Aleksander Lubina: Jednoaktówka z Ulitzką i Korfantym

Aleksander Lubina

Jednoaktówka z Ulitzką i Korfantym

Napisałem 35 jednoaktówek po górnośląsku.
Siedem z nich wyróżniono w konkursie na jednoaktówkę po górnośląsku.
Czy była wśród nich ta pod tytułem Praelatus?

Aleksander Lubina
Praelatus
Skrōmny refektarz marianek:
– na ścianie ôbrŏz: Niepokalane Poczęcie (Inmaculada Concepción)
Maryja w wieku 12–13 lŏt, piyknõ frelkã z srogimi ôczami, szumnymi ustami i nosym, z lilowymi liczkami, z złotymi, rozpuszczōnymi wosami. Maryja ôblyczōnŏ w słōńce, z miesiōnczkym pod sztopami, a na jeji gowie wiyniec z dwanŏstu gwiŏzd
– na ścianie portret: Johann Georg Schneider (tyż Jōn Schneider; ur. 11 stycznia 1824 w Mieszkowicach, zm. 7 grudnia 1876 w Wrocławiu) – niymiecki ksiōndz katolicki fungujōncy w Wrocławiu, założyciel Grōmady Siōstr Maryi Niepokalanej, Suga Boży.

Ôsoby:
Siostra Bernhildis, czŏrny habit z biołym kołnierzykiem, na gowie bioły czepek i czŏrny welon, na piersi zawieszōny Szumny Medalik, przi boku rōuzynkranc;
Siostra Walburga, siwy habit z biołym kołnierzykiem, na gowie bioły czepek i czŏrny welon, na piersi zawieszōny Szumny Medalik, przi boku rōuzynkranc;
Prałat (Carl Ultzka), Gryfny, wielki. siylny, mynski profil, twŏrz ô wyrazistyj budowie kości;
Komisarz (Adalbert/Wojciech Korfanty), niebieskooki, gryfny blondyn.

Siostra Bernhildis: Kludziyłach tyż jego dōm w Friedrichshagen i ôpiekowałach sie jego psym Friggōm.
Siostra Walburga: Gŏdaliście: Bōł czowiekym, prziciōngajōncym, ludzi.
Siostra Bernhildis: Bōł… nyncōncy. Szumny, czarowny, jak z bojki, jak z ôbrŏzka!
Siostra Walburga: Jak z ôbrŏzka?
Siostra Bernhildis: Gryfny, wielki. siylny, mynski profil, twŏrz ô wyrazistyj budowie kości. Ôsoba mōndrŏ, inteligentno. Katolicki duszpasterz stworzōny dlŏ strzodowiska w przewŏżajōnco protestanckiego.
Siostra Walburga: Wanieliki?
Siostra Bernhildis: Była takö kolōnijŏ robotniczŏ. Miyszkańcami były tak ôsoby zawiyrzyniŏ protestanckigo, jak i katoliki. Praelatus przejōn flyjgã duszpasterskô nad katolikami przebywajōncymi w kolōnije robotniczyj, co postrzōd nij było moc Polŏkōw.
Siostra Walburga: Polŏki eli Ślŏnzoki?
Siostra Bernhildis: Nasz prałat rŏz w miesiōncu ôdbywoł tam msze katolicke, tyż w gŏdce, jeźli było sroge zapotrzebowanie.
Słychać zwōnek. Siostra Walburga wychodzi i wrŏcŏ z brifym.

Siostra Bernhildis: Skōnd ?
Siostra Walburga: Z Raciborza.
Siostra Bernhildis: Połōż tam do inkszych. Wiym co je w postrzodku.

Siostra Walburga robi to.

Siostra Bernhildis: Było pytanie z Raciboru eli grōb Prałata mōgby ôstać przeniesiōny do Polsce. Bezma sōm tego sie winszowoł.
Siostra Walburga: W Polsce? Tego sie winszowoł?
Siostra Bernhildis: Bezma we Raciboru…
Siostra Walburga: Przecã prziwiōz ziymiã z grobu ôjcōw i kŏzoł rozsypać na swojim grobie.
Siostra Bernhildis: Toć. W marcu 1910 roku wrōciōł na Gōrny Ślōnsk, kaj do 1939 roku bōł farŏrzym w Ratiborze-Altendorfie. Trzidzieści lŏt. Ta ziemia prziwiōz we siyrpniu 1945.
Siostra Walburga: Jak go Poloki wygoniyli?
Siostra Bernhildis: Ja.

