Uczenie się poprzez nauczanie

Aleksander Lubina

Uczenie się poprzez nauczanie
Cykl: Współczesna edukacja na Górnym Śląsku

Pojęcia kluczowe:
– uczenie się przez nauczanie (LdL)
– psychologia humanistyczna, psychologia poznawcza
– neuronauki
– podstawa programowa

Uczenie się poprzez nauczanie (w skrócie LdL/LbD) to metoda nauczania zorientowana na działanie, w ramach której uczniowie uczą się poprzez wzajemne nauczenie się.
Metodę można stosować we wszystkich przedmiotach, typach szkół i grupach wiekowych.
Autorem uczenia się poprzez nauczanie w latach 1981–2018 jest Jean-Pol Martin 1). Martin od samego początku opierał tę metodę na zasadach neuronauki. „Jeśli uczniowie samodzielnie opracują fragment materiału do nauki i zaprezentują go swoim kolegom z klasy, jeśli sprawdzą także, czy informacje rzeczywiście otrzymali i jeśli w końcu zastosują odpowiednie ćwiczenia, aby upewnić się, że materiał został przyswojony, to idealnie odpowiada to procesowi uczenia się metodą LdL.”
(w: Jean-Pol Martin: Umiejętności doskonalenia świata jako cel uczenia się? W: Działanie pedagogiczne – nauka i praktyka w dialogu. Rok 6, 2002, numer 1, s. 71–76. )

Dalszŏ tajla artykułu niżyj

LdL zasadniczo uwzględnia warunki których uczniowie/uczennice nauczają kolegów. Kiedy metoda została rozpowszechniona, termin „uczenie się poprzez nauczanie” objął sytuacje, w których starsi uczniowie lub studenci uczą młodszych (system tutorów). Jednakowoż tutoring to metoda odmienna. Efekty uczenia się, jakie osiąga się poprzez wprowadzenie nowego materiału przez kolegów z własnej klasy, mają inną jakość niż wtedy, gdy w roli korepetytorów pełnią starsi uczniowie. W tym drugim przypadku lekcje niewiele różnią się od normalnych zajęć nauczycielskich.
Doświadczenie, że nauczanie inicjuje procesy uczenia się, znane jest już od czasów starożytnych. Seneka napisał w swoim Epistulae morales do Luciliusa: Homines dum docent discunt („Ludzie uczą się przez nauczanie”). Na tym opiera się łacińskie przysłowie Docendo discimus („Uczymy się poprzez nauczanie”), które jest dewizą wielu instytucji edukacyjnych na całym świecie.
Jean-Pol Martin podjął próbę uzasadnienia swej metody postępowania teoretycznie – pod kątem psychologii uczenia się i neurofizjologii oraz analizy dyskursu.
(w: Jean-Pol Martin: O rozwijaniu umiejętności dydaktycznych uczniów. Nauczanie języków obcych w oparciu o teorię uczenia się podejścia przetwarzania informacji. Rozprawa. Narr, Tybinga 1985. )
Podstawą jest tu psychologia humanistyczna, psychologia poznawczej i neuronauki.
Ponieważ system edukacji z wahaniem przyjął podejście Martina, ten w roku 1987 zbudował sieć kontaktową LdL, która początkowo liczyła dwunastu nauczycieli, a do 1995 r. rozrosła się do pięciuset. Zaangażowani pedagodzy testowali tę metodę w przypadku wszystkich przedmiotów, dokumentowali swoje lekcje i prezentowali LdL na kursach szkoleniowych dla nauczycieli.
Od roku 2001 LdL przeżywało ożywienie w związku z reformami szkolnictwa wprowadzonymi we wszystkich krajach związkowych Niemiec.
„Uczenie się poprzez nauczanie” znalazło następnie zastosowanie w kształceniu dorosłych i nauczaniu uniwersyteckim (patrz m.in. Joachim Grzega w Niemczech i Guido Öbel w Japonii).
Nauczycielki i nauczyciele mają skłonność do znacznego niedoceniania umiejętności dydaktycznych uczniów. Mogą się szybko przekonać, że po adaptacji uczniowie wykazują znaczny potencjał edukacyjny.
W rozpowszechnianie metody LdL w Niemczech zaangażowany jest Joachim Grzega 2), który bada zarówno szkoły, jak i uniwersytety.
Według Grzegi nauczanie powinno składać się z:
1. Przekazywania podstawowej wiedzy 2. Platformy pod konkretne projekty (można pracować indywidualnie lub w zespole) 3. Ćwiczenie kluczowych umiejętności (osobistych, społecznych i metodologicznych)
Międzynarodowe badania naukowe pokazują, że LdL zadomowiło się w szkołach i na uniwersytetach na całym świecie.
Od 2015 roku obserwuje się wzmożony odbiór metody LdL i jej teorii. Według Weng/Pfeiffer (2016): „Martin (…) może być obecnie postrzegany jako prekursor często cytowanego „przejścia od nauczania do uczenia się”.”
We Francji Jean-Pierre Decroix odpowiedzialny za „école de la deuxième szans”, odkrył dzieło Martina w 2015 roku i napisał na jego temat pracę magisterską. Prace Jean-Pierre’a Decroixa są powszechnie akceptowane we Francji, a LdL jest rozpowszechniany w całej Francji pod nazwą „EP3A”: „Metoda EP3A: to składa się z trzech etapów i umożliwia uczestnikom przepracowanie treści nauczania w celu przekazania ich innym uczestnikom i zastanowienia się nad umiejętnościami wykorzystanymi w procesie uczenia się.”
Margret Ruep stwierdza: „Szczególna wartość tej koncepcji leży także w jej głęboko demokratycznych zasadach i wzorcach działania, co ma ogromne znaczenie dla zglobalizowanego świata, jego niepewności i niewiarygodności. Pod tym względem podejście LdL przyczynia się do poprawy świata.”
Od 2021 r. projektem „Uczenie się przez nauczanie” w oświacie zajmuje się Isabelle Schuhladen Le Bourhis. W czasie kryzysu kowidowego wraz z uczniami i rodzicami uczniów opracowała ciekawe modele wykorzystania LdL w nauczaniu na odległość.

