właściwie stymulować ich rozwój.
Wprowadzenie do rachunku prawdopodobieństwa należy poprzedzić zadaniami, w których uczniowie wykonują doświadczenia(…). Można wówczas wskazać związek pomiędzy częstością zdarzenia a jego prawdopodobieństwem.
Szczególną rolę w kształceniu matematycznym odgrywają zadania ze statystyki. Z jednej strony odczytywanie i prezentowanie danych, wiąże matematykę z życiem codziennym i otwiera cały wachlarz zastosowań praktycznych. Wskazane jest, aby znaczna część zadań dotyczyła danych rzeczywistych wraz z podaniem ich weryfikowalnego źródła.
1. We wszystkich trzech klasach VI w pewnej szkole przeprowadzono ankietę „Które śląskie danie lubisz najbardziej?”. W ankiecie wzięli udział wszyscy uczniowie z tych klas. Wyniki, jakie otrzymano, były następujące: w klasie VIa – 12 osób wybrało moczkę, 7 osób – rolady z kluskami, a 6 osób – wodzionkę. W klasie VIb – 5 osób wybrało moczkę,, 10 osób – rolady z kluskami, a 6 osób – wodzionkę. W ostatniej klasie VIc po 7 osób wybrało moczkę i rolady z kluskami, a 9 osób wodzionkę. Wykonaj diagram słupkowy przedstawiający wyniki tej ankiety. Odczytaj, która potrawa cieszą się największą popularnością w klasach VI w tej szkole.
2. Odczytaj z prognozy pogody dla znanych miejscowości na GornymŚląsku (podanej w formie meteorogramu), w którym z najbliższych dni prognozowana temperatura będzie największa. Podaj, w jakich godzinach, według prognozy, temperatura powietrza będzie rosła, a w jakich malała. W którym z najbliższych dni pogoda będzie najlepsza do organizacji wycieczki po Górnym Śląsku? Odpowiedź uzasadnij.
3. Wybierz stronę dowolnego tekstu napisanego w języku gorno/śląskim. Policz wszystkie litery w tym tekście oraz policz liczbę wystąpień każdej litery alfabetu polskiego. Możesz to łatwo zrobić zapisując cały tekst na przykład w programie Word, a następnie zamieniając każdą literę na przykład na gwiazdkę (użyj: Zamień, a następnie Zamień wszystko; komputer wskaże Ci liczbę dokonanych zamian – jest to liczba wystąpień zamienianej litery w całym tekście). Oblicz częstość występowania każdej litery w całym tekście. Sporządź diagram słupkowy znalezionych częstości występowania. Porównaj otrzymany diagram z diagramami otrzymanymi przez Twoich kolegów na podstawie wybranych przez nich tekstów. Czy te diagramy są podobne? Zrób analogiczne ćwiczenie dla tekstów napisanych w innych językach (na przykład w języku angielskim). Czy otrzymane diagramy częstości są podobne do diagramów dla języka polskiego?
4. Znajdź dane dotyczące liczby ludzi przynajacych się do narodowości ślaskiej w latach 2000–2023. Sporządź wykres liniowy tych danych (odpowiednio zaokrąglonych).
Życzę dobrej zabawy!
* Krajobraz kulturowy: ogół obiektów i cech fizycznych, obserwowalne wzrokowo wyrażenie kultury ludzkiej na powierzchni Ziemi, łączący elementy środowiska przyrodniczego i kulturowego. Krajobraz kulturowy jest wynikiem przekształcania krajobrazu naturalnego przez grupę lub kilka grup kulturowych i nakładania zróżnicowanych elementów kulturowych różnego wieku na tę samą rzeźbę terenu. Przestrzeń przyrodnicza, która znajduje się w sferze oddziaływań człowieka przyjmuje formę kulturową, wyrażoną w postaci krajobrazu kulturowego. Krajobraz ten można rozumieć jako antropogenicznie ukształtowany fragment przestrzeni geograficznej, powstały w wyniku zespolenia oddziaływań środowiskowych i kulturowych, tworzących specyficzną strukturę, objawiającą się regionalną odrębnością, postrzeganą jako swoistą fizjonomię. (Myga-Piątek, 2001, Nita, Myga-Piątek, 2006).