Siostra Walburga biere rōuzynkranc do rynki. Szkamrŏ pŏciyrz.
Po dugszyj chwile.

Siostra Walburga: Trefiōł Korfantego?
Siostra Bernhildis: Rōżnie godajom. We Pradze, abo w Bohuminie? Po 1935. Do 1938. Niy wiym. Korfanty musioł uciyc z Polski, bo go Polŏki zasik chcieli zabić. Niy wiym.
Ôd siyrpnia 1945 słyszałach, jak Prałat ôzprawiŏ sōm z sobōm. Choby ôzprawioł z Korfantym. Bezma po 1938 pisali do siebie. Ôba byli krześcijanami. Katolikami.
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
Stojōm, siedzōm, chodzōm, ó w ciyń. Wchodzōm w ćma, we światło.

Ulitzka: Gŏdali: „Fanatyker, czowiek impulsywny, szumny gŏdŏcz i propagandzista, talyntny do spotrzebowaniŏ społecznych niyrōwności na rzecz polskij sprawy ôdtarganiŏ Gōrnego Ślōnska ôd Niymiec”.
Korfanty: Gŏdali tyż: „Utalentowany gŏdŏcz, typowy karierowicz, ôbtŏczajōncy sie ludźmi ô wōntpliwyj kōndycyje moralnyj. Ale co tam – cyl uświęca postrzodki”.
Ulitzka: „Czowiek pograniczŏ. Na zaczōntku tak samo polski, jak i niymiecki.”
Ôbrołś Polskã, bo chciołś dźwignōńć jejidobrobyt. Dokōnołś wyboru i zapłaciōłś za to heresztowaniami i wyżyniynciym. Niy ma wōntōw, iże kebyś ôpedzioł sie za Niymcami, trefiōł by cie podobny los, jeźli niy gorszy.