O doświadczeniach z LdL pisałem w 20-02-2013:
https://www.edunews.pl/nowoczesna-edukacja/innowacje-w-edukacji/2178-ldl-czyli-uczenie-sie-poprzez-nauczanie

W obecnych warunkach nauczanie/uczenie się poprzez działanie można/należy prowadzić w ramach podstawy programowej.
Podstawę programową dla wszystkich rodzajów szkół ogłasza minister właściwy do spraw oświaty i wychowania.
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U. z 2017 r. poz. 356)
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 stycznia 2018 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia (Dz.U. z 2018 r. poz. 467)

Publikacje z cyklu Współczesna edukacja na Górnym Śląskuznajdują się na:
wachtyrzu.eu https://wachtyrz.eu/
oraz na stronie fb Środowisko i język Górnego Śląska
https://www.facebook.com/profile.php?id=61550746354882
Publikacje z cyklu Współczesna edukacja na Górnym Śląsku znajdują się na:
wachtyrzu.eu https://wachtyrz.eu/
oraz na stronie fb Środowisko i język Górnego Śląska
https://www.facebook.com/profile.php?id=61550746354882

Kolejny temat to formy społeczne w uczeniu się/nauczaniu oraz Tablice w klasie

1) Jean-Pol Martin (born 1943, Paris, France)[1] studied teacher education for foreign language teachers in Germany, and developed a teaching method called learning by teaching. He spent most of his career at Catholic University of Eichstätt-Ingolstadt and was a Professor there when he retired in 2008.
https://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Pol_Martin

Books
• Martin, Jean-Pol (1985). Zum Aufbau didaktischer Teilkompetenzen beim Schüler : Fremdsprachenunterricht auf der lerntheoretischen Basis des Informationsverarbeitungsansatzes. Tübingen: Narr. ISBN 9783878084358. OCLC 46082031.
• Martin, Jean-Pol (1994). Vorschlag eines anthropologisch begründeten Curriculums für den Fremdsprachenunterricht. Tübingen: Narr. ISBN 9783823343738. OCLC 34693068.
• Haberzettl, Heinz; Hönle-Grosjean, Françoise; Martin, Jean-Pol; Rauch, Rainer (1982). A bientôt 1: Französisch fur Anfänger (in German). Ernst Klett. OCLC 35751985.
• Martin, Jean-Pol (2005). Lernen durch Lehren im schüleraktivierenden Französisch-Unterricht (in German). Universitätsbibliothek. OCLC 635212288.
• Martin, Jean-Pol (2005). Zum Aufbau von Basiswissen in der 11. Klasse neue Wege im Französisch-Unterricht (in German). Universitätsbibliothek. OCLC 635212367.
https://www.youtube.com/@jeanpolmartin/about
2 lata temu:

13 lat temu:

2) Joachim Grzega [ˈɡʒeːɡa] (* 9. September 1971 in Treuchtlingen) ist ein deutscher Sprachwissenschaftler und Sprachdidaktiker.
Bücher
• Studies in Europragmatics: Some Theoretical Foundations and Practical Implications, Wiesbaden: Harrassowitz 2013. ISBN 978-3-447-06916-8.
• Europas Sprachen und Kulturen im Wandel der Zeit: Eine Entdeckungsreise, Tübingen: Stauffenburg 2012. ISBN 978-3-86057-999-2.
• Bezeichnungswandel: Wie, Warum, Wozu? Ein Beitrag zur englischen und allgemeinen Onomasiologie. Heidelberg: Winter 2004, ISBN 3-8253-5016-9.
• Repetitorium zur englischen Sprachwissenschaft. Heidelberg: Winter 2001, 2., überarbeitete Auflage, ISBN 3-8253-1231-3.
• Romania Gallica Cisalpina. Etymologisch-geolinguistische Studien zu den oberitalienisch-rätoromanischen Keltizismen. Tübingen: Niemeyer 2001, ISBN 3-484-52311-5.
Sonstige
• Joachim Grzega: “We will abstain from eating any kind of food at the hotel”: On Analyzing and Teaching Pragmatic and Other Aspects of English as a Global Language. In: Linguistik Online. Band 70, Nr. 1, 6. Juni 2015, S. 61–110, doi:10.13092/lo.70.1744 (bop.unibe.ch [abgerufen am 13. April 2020]).
• Word-Choice and Economic Performance in European Countries: Methodological Comments and Empirical Results, in: Journal for EuroLinguistiX 11 (2014): 34–43.
• mit Nora Hanusch und Claudia Sand: Qualitative und quantitative Studien zur Sprachworkout-Methode (Language Workout), in: Journal for EuroLinguistiX 11 (2014): 91–164.
• mit Bea Klüsener: Wissenschaftsrhetorik. In: Gert Ueding (Hrsg.): Historisches Wörterbuch der Rhetorik, Bd. 10, 1486–1508. Niemeyer: Tübingen.
• Joachim Grzega: Sinatra, He3nry und andere moderne Enzyklopädisten. Synchron und diachron vergleichende Anmerkungen zur Eigen- und Fremdbenennung von Wikipedia-Autoren. In: Linguistik Online. Band 43, Nr. 3, 1. Juli 2010, S. 45–65, doi:10.13092/lo.43.412 (bop.unibe.ch [abgerufen am 13. April 2020]