Korfanty: Inksi gŏdali tyż „Korfanty reskyrowoł jak arystokrat, bez snoszynie niczyich uwŏg. W ôkresie absztimōngu take cychy były richtich zdatne.
Ulitzka: „Ale już w trzecim powstōniu zamiast ciś do przodka, naiwnie wierzōł w syns dyplōmatycznych zabiegōw. Niy doł sie przekōnać Michałowi Grażyńskiemu, kery w ino we czynie powstańczym widzioł drōgã do sukcesu. Korfanty niy wierzōł w powodzynie powstōniŏ. Lynkoł sie. Strzimoł zwyciynski pochōd , zlikwidowoł powstōnie”.
Korfanty: A co? Mieli my si e zabijać brat z bratym? Grażyński niy bōł naszym bratym.
Ulitzka: „4 czyrwnia 1921 roku przed sztabym powstańczym w Szopienicach ukŏzoł się parta szturmowy Karola Walerusa z brōniōm w rynkach i z byfelym heresztowaniŏ. Wyszłoś ku nim z swym nieodłōncznym tŏwarziszym – wilczurem Morycem. Zawezwał Walerusa i kŏzoł ustawić swoja parta w rzyndzie. Przeszoł wzduż niego, wejzdrzoł w lōfy nabitych gywer, potym przemōwiōł do spiskowców, kerzi mieli go heresztować. Na kōniec krziknōł: – Marsz na frōnt! Ôdpedzieli mu ôkrzikym: – Niych żyje Korfanty!”
Korfanty: Tak było!
Ulitzka: Wierzōłś, „iże niy tradycyje i zwyki, a nawet gŏdka nŏrōd stanowiōm, atoli jeszcze samowiedza ôsobnego bytu, włŏsnych cylōw, włŏsnyj polityki, a tego prawie na Ślōnsku niy ma”
Korfanty: Pisali: „Dziwujã sie Polŏkōm, co umniyjszajōm kna rolã Korfantego. Korfanty daleki bōł ôd separatyzmu. Bōł przede wszyjskim zwolynnikym ôddaniŏ władze na Ślōnsku w rynce Ślōnzŏkōw. Sōm przecã za czasōw niymieckich uświadamiał swych landsmanōw, iże na włŏsnyj ziymie reskyrowani sōm bez niymiecki elymynt napływowy”.
Ulitzka: Czytołś Leonarda Chodźkę La Pologne, historique… La Pologne, historique… La Pologne historique… z roku 1836-1837, z roku 1836-1837). Joachima Lelewela: Nŏrody na ziymiach słowiańskich przed nastōniym Polski (Poznań 1853) eli Polskŏ wiekōw postrzednich, to znaczy Joachima Lelewela postrzeżenia (Poznań 1855). Toś sie wymyślōł! Lelewel… Loelhoeffel von Lowensprung… Polŏk? Taki Polŏk, jak Ty?
Korfanty: Czytołch tyż Feliksa Konecznego Dzieje Ślōnskŏ ôzdobiōne licznymi ôbrŏzkami, eli Aleksandra Świętochowskiego Historyjŏ chopōw polskich, eli Emila Landsberga Uwŏgi we sprawie zachwiania sie industryje polskigo w dniowi kryzysu.
Śledziōłch sytuacyjõ prawnõ w kraju i na świecie. Przikładym może być dzieło profesora Józefa Buzka Projekt Kōnstytucyje Rzeczypospolitej Polskij jak tyż przirōwnanie tegoż projektu z kōnstytucyjami szwajcarskõ, amerykańskõ i francuskõ.
Ulitzka: Kōnstytucyja szwajcarskõ, amerykańskõ i francuskõ? Bōłś ôbywatelym niymieckim, a zdradzołś niymieckõ ojczyzna.
Korfanty: Dlŏ Polŏkōw tyż bōłech ôszydnikym, bo prziszłość ôdrodzōnyj Polski widziołech na wertach krześcijōńskich, europejskij, niy takij, jakij chcieli socjaliści i nŏrodowi działŏcze polscy.
Chciołch swobodnego, samodzielnego i suwerennego państwa ślōnskigo na muster wielogŏdkowyj Szwajcaryje, atoli uznołch, iże ôbrać przinŏleży dobijającą sie do niyzawisłości Polskã. Bez wskrzeszonej Polski z autōnōmicznym Gōrnym Ślōnskym niy widziołch możliwości ôdmiany na lepsze losōw swojich Landsmanōw. Gŏdce ślōnskimu je bliżyj do polskigo aniżeli do niymieckigo, wiara katolickŏ duchowno barzij łōnczyć Ślōnzŏkōw z Polŏkami aniżeli z Niymcami, zwyki górnośląskie wyrŏstajōm radszyj z etniczności słowiańskij aniżeli germańskij.
Ulitzka: Mosz recht! Byklajdōng, jŏdła, rytualny porzōndek dnia, tydnia, roku, ôbrzyndy familijne, religijne, fachowo-hajerske – wszyjsko to było z gorliwościōm przestrzegane, piastowane i przekazowane modyj gyneracyji. We strzodowisku familokowym gŏdano było jyny po ślōnsku, „rzykano” po ślōnsku, ôzprawiano było bojki, przytaczano powiadŏczki, śpiywano było z polskich śpiewników kościelnych. Spowiadano sie po ślōnsku, przisiōngano było na godnym kobiercu.
Korfanty: We szkole powszechnyj nauczano było w gŏdce niymieckim, coby zaszczepiać miyłowanie do Cysŏrza i niymieckij Ôjczyzny.
Ulitzka: „Ucz sie pilnie! Czego sie nauczysz za młodu, to w życiu bydzie jak znŏd. U mistrza, jak sie bydziesz uczōł fachu, przi wojsku, we szkołach wyżyj – wszyndy obstoisz i bydziesz coś geltowoł, niy bydziesz ôstatni miyndzy ludziami”!
Korfanty: Nasi fatry w chwilach smutnych i ucieszōnych rzykali dycki do Boga. W dusze kożdego Gōrnoślōnzŏka ôd wiekōw pŏlōm sie trzi świynte ôgnie: GŎDKA – WIARA – ZWYK. Dzieje tyj ziymie wielokrotnie potwiyrdzały, iże fto ino na Gōrnym Ślōnsku prōbowoł ôgnie te zagasić, eli choby przytłumić – musioł sie rachować z uzdanym ôdpŏrōm, buntym, czasym nawet z zôrganizowanym ôporym.”
Ulitzka: Godosz o Polokach? Na lekcyjach religije Poloki niy przypominali już pedzyniŏ kardynoła Melchiora von Diepenbrocka – biskupa wrocławskiego: „dałbym sie uciąć palec u rynki, cobych mōg nauczyć sie waszego (ślōnskigo!) gŏdki”. Zapōmniano było abo świadōmie zaniychano było dwōch ważnych, a ôbowiōnzujōncych zôwdy naszych ślōnskich prawideł bildōngowych:
• Uczyć nojprzōd w gŏdce rodnyj;
• Ino w gŏdce rodnyj idzie poznać świat i Boga.

Korfanty: Gŏdka – Wiara – Zwyk!

Ulitzka: Miołś 30 lŏt. W paździyrniku 1918 roku na wysiadōm Reichstagu dopōminoł sie prziłōnczyniŏ Gōrnego Ślōnska do odradzającego sie państwa polskigo. Tedy tyż dopōminołś sie uwolniyniŏ Józefa Piłsudskiego z festōngu magdeburskiej.
Korfanty: W III postōniu wydołech ôdezwa: „Niy je żech już kōmisŏrzym plebiscytowym, ale je żech krwiōm ze krwie, kościōm z kości Waszyj, synym biydnego ludu górnośląskiego, kery ôd 20 lŏt cieszy sie Waszym #zaufanie, co bez 20 lŏt walczy społym z Wami ô prawa i wolność Gōrnego Ślōnska. Jak Wasz brat […] stŏwōm na czole naszego ruchu…”
Muzyka: https://www.youtube.com/watch?v=PZ55bagXFOU
A drugiego maja wyszło słońce krwawo,
trąby trąbią, bębny biją, hura chłopcy, żwawo!
Chłopcy piersi nadstawiają jak kamienne mury,
a wrogowie do nich biją jak deszcz z groźnej chmury.
Nie potrwało małowiela, ani pół godziny,
a już z naszych wojowników ani połowiny.
Matki płaczą nad synami, siostry nad bratami.
że już więcej nie powrócą z wojny z Germanami.
Była wojna z Germanami, wojenka zawzięta,
przykryła ich w zimnym grobie ta ziemiczka święta.
A na Górę Świętej Anny drożyneczka bieży,
siła, siła tam powstańców z polskim sercem leży.

Ulitzka: W 1922 roku Syjm Prawodŏwczy w Warszawie desygnował ciebie na prymiera regyrōnku polskigo. Keby ta procedura zakōńczyła sie sprŏwnie: Gōrny Ślōnsk je przi Polsce z legalnõ, uznanõ bez gremia miyndzynŏrodowe autōnōmijōm!

Korfanty: Ôpowŏżnŏ ôdpŏra Piłsudskiego. Władzã w Polsce przejōnły skupiny, co miały inkszõ wizyjõ państwa. Niy było w nim placu dlŏ górnośląskiego „Gŏdki – Wiary – Zwyku”. Ôbrzidzynie boleśniejsza aniżeli ta niymieckŏ sprzed laty.
Ulitzka: Ciebie i Piłsudskiego podzielyła wrogość, apogeum bez ôsiōnganie w 1930 roku, kedy Korfantego ôsadzōno było w festōngu brzeskij. Eli tedy myślołś: „Ani na chwilã niy trufołch, iże taki mie w Polsce trefi los…”
Korfanty: W 1938, kej Polskŏ zagarnęła Zaolzie, pod zmiyniōnym mianym musiołch ôpuścić Pragę i bez Paryż jak tyż Kopenhagę przedostać sie do kraju. Kedy mie poznano było, niyzawodnie heresztowano było i ôsadzōno było w wiynziyniu na Pawiaku w Warszawie. Było to w kwietniu 1939 roku; wybuch wojny wisioł w luftowi.
Ulitzka: W heresztowyj cyle stōn twojigo zdrowiŏ systematycznie sie pogorszoł. Istniało podyjzdrzynie, iże żeś je podtruwany oparami arszeniku bydōncego w farbie świyżo ôdmalowanyj cyle. Podle ôpinije dŏchtorōw jeji stōn niy dŏwoł żŏdnyj nadzieje na przeżycie. W dniu 17 siyrpnia 1939 roku Wojciech Korfanty umrził
Ulitzka: „Stanōł przed Syńdziōm Nojwyższym wierny syn Kościoła i niestrudzony rycerz Rzeczypospolitej. Tam go już niy dosięgnie zŏwiść, ani rankor ludzkŏ. Wojciech Korfanty znojdzie na kartach ôdrodzōnyj Polski nŏlyżne mu sztela, choć mu go ôdkazowano było za życiŏ. Niych serwus głymbokŏ dlŏ jego zasug, jakõ żywi – społym ze mnōm – ôgrōmnŏ wiynkszość nŏrodu, bydzie osłodą dlŏ Czcigodnej Pani i pogrążonej w żałobie Familije”.
Światło niknie – muzyka: https://www.youtube.com/watch?v=v3rzFTe4G4E
O polsko korono, co słychać o tobie,
iżeś utraciła wszystkie cnoty w sobie.
Ziemia już nie rodzi, jak pierwej rodziła,
czy jej Bóg zakazał, czy sie wysiliła?
Pierwej sie ludkowie brzydzili grzechami,
a teraz ci młodzi liczą tysiącami.
Dziś ojciec u syna nogi nie zagrzeje,
bo sie w jego domu złe przekleństwo dzieje.
Katowice Szopienice, zapisał A. Dygacz 1979
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
Siostra Walburga: Korfanty?
Siostra Bernhildis: Co Korfanty? „Niebieskooki, gryfny blondyn ô uzdanym stylu bycio, wartko powzimajōncy decyzyje, ôd modziyńczych lŏt fascynował ôbtoczynie. Widziano było w nim człowieka wybitnie utalentowanego, gynialnego nieomal ôrganizatora, chopa nieprzeciętnie ôpowŏżnego i ôdpornego na ôpaczności losu. Niyrŏz dźwigoł sie z dna upŏdku, uporym i wiarōm w siebie przekuwał porażkã w sukces.
Ale z czasym doziyrano było w nim tyż polityka brutalnego, apodyktycznego, przekōnanego ô włŏsnyj wyjątkowości i bezpardonowo upokarzającego swych przeciwnikōw. Bōł ôn pōniywŏż przekōnany, iże w życiu, ôsobliwie w polityce, cyl uświęca postrzodki. Cyl głowny przyświecał mu jednak zŏcny – dobro ludu ślōnskigo”.

Siostra Walburga: To jak naszymu prałatowi?

Siostra Bernhildis: Nasz prałat jako polityk hned w kożdõ sobotã na wieczōr w Berlinie siŏdoł do nocnego cugu na #Ślōnsk i społ w cugu, coby ô godzinie 9.15 w „swojim” kościele Mikołaja odprawić mszõ św. w Racibōrz. Czynsto po polsku! bez lata ôd 1919 do 1933.
W 1939 r. Ulitzka ôstoł wydalony z Ślōnskŏ za propagowanie używaniŏ gŏdki polskigo w Kościele katolickim.
28 paździyrnika 1944 r. Ulitzka ôstoł heresztowany bez gestapo i 21 listopada 1944 r. wywieziony do ôboza kōncyntracyjnego w Dachau.
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
Siostra Bernhildis: Po zwolniyniu z Dachau 29 marca 1945 podarzōł sie nojprzōd na plebania w Kösching kole Ingolstadt. Dopiyro 22 czyrwnia napoczōn swojã rajza do Berlina, a stamtōnd do Raciboru. Do Raciboru w kōmunistycznyj Polsce przibōł 5 siyrpnia 1945 roku! Chcioł ôdzyskać swojã fara. Już 12 siyrpnia 1945 r. Ulitzka musioł uciykać z Raciboru po tym, jak dostoł ôd strōny polskij klarowne groźby śmierci.

Siostra Walburga: Jedno sie jednak niy zmiyniyło – siostra Bernhildis kludziyła tyż swōj dōm w Friedrichshagen i ôpiekowała sie jego psym Friggą.
Siostra Bernhildis: Jego dziynne życie było precyzyjnie uregulowane. Odprawił wczasnõ mszõ ô 6:00, śniŏdanie ô 7:00, potym robotã biurową do 10:00, a potym czas na kafyj i cygara. Potym pisoł swoje kŏzaniŏ, teksty, artykuły, manifesty, a czasym wiersze. Ô godzinie 12:00 bōł ôbiŏd i rast do 14:00; ôd 14:00 szpacyry (z psami), byzuch niymocnych, lekcyje religije dlŏ siōstr, wieczerzŏ ô 18:00.
Siostra Walburga: (?…?)
Siostra Bernhildis: Staroł sie niy ino ô swojich landsmanōw, Gōrnoślōnzŏkōw, co wyemigrowali z ôjczyzny. Pisoł ô nich: „Kim sōm ci, kerzi stali sie bezdōmni i bezdōmni, splądrowani, wynędzniali i głodujōncy, czynsto niymocni, a nierzadko umiyrajōncy, kerzi klupiōm do dźwiyrze swojich landsmanōw w Rzesze?”
Siostra Walburga: (?…?)
Siostra Bernhildis: Staroł sie znojś robotã dlŏ swojich landsmanōw, nawiōnzowoł zdatne kōntakty i pōmŏgoł ôfiarami rzeczowymi abo pijynżnymi, czynsto ze włŏsnyj kabzy.
Siostra Walburga: (?…?)
Siostra Bernhildis: To, co wŏżyli u niego pacjynciŏ, niyznŏleżnie ôd zawiyrzyniŏ, to poczucie humoru Ulitzki i chyńć ôzprŏwki na tymaty doś przyziemne.
Siostra Walburga: „unser Prälat Ulitzka“

Siostra Bernhildis: „unser Prälat Ulitzka“ Ôtwōrz tyn listek. Abo niy. Wiym co tam je…
Siostra Walburga: Co tam je?

Siostra Bernhildis: Prałata Ulitzka pochowali my za swojim kościołym – Św. Mikołaja w Ratiborze-Altendorfie – pōmiyndzy lipami.

Siostra Walburga: Leży sōm jedyn postrzōd marianek.

Siostra Bernhildis: Niy wiym, eli gmina raciborskŏ w cołkości chciała takigo pochówku, ôsobliwie iże podyjmniynte pŏrã lŏt tymu prōby pōmiany miana ulice Racibōrz-Ocice (dŏwnij Ottitz) na Ulitzka niy powiodły się.
Czōnki gminy, co słożyli antrag ô nazwać małõ uliczkã mianym Ulitzki, w dowiedzyniu napisoł, iże podarziło mu sie niy ino wybudować kościōł św. Józefa, ale tyż tŏwarzistwo zicherōngowe, bibliŏtykã i sztelã geofizycznõ.
Zarŏz potym prziszoł drugich wykazōw do władz miasta ôd dalszyj grupy miyszkańcōw: „Niy chcymy miyszkać na takij ulice”.
I tak ôstało.

Siostra Walburga: W tym listku stoi, iże blachowŏ trōła Ulitzki była spawanö. Te słowa prziprawiajōm mie ô dyrgōwki: Mŏ ôn na myśli, iże przinŏleży kopać na smyntŏrzu, aże znojdzie sie właściwõ trōłã?

Siostra Bernhildis: Pokōj umarłych to wielkŏ rzecz… na smyntŏrzach.

O/powieści górnośląskie z okolic Katowic i Gliwic w Bibliotece Śląskiej, w Bibliotece UJ oraz Kongresu USA i w bibliotekach miejskich oraz w sprzedaży w gliwickiej księgarni Kawka na ulicy Siemińskiego (dawniej J. Wieczorka) i wysyłkowo w górnośląskim wydawnictwie Silesia Progress:
Bestiarium – to dwutomowy górnośląski Faust i Ulisses jednocześnie. Tyle tylko, że w Katowicach – powieść powieści w wielu językach o pięciu rodach oraz kilku bestiach i duchach.
https://www.silesiaprogress.com/pl/p/Bestiarium-I-II-A.-Lubina/1591
– Margott – albo o początku i końcu
https://www.silesiaprogress.com/…/A.-Lubina…/1151
Margott to druga część tryptyku, który rozpoczynają:
– Mimry z mamrami. Hanek i oni (elwry, pamponie, soronie, hadziaje i barbary) – albo o moich przodkach i zadkach.

– trzecią częścią jest: Hanka rajzowanie i szpiclowanie cygaństwa
https://wachtyrz.eu/aleksander-lubina-hanka-rajzowanie-i…/
– Jeden akt po śląsku
https://www.silesiaprogress.com/pl/p/Jeden-akt-po-slonsku-zbior-Aleksander-Lubina/1602
– Siódmak
https://www.sbc.org.pl/dlibra/publication/650486
Kostek
https://www.silesiaprogress.com/pl/p/A.-Lubina-Kostek/1608
O królu… po polsku
https://www.silesiaprogress.com/pl/p/A.-Lubina-O-krolu-dla-dzieci-starych%2C-starszych-i-niestarych/1606
O królu… po górnośląsku (Eugeniusz Kosmała)
https://www.silesiaprogress.com/pl/p/A.-Lubina-O-krolu-dla-dzieci-starych%2C-starszych-i-niestarych-SI/1607
Bajki Hankowe…
http://przeczytalamksiazke.blogspot.com/2020/07/bajki-hankowe-dla-dzieci-grzecznych-i.html
Barbarzyńcy – to formalne i tematyczne nawiązanie do greckiej pieśni żałobnej oraz współczesnej górnośląskiej pieśni dziadowskiej. W przypadku Barbarzyńców mamy do czynienia z pieśniami nowiniarskimi. Są to pieśni dziadowskie omawiające aktualne i/lub historyczne wydarzenia krajowe lub lokalne, zwykle o gwałtownymi lub złowrogim charakterze (rozruchy, wojny, bitwy, klęski naturalne, morderstwa) W tej grupie można odnaleźć zarówno opowieści o bitwach królów jak i wiejskich zbrodniach. Barbarzyńcy mówią zbrodniach i przestępstwach na Górnym Śląsku po roku 1945.Rzeczywistość Barbarzyńców to między innymi skutek skwapliwie wykonywanej dyrektywy:Moskwa 2.VI.1947. K.AA 113 Instrukcji NKWDnNK/003/47https://www.silesiaprogress.com/pl/searchquery/barbarzy%C5%84cy/1/default/5?url=barbarzy%C5%84cy
Pulver Georga Fabera (redakcja} – dzieje kobiet, powieść o sile i czarze żon, matek i córek oraz ich mężczyznach.
https://www.silesiaprogress.com/pl/p/Pulver-Georg-Faber/1581
Paternoster – Honoraty Faber (redakcja) – dzieje nie/zwykłej Górnoślązaczki
https://www.silesiaprogress.com/pl/p/Paternoster-Honorata-Faber/1572
Księga-Ducha-Gór – ostatnie wydane tłumaczenie przedśmiertne Eugeniusz Kosmały
https://www.silesiaprogress.com/pl/p/Carl-Hauptmann-Ksiega-Ducha-Gor/1582
Wielki Janja – Arnolda Ulitza (Aleksander lubinatłumaczenie i redakcja)
https://www.silesiaprogress.com/pl/p/Wielki-Janja-Arnold-Ulitz-oprawa-twarda/1574